التايدان تاراعان تۇگەل تۇركى تەكتەس حالىقتاردىڭ كيەسى، قاسيەتتى قوبىزدىڭ يەسى،  تۇركىنىڭ ورتاق ءميفى مەن فولكلورىنىڭ اتاسى سانالاتىن قورقىت اتا مۇراسى ادامزات تاريحىنىڭ وشپەس تاريحي قۇبىلىسى. قورقىت اتا مۇراسى يۋنەسكو –نىڭ «ادامزاتتىڭ ماتەريالدىق ەمەس مۇرالارى» تىزىمىنە 2018 جىلى 29 قاراشادا ەنگەن بولاتىن. بۇل تىزىمگە: تاريحي جانە دە ادەبي ەتنيكالىق مۇرا بولىپ سانالاتىن تۇركى تىلدەس تايپالاردىڭ تاريحى مەن مادەنيەنىنە قاتىستى مول دەرەك قالدىرعان ق..

پرەزيدەنت روسسي ۆلاديمير پۋتين ۆنوۆ زاياۆيل پرەتەنزي نا تيتۋل «كوروليا مەموۆ» ۆ ينتەرنەتە، ۆىزۆاۆ بۋرنۋيۋ رەاكتسيۋ نا نەكوتورىە ەگو سلوۆا ۆ حودە نەداۆنەگو وبراششەنيا ك گراجدانام سترانى، پوسۆياششەننوگو بوربە س كوروناۆيرۋسوم. «دوروگيە درۋزيا! ۆسە پروحوديت، ي ەتو پرويدەت. ناشا سترانا نە راز پروحوديلا چەرەز سەرەزنىە يسپىتانيا: ي پەچەنەگي ەە تەرزالي، ي پولوۆتسى، – سو ۆسەم سپراۆيلاس روسسيا. پوبەديم ي ەتۋ زارازۋ كوروناۆيرۋسنۋيۋ. ۆمەستە مى ۆسە پرەودولەەم..

1217 جىلى جەتىسۋ جەرىندەگى شىڭعىس قاعان ورداسىنا: «شاندوڭ جەرىندە 300 جىل جاساعان، داو جولىن ۇستاناتىن چاڭچۋن دەگەن قىتاي اۋليەسى تۇرادى، بىلمەيتىنى جوق، ادام جاسىن ۇزارتاتىن ءدارىسى بار»،- دەگەن اقپاراتكەلىپ تۇسەدى. ول -قىتايدىڭ جين (التىن) ديناستياسى كۇيرەتىلىپ بۇكىل ەلى شىڭعىس قاعاننىڭ قۇزىرىنا قاراعان زامان ەدى. ورداعا الىستان جەتكەن عاجايىپ حاباردى ەستىگەن شىڭعىس قاعان سول كەزدە ءوز قول استىندا ادال قىزمەت ىستەيتىن، شابارمان ۇلىق ليۋ جوڭلۋعا..

تەرەڭ ءبىلىم، ۇلت تاريحىنا قۇرمەت، قازاق حالقىنىڭ ازاتتىعى مەن قۇقىعى ءۇشىن كۇرەس – «الاش» قوزعالىسىنىڭ جەتەكشىسى ءاليحان بوكەيحاننىڭ كىسىلىك كەلبەتىنىڭ ءبىر قىرى عانا. ءاليحان بوكەيحان – XX عاسىردىڭ باس كەزىندە قازاق دالاسىندا كەڭىنەن قانات جايعان ۇلت-ازاتتىق «الاش» قوزعالىسىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى جانە جەتەكشىسى، الاشوردا ۇلتتىق اۋتونومياسى حالىق كەڭەسىنىڭ توراعاسى بولدى.«الاش» قوزعالىسى جەتەكشىسىنىڭ ءىس-قيمىلى مەن رولىنە قازاقتىڭ قازىرگى زامانع..