ەستيتىن مەملەكەتتىڭ باسشىلارى، قازىعۇرت اۋدانىنداعى حالىقتىڭ زار-مۇڭىنا قۇلاق تۇرىڭىزدەر!
قر پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆقا;
قر پرەمەر-ءمينيسترى ءاليحان سمايلوۆقا;
قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتتارىنا.
مىناۋ ۆيدەو فراگمەنتە سويلەپ وتىرعان تۇركىستان بولىسى، قازىعۇرت اۋدانىنىڭ اكىمى ارمان ابدۋللاەۆ. ارمان ابدۋللاەۆتىڭ ايتۋىنشا، تۇركىستان وبلىسى، قازىعۇرت اۋدانى، التىنتوبە اۋىلى وكرۋگىنىڭ جەرلەرى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ جەرلەرى ەمەس. بۇل قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تەرريتورياسىنا كىرمەيدى. نەگە؟
سەبەبىن سىزدەرگە بىلايشا ءتۇسىندىرىپ بەرەيىن:
1. ارمان ابدۋللاەۆ التىنتوبە اۋىلى وكرۋگىندەگى جەرىن داۋلاپ وتىرعان حالىققا كەلىپ، مەن سەندەردىڭ ماسەلەلەرىڭدى شەشىپ بەرە المايمىن، شەشىپ بەرەمىن دەپ تە ۋادە ەتە المايمىن دەپ وتىر. حالقىنىڭ ماسەلەسىن شەشىپ بەرمەسە، اكىم مىرزا نە ءۇشىن حالىقتىڭ الدىنا كەلىپ وتىر!؟ سەبەبى، التىنتوبە اۋىلى وكرۋگى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تەرريورتياسىنا كىرمەيدى. ارەكەڭ قر "جەر كودەكسىنىڭ" 103-بابى التىنتوبە اۋىلى وكرۋگىنە قاراستىرىلماعان دەپ، ازاماتتاردىڭ تالابىمەن، ۋاجىمەن كەلىسپەي وتىر.
ارەكە، مۇنى قالاي تۇسىنەمىز!؟
2. التىنتوبە اۋىلى وكرۋگىنىڭ جەرلەرى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تەرريتورياسىنا كىرمەگەندىكتەن، وسىندا وتىرعان جەرگىلىكتى حالىقتىڭ 30 جىل بويى قۇقى تاپتالىپ، 30 جىل بويى ءوزىنىڭ زاڭدى مۇددەسىنەن ايىرىلىپ، زار يلەپ وتىرعانى اۋدان اكىمى ارماندى الاڭداتپايدى.
ارەكە، مۇنى قالاي تۇسىنەمىز!؟
ارەكە، ءسىز كەشە عانا كەلدىم دەپ حالىقتىڭ الدىندا اقتالىپ وتىرسىز. سىزدەن الدىڭعى اكىمدەردىڭ دە حالىققا جاقسىلىق جاساعانى شامالى ەدى. سىزدەن الدىڭعى اكىم قارالار حالىقتىڭ جەرىن تارتىپ الىپ، قۋ تاياقتى قۇشاقتاتىپ جىبەرگەنىنە شيرەك عاسىردان اسىپ، 30 جىلعا تاياپتى.
ءسىز ايتىپ وتىرسىز، قر "جەر كودەكسىنىڭ" 103-بابى التىنتوبە اۋىلى وكرۋگىنە قاراستىرىلماعان دەپ. دەمەك، التىنتوبە اۋىلى وكرۋگى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تەرريتورياسىندا ەمەس.
قر "جەر كودەكسىنىڭ" 103-بابى بويىنشا جەرگىلىكتى تۇرعىنداردىڭ ءاربىرى شارتى جەر ۇلەسىن الۋعا قۇقىلى ەدى. بىراق ءسىزدىڭ ايتۋىڭىزشا، بۇل زاڭنان ءسىزدىڭ حالىقتى الداۋسىراتا ايتقان ءسوزىڭىزدىڭ سالماعى اۋىر تارتىپ تۇر. كەشىرىڭىز! ءسىزدى مۇنشا قۇدىرەتتى دەپ ويلاماپپىن.
