الماتى قالاسى ىشكى ساياسات باسقارماسىنىڭ قولداۋىمەن ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ تاريح، فيلولوگيا جانە جۋرناليستيكا فاكۋلتەتتەرى مەن «ادىرنا» ۇلتتىق-ەتنوگرافيالىق بىرلەستىگى» قوعامدىق قورى بىرلەسىپ 1916 جىلعى ۇلت-ازاتتىق كوتەرىلىسىنە 100 جىل تولۋىنا وراي «ازاتتىق. بىرلىك. جاسامپازدىق – تاۋەلسىز ەلدىڭ مۇراتى» اتتى عىلىمي-پراكتيكالىق دوڭگەلەك ۇستەل وتكىزدى.
شارانى قازۇۋ-دىڭ جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىنىڭ دەكانى ساعاتبەك مەدەۋبەكۇلى جۇرگىزىپ وتىردى. «1916 جىلعى ۇلت-ازاتتىق كوتەرىلىسكە جاڭاشا كوزقاراس» تاقىرىبىندا ەڭ العاش بايانداما جاساعان تاريح عىلىمىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور تالاس وماربەكوۆ ۇلت-ازاتتىق كوتەرىلىستەرگە جالپى سيپاتتاما بەرىپ، كەڭەستىك جانە كەيىنگى كەزدەگى قازاق عالىمدارىنىڭ 1916 جىلعى كوتەرىلىستەرگە بايلانىستى كوزقاراستارى تۋرالى دەرەكتەر ايتتى. كەلەسى كەزەكتە ساعاتبەك مەدەۋبەكۇلى جازالاۋشىلاردىڭ حالىقتى اياۋسىز جولمەن جان تۇرشىگەرلىك باسىپ-جاڭشۋلارىن «قارقارا كوتەرىلىسىنىڭ تاريحي تاعىلىمدارى» تاقىرىبىنداعى بايانداماسىندا دالەلدى دايەكتەرمەن باياندادى. ودان كەيىن ءسوز العان تاريح عىلىمىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور تۇرعانجان تولەباەۆ «قىرعىنتەكشە وقيعاسى – ۇلت-ازاتتىقتىڭ قىرعىنعا ۇلاسقانىنىڭ ايعاعى» اتتى تاقىرىپتا اڭگىمە قوزعادى. گۇلجاۋھار كوكەباەۆا «شىعىس قازاقستان وڭىرىندەگى ۇلت-ازاتتىق كوتەرىلىستەر وشاعى» اتتى تاقىرىپتا اڭگىمە قوزعاپ، وسىعان بايلانىستى وزەكتە ماسەلەلەردى ورتاعا سالدى. ونەرتانۋ عىلىمىنىڭ كانديداتى، پروفەسسور توققوجا قوجاعۇلوۆ «1916 جىلعى ۇلت-ازاتتىق كوتەرىلىسكە ارنالعان بەينەلەۋ ونەرى تۋىندىلارى» اتتى تىڭ تاقىرىپتا بايانداما جاسادى. شوقان ۋاليحانوۆ اتىنداعى تاريح جانە ەتنولوگيا ينستيتۋتىنىڭ اعا عىلىمي قىزمەتكەرى راشيد ورازوۆ «تاريحتى تانىتاتىن مۇراعات قۇجاتتارى» اتتى بايانداماسى كوپتىڭ كوڭىلىنەن شىقتى. وندا ول ناقتى مۇراعات دەرەكتەرىنە سۇيەنە وتىرىپ كوپتەگەن ماسەلەلەردىڭ سىرىن اشۋعا تىرىستى. دوڭگەلەك ۇستەلدىڭ سوڭىندا فيلولوگيا عىلىمىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور ءومىرحان ءابديمانۇلى، اقىن، بەلگىلى جۋرناليست جاناربەك ءاشىمجان جانە تاعى باسقالار ءوز ويلارىن ورتاعا سالىپ، ءوزارا پىكىر الماستى.
ارمان سەرىكۇلى
