ءامىرجان قوسان: «تاعى ءبىر مەملەكەتتىك توڭكەرىس جاساۋ ارەكەتى بولۋى ابدەن مۇمكىن!»

18131
Adyrna.kz Telegram

قاڭتار قىرعىنى قابىرعامىزدى قايىستىرىپ، ازات كۇندە 225 ادام اجال قۇشتى. ءدال وسى جاعدايدان كەيىن ەلىمىزدە بىرقاتار ۇلكەن وزگەرىستەر ورىن الۋدا. “ادىرنا” ءتىلشىسى ساياساتكەر ءامىرجان قوسانوۆپەن وسى تاقىرىپ جايىندا اڭگىمە ءوربىتتى. 

-ەلىمىزدە ورىن العان سوڭعى جاعدايلار “جاڭا قازاقستاندى” قۇرۋعا قانشالىقتى سەپتىگىن تيگىزدى؟

-ءيا، وسى كۇندەرى ءبارىمىز دە ابىرجىپ قالدىق! ءۇش ۇيىقتاساق، تۇسىمىزگە كىرمەگەن جاعداي بولدى. بەيبىت قازاقستاندا 225 ادام قازا تاپتى دەگەن نە سۇمدىق! وعان ارانداتۋىشىلار دا، بيلىك تە ايىپتى دەپ سانايمىن!

وسىنداي پسيحولوگيالىق شوك كەزىندە ماڭىزدى شەشىمدەر قابىلداۋدا اسىعىستىق تانىتۋ دا كەرەك ەمەس بولار.

-ەسكى مەن جاڭانىڭ ورتاسىندا تولىعىراق ايتقاندا ناقتى نە وزگەرۋى ءتيىس؟

ەسكى», ءسوزسىز، جاڭارۋى كەرەك، ال «جاڭا» ءوز تالاپتارىن قويعاندا، تاباندى دا تەگەۋرىندى بولۋى كەرەك. بىراق، ءبارى دە زاڭ اياسىندا بولۋى ءتيىس! ايپەسە، ەلدەن، مەملەكەتتەن ايىرىلىپ قالامىز!

-جايلى ورىنداردى جايلاعان ەكس-پرەزيدەنتتىڭ جاقىن-تۋىستارى بىرتىندەپ مانساتتارىنان ايىرىلۋدا. بۇل نەنىڭ نىشانى؟

-جامان نىشان ەمەس! ەگەر دە بۇل پرەزيدەنت توقاەۆتىڭ ەسكىمەن ءبىرجولاتا ات قۇيرىعىن كەسىسىپ، ەلدە وسى كۇنگە دەيىن ءۇستەمدىك ەتكەن ءبىر وتباسىنىڭ مونوپولياسىنان قۇتىلۋ ماقساتىنداعى باتىل ارەكەت بولسا، قوس قولىممەن قولدايمىن. بۇل سونىمەن بىرگە، ەكىنشى پرەزيدەنتتىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتتىڭ ورىنسىز ىقپالىنان قۇتىلۋىنىڭ باسى بولار ەدى.

بىراق، ءبىر مونوپوليانىڭ ورنىنا ءوزىنىڭ، توقاەۆتىڭ وتباسى، دوس-جاراندارى جانە تاعى باسقا جاقىندارىنىڭ مونوپولياسىن ورناتۋ جوسپارى بولسا، وعان ءۇزىلدى-كەسىلدى قارسىمىن!باسقا سوزبەن ايتقاندا، بىزگە «ەكىنشى نازارباەۆ» كەرەك ەمەس!

-حالىق قالاسا حان تۇيەسىن سويادى. حالىقتىڭ قالاۋى - جۇيەنىڭ، باسشىلىقتىڭ تۇبەگەيلى وزگەرىپ، ءال-اۋقاتتىڭ جاقسارۋى. جاڭا قازاقستاندا جۇيە وزگەرە مە؟

-وزگەرۋى ءتيىس! قازىر حالىق تا وزگەردى، ول ءوزىنىڭ كونستيتۋتسيالىق مۇمكىندىكتەرىن بىلەدى، سولاردى قورعاۋعا دايىن. تەرروريستەر كەلدى ەكەن دەپ، بەيبىت نارازىلىق توقتامايدى! توقاەۆتىڭ الدىندا ۇلكەن، تاريحي تاڭداۋ تۇر. نە ول حالىق جاعىندا بولادى جانە دە ونداي مۇمكىندىگى دە جوق ەمەس. ويتكەنى وسى پۋتچ كەزىندە حالىقتىڭ كوكەيىندە جۇرگەن كوپ نارسەنى ايتىپ قالدى. سونىڭ سۇيسپەنشىلىگىنە يە بولدى. ەگەر دە ول وسى تولقۋلاردان ءجوندى تاعىلىم الماي، ەلدە قالىپتاسقان جۇيەگە تەك كوسمەتيكالىق رەفورما جاسايمىن دەسە، وڭباي قاتەلەسەدى.

