ورحون جانە سەلەنگە وزەندەرىنىڭ الاپتارىنان تابىلعان جەرلەۋ ورىندارى ەجەلگى سيانبەي مەملەكەتىنىڭ اۋماعىمەن بايلانىستى بولۋى مۇمكىن. بۇل تۋرالى موڭعوليا زەرتتەۋشىلەرى ايتتى، دەپ حابارلايدى «ادىرنا» ءتىلشىسى.
سەلەنگە ايماعىنا قاراستى ەرۋ سومونىنان شامامەن 1800 جىل بۇرىنعى سيانبەي داۋىرىنە جاتاتىن، جاقسى ساقتالعان اسىل تۇقىمدى ادامنىڭ قابىرى تابىلدى. بۇل جاڭالىق موڭعوليا اۋماعىندا سيانبەي كەزەڭىنە جاتاتىن العاشقى ءىرى ءارى بۇزىلماعان ارحەولوگيالىق ولجا رەتىندە باعالانىپ وتىر.
ەكسپەديتسيا جەتەكشىسى – تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، ارحەولوگيا كافەدراسىنىڭ دوتسەنتى يدەرحانعاي ءتومور-وچير. ول الەۋمەتتىك جەلىدە جۇرگىزىلىپ جاتقان قازبا جۇمىستارى بارىسىندا ەرەكشە ارتەفاكتىلەر تابىلعانىن حابارلادى. ايتۋىنشا، قالىڭدىعى 7 سم بولاتىن ەكى اعاش تابىت انىقتالعان. تابىتتىڭ باس جاعىندا قارا سيامەن سالىنعان تاڭبالار مەن ورنەكتەر بار. ودان بولەك، ات سۇيەگى، اعاش اربا، سازدان جاسالعان قۇمىرا جانە قۇرباندىق شالۋ ورنىنا قويىلعان وزگە دە زاتتار تابىلعان.
قازىرگى تاڭدا ارحەولوگتار مەن زەرتتەۋشىلەر نەگىزگى قابىردى تابۋ ماقساتىندا قازبا جۇمىستارىن جالعاستىرۋدا.
ايتا كەتەيىك، بۇل ورىن العاش رەت 2019 جىلدىڭ كۇزىنە قاراي موڭعوليا مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ كوشپەلى ارحەولوگيا ينستيتۋتىنىڭ ارحەولوگتارى تاراپىنان انىقتالعان بولاتىن. 2022–2024 جىلدارى مۇندا مۇقيات ولشەۋ جۇمىستارى مەن 3D-قۇجاتتاندىرۋ جۇرگىزىلدى. قازىر ايماقتا قۇتقارۋ ارحەولوگياسى اياسىندا زەرتتەۋ جۇمىستارى ءجۇرىپ جاتىر.
