Мен дінге қарсы емеспін, мен надандыққа қарсымын...

1206
Adyrna.kz Telegram
https://www.adyrna.kz/storage/uploads/Fe4rTXbqUhv95HtzmZEu390i8HpSrkHQZB8ngJ42.webp

"500 үйге 3 мешіт имандылық па, дарақылық па? деген постымның астында Жарылқасын Дәулет деген азамат  "Сенікі дарақылық", тағы біреу "Тіпті мұсылман емес елдерде пәлен мешіт бар" деп өздеріне ыңғайлы статистиканы алға тартып, мені талап жатыр...

500 үйге 3 мешіт жарасар еді, егер сол ауылдағы мектеп - мұғалімдері шетінен білікті, ғимараты жөндемді,  құрал-жабдықтары 2025 жылдың талаптарына сай болса...

Мәселен, менің ауылымдағы 9 жылдық мектепте физика, химия арнайы кабинеттері, спорт залы жоқ...

Кейбір ауылдарда ондай мектеп те жоқ...

Кейбір қалаларда 3 ауысымды мектептер әлі бар...

Зайырлы білім беру саласында осындай үлкен проблема бар кезде, діни білім берудің халі нешік?

Иә, әркім өз тапқан ақшасын қалай жұмсауды өзі шешеді. Дегенмен, мешіт салғыш кәсіпкерлер қаржысын алдымен зайырлы білімге бөлгені жөн. Әйтпесе, екінші Ауғанстан боламыз.

"Ауғанстанда тәліптер 45 жастағы адамға 5 жастағы қызға үйленуге тыйым салды.

Олар күйеу жігітке "қыз 9 жасқа толсын, содан кейін ғана үйіңе алып кете аласың" деп бұйырды"

БАҚ материалы...

Хадис, Құран және дін атын жамылған радикализм - қазіргі мұсылман қоғамына төнген қауіптер

XXI ғасырда мұсылман қоғамдарының алдында тұрған ең күрделі мәселенің бірі — діннің түпкі мәнін терең түсіну мен оны бұрмалап қолдануға қарсы тұру. Дін — бұл адамгершілік, руханият пен әділет жолы болуы тиіс. Алайда соңғы жылдары ислам атын жамылып әрекет ететін радикалды топтар, жалған уағызшылар мен сектанттар діннің беделін түсіріп, қоғамда алаңдаушылық тудыруда.

1. Құран мен хадис - айырмашылығы және үйлесімі

Құран — мұсылмандар үшін Алланың сөзі. Ол — адамзатқа түсірілген соңғы иләһи кітап.

Хадис — Мұхаммед пайғамбардың (с.ғ.с.) сөздері, істері мен үнсіз келісімдері. Олар Құран аяттарын түсіндіруде және нақты өмірде қалай қолдану керектігін көрсету мақсатында жеткізілген.

Ислам ғұламаларының айтуынша, хадис Құранға қайшы келмейді, керісінше оны толықтырады. Мысалы, Құранда намаз оқу бұйырылады, бірақ нақты тәртібі хадис арқылы түсіндіріледі. Егер хадис сенімді болса және Құранға қайшы келмесе, ол ислам шариғатының маңызды қайнар көзі саналады.

Алайда мәселе мынада: хадис атын жамылып таратылған жалған риуаяттар мен "зағиф" (әлсіз) хадистер ғасырлар бойы ислам қоғамына еніп кеткен. Оларды діни мақсатпен емес, саяси, әлеуметтік, тіпті патриархалды билікті сақтау үшін қолданған жағдайлар болған.

2. Хадисті құралға айналдырған билік жүйелері

Тарихта дінді билік құралына айналдырған көптеген жағдайлар кездеседі. Әсіресе, Аббасилер, Османлы, Сауд династиясы тұсында кейбір топтар өз билігін

дінмен ақтау үшін өздеріне ыңғайлы хадистерді іріктеп, басқа көзқарастарды тұншықтырған.

Сауд Арабиясының қазіргі идеологиялық бағыты — ваххабизм — хадиске ерекше мән беріп, оны кейде біржақты және қатал түсіндіруге бейім. Мұндай түсіндірулер әйелдердің құқықтарын шектеуге, кәмелетке толмаған қыздарды тұрмысқа беруге немесе шариғат атынан жаза қолдануға дейін апарып жатады.

Бұл жерде мәселе хадисте емес — оны кім, қандай мақсатпен және қалай қолданатынында.

3. Қазіргі қоғамдағы радикализм мен діни сауатсыздықтың байланысы

Қоғамда діни сауаттың төмендігі радикалды идеялардың енуіне жол ашады. Хадис пен Құранды салыстырып оқу, ислам тарихын жүйелі түсіну, мәзһабтардың айырмашылығын білу — бұл терең білім мен оқу-ізденісті қажет етеді.

Соңғы жылдары Орталық Азияда, соның ішінде Қазақстан, Өзбекстан, Қырғызстан мен Тәжікстанда педофилия, әйелдерге қарсы зорлық, тұрмыстық қылмыс сияқты әрекеттер жиілеген.

Бұл қылмыстарды кейбір жалған уағызшылар діни рұқсатпен ақтауға тырысып отырғаны — өте қауіпті құбылыс.

Дінге жабысып қылмыс жасаушылар — дін өкілі емес, заң бұзушылар. Сондықтан дін атынан сөйлейтіндердің әрекеті — құқықтық және қоғамдық тұрғыдан бағалануы тиіс.

4. Не істеу керек?

Шешім жолдары

1. Діни білімді күшейту

– Мешіттер мен медреселерде дәстүрлі ханафи мәзһабы мен матуриди сенім мектебін негізге алған терең діни оқу жүйесін жолға қою.

– Мектеп пен ЖОО деңгейінде зайырлы негіздегі дінтану пәнін енгізу.

2. Жалған уағызшыларға тосқауыл қою

– Діни лидерлердің әрекетін қоғамдық және құқықтық бақылауға алу.

– БАҚ пен әлеуметтік желілердегі радикал контенттерге шектеу қою.

3. Әйелдер мен балалар құқығын қорғау

– Ислам шариғаты қорғаушы дін екенін көрсету:

Пайғамбардың (с.ғ.с.) өзі әйелдерге зорлық жасауды, баланы қорлауды қатаң айыптаған.

4. Қоғамдық иммунитет қалыптастыру

– Әрбір азаматтың Құран мен хадиске сын көзбен қарап оқуына мүмкіндік беру, сауат ашу.

– Ақпаратты сүзгіден өткізе алатын сыни ойлау қабілетін дамыту.

Ислам — бейбітшілік пен әділет діні. Құран мен хадис – оның тең маңызды екі тірегі. Алайда бұл ілімдерді бұрмалап, радикалды, қылмыстық мақсатта қолданушыларға қарсы тұру — тек имамдардың ғана емес, бүкіл қоғамның, мемлекеттің, әрбір азаматтың міндеті.

Дін атын жамылып жасалған зорлық — бұл діннің өзі емес, оның маскасын киген надандық.

Сондықтан дінге қарсы емес, надандыққа қарсы тұру қажет.

Сонда ғана біз дінді қорғаймыз және қоғамда шынайы әділеттілікке қол жеткізе аламыз.

 

Omir Shynybekuly

 

 

 

Комментарии