-ءوزىڭىز دە كەزىندە پرەزيدەنت سايلاۋىنا ءتۇستىڭىز. جالپى، ەل باسشىسى حالىق باسىنا قايعى تۇسكەندە الدىڭعى قاتاردا ءجون سىلتەيتىن ادام. ەلباسىمىز قايعىلى قاڭتار قىرعىنى “اياقتالعاننان كەيىن” ەل الدىنا كۇتپەگەن جەردەن شىعۋىنا نە سەبەپ؟

نىڭ ءبىراز ۋاقىتتان كەيءىن عانا ءوز ەلىنىڭ الدىنا شىعۋىن، مەن سول كۇندەرى باس بيلىك ىشىندە بولعان، ءبىز بىلە بەرمەيتءىن قۇپيا، جاسىرىن كەلىسسوزدەرمەن بايلانىستىرامىن. مەنىڭشە، قازىر دە سول كەلىسسوزدەر جالعاسۋدا.

مەنىڭ سايلاۋعا قاتىسقانىم تۋرالى ءبىر اۋىز عانا ءسوز قوسايىن، رۇقسات بولسا. مەن سول كەزدە سايلاۋ قورىتىندىسىن مويىنداۋىمنىڭ ارتىندا «ىشكى جانە سىرتقى كۇشتەر ارالاسىپ كەتىپ، «ءار قازاعىم – جالعىزىم» قۇربان بولماسا», مەملەكەتتىكتەن ايىرىلىپ قالماساق» دەگەن ويىم عانا بولدى. ءوز كارەرامدى ويلاعان جوقپىن، حالقىمنىڭ اماندىعىن ويلادىم. ءيا، ودان كەيىن مەنى ءبىراز ادام، سونىڭ ىشىندە راديكالدى وپپوزيتسيا وكىلدەرى سىنادى.

شەتەلدە ءجۇرىپ، ەلدى رەۆوليۋتسيالىق، توڭكەرىس جولىمەن وزگەرتكىسى كەلەتىندەردءىڭ ەل ىشىندە جۇرگەن سەرىكتەستەرى دە جوق ەمەس. ءبالكىم، ولار سول كۇنى ءبىر قىرعىن بولعانىن، سونىڭ ارقاسىندا بيلىككە كەلۋدى جوسپارلادى ما، كىم ءبىلسىن (ماعان سونداي اقپارات ءتۇسىپ جاتتى).

ول كەزدەگى تاڭداۋىما ەش وكىنبەيمىن، ويتكەنى ەل امان قالدى. ال قازىرگى جويقىن قىرعىننىڭ كەزىندە قانشاما بەيبىت ادام قىرىلدى دەسەڭىزشى! ولاردىڭ قانى بىرەۋلەردىڭ موينىنا جازىلماي ما؟

-ودكب اسكەرىنىڭ كىرۋى بىزدەگى رەسەيلىك ىقپالدى قانشالىقتى ارتتىرۋى مۇمكىن؟ قازاقستان پرورەسەيلىك بولىپ كەتكەن جوق پا؟

-ءبىزدىڭ بيلىك باياعىدان-اق پرورەسەيلىك. ونى ەشقاشان دا جاسىرعان ەمەس. ودكب كونتيگەنتىنىڭ كەلىپ-كەتۋى – سونىڭ زاڭدى كورىنىسى عانا.

ارينە، 7 جارىم مىڭ ورتاق شەكارامىز بار كورشىمەن ۇرىسۋعا، جانجالداسۋعا بولمايدى. بىراق، بىرتىندەپ، ونىڭ گەوساياسي ىقپالىنان شىعا بەرگەنىمىز ابزال. ايتپەسە، تاعى دا وتار بوپ قالامىز.

-پرەزيدەنتتىڭ قانداي دا ءبىر پارتيادا بولعانى دۇرىس پا؟ جالپى ەندىگى تاڭدا “نۇر وتاننىڭ” ءرولى قانداي بولماق، جاڭا پارتيالار قۇرىلۋ مۇمكىندگى قانداي؟

-مەنىڭشە، سۇراعىڭىزدىڭ ەكى جاۋابى بار.

ءبىر جاعىنان، «ارتىق قىلامىز دەپ، تىرتىق قىلۋ» – ەل بولاشاعى ءۇشىن اسا قاۋىپتى. «نۇروتاندى» جەك كورەمىز دەپ، پارتيالىق جۇيەنى مانسۇق ەتۋگە بولماس. بىراق، مەنىڭ ويىمشا، وتىز جىل بويعى جۇيەنى قولداپ كەلگەن «نۇروتاننىڭ» قازىرگى فۋنكتسونەرلەرى ەلباسى سەكىلدى زەينەتكە نە باسقا جۇمىسقا (مەملەكەتتىك قىزمەتكە ەمەس!) كەتۋى كەرەك! ءبىر پالاتالى پارلامەنتكە كوشۋ كەرەك، سول كەزدە سەناتتا وتىرعان بارشا زەينەتكەرلەر ءوز ورنىن تابادى.

