Қазақстанда табиғи және техногендік төтенше жағдайлар саны азайғанымен, олардың салдары қоғам мен экономикаға әлі де елеулі әсерін тигізіп отыр. Төтенше жағдайлардың алдын алу және оларды жою мәселесі еліміздің қауіпсіздігі мен тұрақты дамуы үшін маңызды бағыттардың бірі болып қала береді.
Жылдың алғашқы жартысында елімізде 15 698 жол-көлік оқиғасы тіркелді. Бұл өткен жылмен салыстырғанда 54 пайызға артық. Мұндай көрсеткіштер көлік қозғалысы мәдениетін арттыру мен инфрақұрылымдық қауіпсіздікке назар аудару қажеттігін көрсетеді. Ал өнеркәсіп пен газ саласында 60-тан астам апат орын алып, 15 адам қаза тапқан, 22 адам жарақат алған. Өндіріс нысандарындағы мұндай жағдайлар техникалық қауіпсіздік талаптарын қатаң сақтаудың маңыздылығын айқындайды.
Қазақстан аумағының шамамен 75 пайызы табиғи апат қаупіне бейім. Бұл – сел, су тасқыны, жер сілкінісі және орман өрті сынды табиғи құбылыстар жиі кездесетін аймақтардың көп екенін көрсетеді. Әсіресе, еліміздің оңтүстік және шығыс өңірлері сейсмикалық тұрғыдан белсенді саналады. Осыған байланысты апаттардың алдын алу жүйесін жетілдіру мемлекет саясатының басты басымдықтарының бірі болып отыр.
Соңғы жылдары Төтенше жағдайлар министрлігі материалдық-техникалық базаны күшейтуге ерекше көңіл бөлуде. Ел бойынша 422 өрт сөндіру депосы, 3 321 арнайы техника және 549 жергілікті бекет жұмыс істейді. 2024 жылы төтенше жағдайлар саны 1,7 пайызға азайып, зардап шеккендер 1 751-ден 1 562 адамға дейін қысқарған. Мұндай нәтижелер жүйелі алдын алу шараларының нақты нәтижесін байқатады.
Төтенше жағдайларды ерте анықтау мен жедел әрекет ету үшін заманауи технологиялар енгізілуде. Ұшқышсыз ұшу аппараттары мен геоақпараттық жүйелер табиғи және техногендік қауіптердің туындау ықтималдығын болжауға мүмкіндік береді. Бұл әдістер төтенше жағдайдың салдарын азайтып, қауіпсіздікті күшейтеді.
2025 жылы республика бойынша 2,1 миллион жедел жәрдем шақыртуы тіркелген, оның ішінде 104 мыңға жуығы – жоғары басымдықтағы шұғыл жағдайлар. Бұл дерек халықтың өмір қауіпсіздігіне жауапкершілігін арттыру мен алғашқы көмек дағдыларын үйретудің қажеттілігін көрсетеді.
Халықтың төтенше жағдайлар кезіндегі дайындығын арттыру бағытында түрлі оқу-жаттығулар мен ақпараттық кампаниялар өткізіліп келеді. Мұндай шаралар тек мамандарды ғана емес, қарапайым азаматтарды да қауіп-қатер жағдайында дұрыс әрекет етуге үйретеді.
Төтенше жағдайлардың алдын алу мен жою – тек мемлекеттік құрылымдардың емес, бүкіл қоғамның ортақ міндеті. Қауіпсіздік мәдениетін қалыптастыру әрбір адамның өмір салтына айналғанда ғана апаттардың салдарын азайтуға болады. Дайын қоғам – кез келген сын-қатерге төтеп беруге қабілетті қоғам.