قر "جەر كودەكسىنىڭ" 103-بابىندا كوزدەلگەن ازاماتتاردىڭ شارتتى جەر الۋ قۇقىعى قر كونستيتۋتسيالىق زاڭدارىندا كوزدەلگەن دالەلدەۋدى قاجەت ەتپەيتىن ءمان-جايلار بولىپ تابىلاتىن ەدى. بىراق، وكىنىشكە وراي ولاي بولىپ تابىلمايدى ەكەن. ولاي بولىپ تابىلمايتىنىنا ەندى كوزىمىز جەتىپ وتىر.
ارەكە، ءسىز باسقارىپ وتىرعان قازىعۇرت اۋدانىنا قاراستى التىنتوبە اۋىلى وكرۋگىنىڭ حالقى 30 جىل بولدى، ءالى وزدەرىنىڭ تۋعان ولكەسىندەگى جەرلەرىنە قوجايىندىق جاساي الماۋدا. حالىقتىڭ قولىنا اكىمشىلىك اپپاراتىن مەنشىكتەپ العاندار مەملەكەتتىك اكتىنى بەرەر ءتۇرى جوق. جەردى ءسىزدىڭ الدىڭىزداعى اكىمدەر حالىقتىڭ قۇقىن ەسكەرمەي، كورپوراتسياعا وتكىزىپ جىبەرگەن. وزدەرى قالتالارى تولعانشا پايدالانعان. سودان حالىقتىڭ بەرەكەسى كەتتى. ازاماتتارىمىز ءبىر ءبىرىن جاۋ ساناپ، ءبىر ءبىرىنىڭ جاعىن سىندىرىپ جاتقانىن، سوتتا ازاماتتىق ىسپەن قارالاتىن ىستەردىڭ ءبارىن قىلمىستىق ىسپەن قاراپ، حالىقتى قورقىتىپ ۇستايمىز دەپ ويلايسىزدار ما؟ مۇنىڭ ءبارىن ءسىز بەس ساۋساعىڭىزداي ءبىلىپ وتىرعان ادامسىز عوي. ءۇمىتى دىردەكتەپ تۇرعان حالقىڭىزدىڭ قۇقى مەن مۇددەسىن ءسىز قورعاماساڭىز، بايدەن مەن پۋتين كەلىپ قورعاي ما!؟
ال، كورشى وكرۋگتەردىڭ حالقىنىڭ جاعدايى ءبىزدىڭ وكرۋگتەن 15 جىل العا شىعىپ كەتكەن. ولاردىڭ جەرلەرى وزدەرىنە تاراتىلىپ بەرىلگەن، ال، التىنتوبە اۋىلى وكرۋگىنىڭ حالقىنا قر "جەر كودەكسىنىڭ" 103-بابىنا ساي جەر ۇلەستىرىلىپ بەرىلۋى قاراستىرىلماعان دەگەن ءۋاجىڭىزدى حالىقتىڭ الدىندا دالەلدەپ بەرىڭىزشى! ءسىزدىڭ ازاماتتىعىڭىزدى سوندا كورەيىك!
ارەكە، اۋداننىڭ اكىمى رەتىندە التىنتوبە حالقىنا ينۆەستيتسيا تارتىپ، حالىقتىڭ الەۋمەتتىك جاعدايىن جاقسارتىپ، جۇمىس كوزىن اشپاي-اق قويىڭىزشى! سىزدەن ونى سۇراماي-اق تا قويايىق. ءسىز حالىقتىڭ ءوز جەرىن وزىنە قايتارىپ بەرۋگە ۇلەس قوسۋدىڭ ورنىنا، قر-دا زاڭسىز قۇرىلىم بولىپ وتىرعان، حالىقتىڭ ۇلەسىن، ۇلتتىق بيۋدجەتتى ساۋىن سيىر قىلىپ وتىرعان، جەرىن مەنشىكتەپ العان الەۋمەتتىك كاسىپكەرلىك كورپوراتسيالاردىڭ ءسوزىن سويلەپ، از عانا توپتىڭ ۇددەسىن قورعاپ وتىرعانىڭىزدى مەن جاقسى تۇسىنەمىن! نەگە دەپ ايتپاي-اق قويايىن. حالىققا ءوزىنىڭ جەرى كەرەك. سىزدەن حالىق الدىڭىزعا بارىپ ارتىق ەشتەڭە دە سۇراپ وتىرعان دا جوق قوي. حالىققا جەرى بەرىلسە، ءوز شارۋاسىن ءوزى اتقارا بەرەدى.
