Алматыда 10 тамызда Абай күнін мерекелеу аясында Абай алаңында (Достық және Абай даңғылдарының қиылысы) Абай ұлы ақын мен ағартушының ескерткішіне гүл шоқтарын қою рәсімі, орталық қалалық кітапханасында (Гоголь к-сі, 109) Қазақстан халқы Ассамблеясының Аналар кеңесімен бірлескен «Ұлы Абай - халық жүрегінде» дөңгелек үстелі, «Алатау» дәстүрлі өнер театрында (Нұркент ш/а., 6) «Абай мұрасы-қазақ қазынасы» әдеби-музыкалық қойылымы сияқты бірқатар іс-шаралар өтті.
Іс-және шығармашылық зиялы қауым өкілдерінің қатарында Қазақстан халқы Ассамблеясының Аналар кеңесінің өкілдері, қазақстандық кино және театр актері, Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген қайраткері Болат Әбділманов та бар.
1993 жылы Алматы әкімшілігінің шешімімен Ұлы Абайдың мерейтойын тойлау қарсаңында Абай атындағы Алматы қалалық қоры құрылған.
Қор белсенді қызмет атқарып, жұртшылықтың, әсіресе, шығармашылық зиялы қауымның қолдауына ие болды. Қордың жұмысын Қазақстан Республикасының басшылығы бекітті.
«Бұл қорды шығармашылық зиялы қауым қолдады. 10 тамызда Республика алаңында, Абай ескерткішінің артында ақын-жазушылар, жастар Абай оқуларын ұйымдастыру туралы ұсыныс жасадық. Осы іс-шараға атсалысқандардың барлығын, әсіресе Жазушылар одағының бірінші хатшысы Найманбаев Қалдарбек ағаны үлкен ыстық ықыласпен еске аламын. Сол кездегі қалалық әкімдік төрағасының орынбасары болып жүргендіктен халықтың біртуар перзенті, ағартушы Абай Құнанбайұлына арналған мерекелік шараны ұйымдастыру жұмыстары есімде жақсы сақталып қалды», – деді Әсен Беспаева.
Алматыда қазақтың кемеңгер ақыны және ұлы ойшылы Абай Құнанбаевтың 178 жылдығы құрметіне орай оның ескерткішіне гүл шоқтарын қою рәсімі де өтті.
Іс-шараға Қазақстан Жазушылар одағының төрағасы Мереке Құлкенов, Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институтының директоры Кенжехан Матыжанов, мемлекеттік қоғам қайраткері Нұрлан Оразалин, Алматы қаласы мәслихатының депутаттары, ақын-жазушылар және т. б. қатысты.
«Бүгін еліміз үшін ерекше мейрам - ұлы ақын Абай Құнанбаевтың туған күні. Абай Құнанбаевтың тұлғасы қазақ халқының ғана емес, бүкіл әлемнің өмірінде маңызды орын алады. Абай Жидебайда дүниеге келген. Алайда, әр қазақ Абай - біздің ақынымыз деп оны мақтан тұтады», - деп атап өтті өз сөзінде Жазушылар одағы басқармасының төрағасы Мереке Құлкенов.
Алаңдағы ескерткішке гүл шоқтары қойылған соң оқушылар мен жастар Абай Құнанбаевтың қазақстандықтарға кеңінен танымал шығармаларынан үзінділер оқыды.
Қазақтың ұлы ақыны мен ағартушысының шығармашылығын сүйетіндер үшін Орталық қалалық кітапханада Қазақстан халқы Ассамблеясының Аналар кеңесімен бірлесіп «Ұлы Абай халық жүрегінде» атты дөңгелек үстел өтті, содан кейін «Алатау» дәстүрлі көркем театрында «Абай мұрасы – Қазақ қазынасы» атты әдеби-музыкалық қойылым көрсетілді.
Мереке қарсаңында атаулы күнге орай Алматының Өңірлік коммуникациялар қызметінің алаңында әл-Фараби атындағы ҚазҰУ жанындағы Абай ғылыми-зерттеу институты профессорларының қатысуымен брифинг өтті.
Абай Құнанбаев қазақ жазба әдебиетінің негізін қалаушы болып саналады. Абай феномені оның әмбебаптығында жатыр, ол тек көрнекті ақын ғана емес, сонымен қатар проза шебері болды, деп атап өтті әл-Фараби атындағы ҚазҰУ жанындағы Абай ғылыми-зерттеу институтының қауымдастырылған профессоры, саяси ғылымдар кандидаты Төрегелді Тұяқбай.
«Бүгін еліміз үшін ерекше күн - ұлы ақын Абай Құнанбаевтың туған күні. Абай Құнанбаевтың тұлғасы қазақ халқының ғана емес, бүкіл әлемнің өмірінде маңызды орын алады. Бұл атаулы күн жыл сайын және әлемдік деңгейде атап өтілетініне сенімдімін. Бұған себептер де жоқ емес, өйткені шет елдерде Абай шығармашылығы мен мұрасын насихаттау жөніндегі жұмыс бірнеше жыл бұрын басталған болатын. Сондай-ақ еліміздегі көптеген мекемелер жыл сайын Абай күніне арналған іс-шаралар ұйымдастыратынын атап өткен жөн. Атап айтқанда, Абай ғылыми-зерттеу институты халықаралық ғылыми конференция өткізуді жоспарлап отыр», - деді ол.
Абай күніне арналған іс-шаралар жыл сайын Қазақстанның шет елдердегі елшілігінде өтеді. Оның шығармалары жақын және алыс шетелдерде басылып шығарылып, әлемнің 100-ден астам тіліне аударылған.
Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ жанындағы Абай ғылыми-зерттеу институтының қауымдастырылған профессоры, филология ғылымдарының кандидаты Ләйлә Мұсалы өз кезегінде 2020 жылы Қазақ халқының көрнекті ақыны мен ойшылының 175 жылдық мерейтойы халықаралық деңгейде ЮНЕСКО қамқорлығымен атап өтілгенін еске салды.
«Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Абай Құнанбаевқа арналған «Абай – рухани реформатор» атты және ақынның 175 жылдық мерейтойына арналған «Абай және ХХІ ғасырдағы Қазақстан» атты екі мақала жазды. Абай идеяларының тұжырымдамасы бұрынғыдан да өзекті, әсіресе қазіргі заманда. Абайдың сөзі мен ілімі жас ұрпақтың санасына сіңіп, тәрбие жұмысында басшылық қағидатқа айналуға тиіс. Сонда ғана біз гуманист Абай армандаған рухани бай, толыққанды адамды тәрбиелей аламыз. Өскелең ұрпақ үшін данышпан тұлғаның құнды және бірегей мұрасын насихаттау бәріміз үшін ортақ міндет болып қала береді», - деп атап өтті ол.
Л. Жұмалы 2009 жылы әл-Фараби атындағы ҚазҰУ жанынан ашылған Абай институты өз жұмысын дәл осы бағытта жүргізіп жатқанын атап өтті. Институт мамандары «Абайтану». Таңдаулы еңбектері» атты 50 томдық еңбекті дайындап, шығарды. Абай Құнанбаевтың 175 жылдығына орай осы еңбек негізінде «Абайтану антологиясы» кітабы да жарық көрді. Сонымен қатар ақын мұрасына арналған ғылыми-мәдени іс-шаралар өткізіледі.
Институттан басқа, көптеген оқу орындарында, мемлекеттік мекемелерде, қалалық кітапханаларда бұл күн кеңінен атап өтіледі.
Дереккөз: Almaty.tv
