Қудалаудың құрбаны болмаңыз!

2173
Adyrna.kz Telegram
фото ашық ақпарат көзінен алынды
фото ашық ақпарат көзінен алынды

Ағылшын тілінен аударғанда "буллинг" дегеніміз - қудалау, адамға агрессивті көзқарас. Әдетте біз бұл мінез – құлықты «қорлау» деп атаймыз. Қудалау балалар мен ересектер арасында кездеседі. Ол, әсіресе, жасөспірімдер арасында қатал түрде жүреді. Бір қызығы, әлсіз адамдар тобы біріктіріліп, өзінен әлдеқайда күштірек адамға жасалған күш көрсету, қудалау болады.

Егер сіз қорлаудың құрбаны болсаңыз не істеу керек?

Қорқыту мен жанжал бірдей емес.
Алдымен сіз ұжымдағы қорқыту мен қақтығысты ажырата білуді үйренуіңіз керек, өйткені бұл жағдайлар мүлдем басқа шешімдерге ие. Жанжал - жағымсыз процесс, бірақ әлеуметтік өмірдің табиғи және қалыпты бөлігі. Әр түрлі адамдардың мүдделері мен көзқарастары арасындағы соқтығыс. Қақтығыс жағдайында диалог жүргізуге, ымыраға келуге, өз көзқарасыңызды қорғауға немесе жеңілдіктер жасауға болады (және керек). Жанжалдың екі жағы да оны шешуге мүдделі.

Ал қорқыту - бұл мүлдем басқа жағдай, бұл психологиялық зорлық-зомбылықтың бір түрі. Қорқыту қай кезде орын алуы мүмкін? Әдетте, адамдардан тарапынан қудалау, қорлық көрсету кезінде. Оларға жәбірленушіні қорлау фактісі ұнайды. Құқық бұзушылар тіпті диалог жүргізуге және жағдайдың шешімін іздеуге тырыспайды.

Қорқыту әдетте ұзаққа созылады. Жәбірленуші біртіндеп қарсы тұрудан шаршайды және бұл жағдайды одан әрі ушықтырып, қылмыскерді қуантады.

Қорқыту тік және көлденең болып бөлінеді. "Тік" әдетте жоғарыдан төменге бағытталған, мұнда бастық бағыныштыларды қорлай алады және мазақ ете алады. "Көлденең" қорлау  бұл әріптестердің немесе команда мүшелерінің мәртебесі шамамен тең жағдайда жүреді.

Егер сіз қорлаудың құрбаны болсаңыз, өзін қалай ұстау керек?

Сізді қудалау жағдайынан шығудың негізгі жолдарын қарастырайық. Ұжымнан кету немесе қалу? Соңына дейін күресу, келісу немесе көмек іздеу керек пе? Ең аз психологиялық шығындармен қудалаудан қалай шығуға болады?

Бірінші қадам: Істің мән-жайын анықтап алуға тырысу.

Құқық бұзушылар тобында кімнің рөлі бар екенін түсінуге тырысыңыз. Кім бастаушы және кім "компания үшін" қосылды. Кімнің өз пікірі бар және көпшіліктің пікірін кім ұстанады? Кім тек көрермен, кім кімнің жағында, кім сізге жанашыр бола алады. Егер сіз жалғыз болсаңыз, одақтас табуға тырысыңыз.

Екінші қадам: Диалогқа шығуға тырысу.

Диалог кейде өте күшті қадам болып табылады, өйткені екінші тарап оны мүлдем күтпейді. Бірақ қудалау құрбаны үшін бұл әңгімеге дұрыс бейімделу маңызды болады. Бір жағынан ренжімеңіз, кемсітпеңіз.

Диалогты бастаушымен немесе топта шешім қабылдаған адаммен жүргізген дұрыс.

Ашық сұрауға және түсінуге тырысыңыз, бұл жағдайдың себебі неде екеніне көз жеткізу. Сіз қандай ережелерді бұздыңыз?

Бұл кезеңде сіз басшылыққа не болып жатқандығы туралы ақпарат бере аласыз. Мұндай жағдайда менеджер әкімшілік шаралар қолдана алады немесе құқық бұзушымен диалогта модератор бола алады.

Үшінші қадам: Күресті жалғастыру немесе командадан кету туралы шешім қабылдау.

Егер сіз одақтастарды таба алмасаңыз немесе басшылықтың көмегін ала алмасаңыз, диалогты да жүргізе алмасаңыз, сіз күтуге және төзуге дайынсыз ба немесе сіз осы топтан кете аласыз ба,- деген сұраққа жауап беріңіз Сіз бұл жағдайға қанша уақыт шыдай алатын уақытты белгілей аласыз.

Егер сіз күресті жалғастыруды шешсеңіз, онда сізге қарсы шабуылдарды мүмкіндігінше елемеудің негізгі ережесі болады. Егер сіз абыроймен, қорлаусыз және агрессияға көшпей, екінші тараптың шабуылдарына төтеп бере алсаңыз, онда қорлау "жоқ" болуы мүмкін. Сіздің эмоционалды реакцияңыз құқық бұзушының қызығушылығын тудыратын отын сияқты.

Осы уақыт ішінде өзіңізге қолдау көрсетуді ұмытпаңыз. Жақын адамдар немесе тіпті алыс достардың тарапынан қолдау күту. Олар сізге эмоциялар мен стрессті жеңуге көмектесетін психолог болуы мүмкін.

Касымова Жанел

Пікірлер