ەكىنشىدەن، ەكى جىلدان كەيىن كەزەكتى پرەزيدەنت سايلاۋى بولۋى ءتيىس. توقاەۆ نە شەشىم قابىلدايدى؟ ەكىنشى مەرزىمگە بارا ما؟ بارماسا، ءوز ماقساتتاسىن ۇسىنا ما؟ ال ونىڭ ءبارى ءۇشىن پارتيا كەرەك، ويتكەنى ءبىزدىڭ زاڭناما سونداي. جاڭا پارتيا قۇرىپ، ونى سايلاۋلارعا دەيىن اياققا تۇرعىزا الا ما؟ بايلىعىنان, قىزمەتىنەن ايىرىلىپ جاتقان ىقپالدى كلاندار مەن تۇلعالار توقاەۆقا قارسى مايدان اشپاي ما؟ وسى تۇرعىدان العاندا، تاعى ءبىر مەملەكەتتىك توڭكەرىس جاساۋ ارەكەتى بولۋى ابدەن مۇمكىن!

ءوز باسىم، قاڭتار باسىنان توقاەۆ ايتا باستاعان مىقتى سوزدەردى قازاقستان وپپوزيتسياسى تالاي جىلدان بەرى ايتىپ كەلەدى دەپ سانايمىن. قولىنان كەلسە، سول كۇشتەرگە ارقا سۇيەسىن. بىراق، ءوز باسىم ونداي فانتاستيكالىق ستسەناريگە سەنبەيمىن. ونىڭ ۇستىنە، ءبىزدىڭ رەسمي دە بەيرەسمي وپپوزيتسيالىق توپتار مەن تۇلعالار دا ىردۋ-دىردۋ، شەتىنەن «ناپولەون», ءبىر-ءبىرىن جامانداپ الەك. ولار سونداي ساتتتەردە بىرىگىپ، بىرەگەي كۇش رەتىندە ساياسي ەرىك-جىگەر تانىتا المايتىنىن مەن قاتىسقان پرەزيدەنت سايلاۋى كورسەءتتى ەمەس پە؟

ايتپاقشى، كەزىندە ءبىز ارىپتەستەرمەن بىرگە «جاڭا قازاقستان» فورۋمىن تىركەي المادىق. ەندى توقاەۆ مىرزا «جاڭا قازاقستان» قۇرۋ يدەياسىن جاريا ەتتى. ءبىزدىڭ سول كەزدە ۇسىنعان باعدارلامىزدىڭ دا ماڭىزدى باپتاردىڭ ءبىرازىن، ماسەلەن، وليگارحتار بيلىگىن جويۋ تۋرالى تالاپتارىمىزدى پرەزيدەنت ايتىپ جاتىر. يگىلىكتىڭ ەرتە، كەشى جوق دەيدى مۇندايدى قازاقتار.

سونىمەن بىرگە پارلامەنت تەك پارتيالىق ءتىزىم بويىنشا سايلانباي، بۇدان كەيىن دە بولعان ءبىر مانداتتى وكرۋگتەر ارقىلى سايلاۋ مەحانيزمىن ەنگىزۋ قاجەت. ايتپەسە، پارتيادان تىس ازامات نە پرەزيدەنت، نە دەپۋتات بولا المايدى. ونىڭ ءوزى قوعام دامۋىنا تەرىس اسەر ەتىپ جاتىر.

سوندىقتان ءوزىنىڭ پارتيالىق بولاشاعىن توقاەۆ ءوزى شەشە جاتار.

قازىر بىزدەن اقىل سۇراپ جاتقان بيلىك جوق.

تالاي جىلعى وپپوزيتسيونەر رەتىندە مەنى تاعى ءبىر نارسە مازاسىزداندىرىپ وتىر. پرەزيدەنت وسى كۇندەرى كوپ تاقىرىپ قوزعادى. بىراق تۇبەگەيلى ساياسي رەفورما جايىندا ءالى دە ءتىس جارعان جوق. ول جايتتى مويىنداۋسىز باسقا بارلىق باستامانىڭ قۇنى بەس تيىن! ونى 30 جىلدىق نازارباەۆ جۇيەسى اپ-انىق كورسەتتى ەمەس پە؟

-سۇحباتتاسقانىڭىزعا راقمەت!

ءىنجۋ ومىرزاق،

“ادىرنا” ۇلتتىق پورتالى

پىكىرلەر