اۋىل ازاماتتارى جۇمىس جاسايىن، كاسىپ قىلايىن دەسە جەرى جوق. ءۇي سالايىن دەسە، تاعى جەرى جوق. جۇمىسسىز قاڭعىرعان، ازىپ-توزعان جاستاردىڭ تاعدىرى ءسىزدى ويلاندىرماي ما!؟
ارەكە، مىناۋ الدىڭىزدا سويلەپ وتىرعان حالىقتىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تاۋەلسىزدىك العاننان بەرى جەرى جاتقا كەتىپ، قۇقى قورعالماعان، مۇددەسى قايتارىلماعان. قر-داعى العاشقى جەكەشەلەندىرۋ جىلدارىندا، ودان كەيىنگى 3 رەت جەكەشەلەندىرۋ ناۋقانىندا بۇل حالىق ءوزىنىڭ مەملەكەتتەن ۇلەسىن الماعان. سول 1991-1993 اۋىر جىلدارى جەكەشەلەندىرۋ ناۋقانىندا ءوزىنىڭ ۇلەسىن الا الماعان مىناۋ حالىق تۇرمىستىڭ اۋىر تاۋقىمەتىن باسىنان وتكەرىپ، ءبىر بولكە نارعا زار بولىپ، ابدەن قورلىق كوردى. ءبىزدى اسىراپ باققان اتا-انالارىمىز بىزگە اۋپىرىمدەپ تاپقان بيدايىن قۋىرىپ بەرىپ اسىراعان ەدى. سوڭىندا باسشىلىق جەرلەرىن قابات-قابات مەكەمەلەرگە وتكىزىپ، ءوز باسىمەن قاڭعىرتىپ جىبەرگەن. سوندا دا مىناۋ حالىقتى ايامايسىڭدار ما!؟
ارەكە، «مەملەكەتتىك اۋىلشارۋاشىلىعى كاسىپورىندارىنىڭ مۇلكىن جەكەشەلەندىرۋ نەگىزدەرى تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 1992 جىلعى 14 قاڭتارداعى زاڭىنا جانە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 1995 جىلعى 23 جەلتوقسانداعى №2721 «جەكەشەلەندىرۋ تۋرالى» زاڭدارى نەگىزىندە بۇل حالىق 30 جىل بۇرىن مەنشىك يەسى بولىپ تابىلۋى كەرەك ەدى. بىراق ونى ەسكەرەر باسشىلىق بولمادى. سىزدەن الدىڭعى اكىم قارالار بۇل حالىقتىڭ قۇقىن قاساقانا تاپتاعان.
ابدەن جانشىلىپ، قۇقى تاپتالىپ وتىرعان حالىقتىڭ قۇقىن ارى قاراي تاپتاۋدىڭ كەزەگى سىزگە كەلىپ جەتتى مە!؟
مىناۋ سوزدەرىڭىز نە ءسوز!؟
ءسىز جاقىندا حالىقتىڭ ورتاسىنا كەلىپ، كەزدەسۋ وتكىزەمىن دەپ وتىر ەكەنسىز. سىزگە وسى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋىڭىزدى، حالىقتىڭ ءوز جەرىن قايتارىپ بەرۋدى تالاپ ەتەمىز. ءبىز وسى ۋاقىتقا دەيىن وتىنەتىن ەدىك، ەندى تەك تالاپ ەتەمىز.
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
