نۇرگەلدى ابدىعاني وسى ماسەلە توڭىرگەگىندە الاڭداۋشىلىق ءبىلدىرىپتى. ول دا دۇرىس شىعار، وسىعان دەيىن رەسەيدىڭ شالاساۋاتتى ساياساتكەرلەرى مەن دەپۋتاتتارى قازاقستانعا قاتىستى ءبىراز سوزدەر ايتىپ، ءبىزدى رەنجىتكەن بولاتىن. ونىڭ ۇستىنە "سانكتسيا" دەگەن دە رەسەيدى القىمنان الىپ تۇر... بىراق، ءبىزدى تولعاندىراتىن رەسەي ەمەس، قازاق ماسەلەسى. سوندىقتان، وسى ويىمدى ورتاعا سالدىم. بىرەۋگە جاعار، بىرەۋگە جاقپاس - ءوز ويىم.
........توقاەۆقا قازىر نەيروحيرۋرگ سياقتى وتە ءدال قادامدار جاساۋى كەرەك... بۇرىنعى جۇيەنىڭ، تىكەلەي نازارباەۆتىڭ "قىتايلىق 51 زاۋىت" دەيتىندەي كاپيتۋلياتسيالىق جوباسىن (ۇلتتىق مۇددەنى ساتۋ جوباسىن) بولدىرماۋدىڭ ءبىر امالى دا وسى...
قالاي دەگەنمەن دە، قر پرەزيدەنتى ميگراتسيالىق دەموگرافيانى باقىلاپ وتىرعانى انىق. مىسالى، رەسەيگە وقۋعا نە جۇمىسقا كەتكەن جاستاردىڭ كوبى كەرى ورالماي جاتقان كەزدە، رەسەيلىك ورىستار باياعىداي "قازاق جەرىنە جاپپاي كوشەدى" دەۋ شىندىققا جاتپايدى...
ال رەسەي جوو ورىندارىندا ءار سالاداعى ناقتى ينجەنەرلەر دايارلايتىن ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى ءالى دە جوعارى دەڭگەيدە. ونىڭ ۇستىنە، دارىندى قازاق جاستارىنىڭ كوبى الىس شەتەلگە وقۋعا بارا الماي، ءوز ەلىمىزدە ورتاباقاي وقۋ ورنىن ءبىتىرىپ، جۇمىسسىز ءجۇر... جانە، بىزدەگى ءبىلىمنىڭ تومەن ەكەندىگىمەن قوسا، ماماندىقتى وندىرىسپەن بايلانىستىرا دايارلاۋ جوققا ءتان. ءوندىرىس بازاسى جوق ءبىلىم ەش پايدا اكەلمەۋدە.
وسى ۋاقىتقا دەيىن "بولاشاقپەن" الىس-جاقىن شەت ەلدەردە وقىپ كەلگەن جاستاردىڭ ەلگە قايتارىمى (كپد) تىپتەن تومەن بولدى. كوبى قايتادان شەت ەلگە كەتىپ قالدى. سەبەبى، ەلىمىزدە جوعارىتەحنولوگيالىق ءوندىرىس ساۋساقپەن سانارلىق قانا. ءارى، ونداي وندىرىستەر ترانسۇلتتىق كورپوراتسيالاردىڭ ىقپالىندا قالىپ وتىر. (قىتاي جانە ت.ب.). ولار قازاق جاستارىن وقىتۋعا، جۇمىسشىلاردىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋعا ەش مۇددەلى ەمەس. سەبەبى، ولاردىڭ جۇرگىزىپ وتىرعان ەكونوميكالىق ەكسپانسياسى مۇنى قولدامايدى. اسىرەسە، ونى قىتاي قولدامايدى. ەۋروپا دا، اقش تا سولاي...
ال، قازاق جاعىنىڭ رەسەيمەن بىرىگىپ اشقان وندىرىستەردە كوبىنە قازاقتاردىڭ جۇمىس جاساۋىنا رەسەي تاراپى اسا مۇددەلى. ويتكەنى، وعان رەسەيدەن اعىلىپ كەلىپ جاتقان ادامدار جوق. وعان قوسا ايتارىم، رەسەي وزدەرى وقىتىپ شىعارعان بىلىكتى جۇمىسشىلار مەن مامانداردىڭ جالاقىسىن قر-دا (اشىلعان وندىرىستە) ديسكريميناتسيالامايدى. كەرىسىنشە، ول قازاقستاندىق جۇمىسشىلاردىڭ اۆانگاردقا اينالىپ، قازاقستاندا بەلگىلى ءبىر سالا بويىنشا جۇمىسشىلار قاتارىنىڭ قالىپتاسۋىنا ىقپال
ەتەدى (رەسەي دە، قر دا سوعان مۇددەلى).
بۇل وڭ وزگەرىستەر كوپ ۇزاماي قۇرىلىس سالاسىندا دا، قۇرىلىس ماتەريالدارىن ءوندىرۋ، اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن وڭدەۋ، كەيبىر جوعارى تەحنولوگيالىق سالالاردا انىق كورىنىس تابا باستايتىن بولادى.
شىنىن ايتساق، قازاقستان ءوزىنىڭ ەكونوميكالىق تاۋەلسىىزدىگىنە جانە ازىق تۇلىك قاۋىپسىزدىگىنە قول جەتكىزبەگەن مەملەكەت قاتارىنا جاتادى. ءوندىرىس جوقتىڭ قاسى...
سوندىقتان قازاق حالقى "ماعان بىردەن اسپانداعى ايدى الىپ بەر" دەپ بىلەگىن سىبانباي، الدىمەن سوعان ساي بولاتىن كادرلارىن كوبەيتىپ، ولار نەشە ءتۇرلى تاۋار وندىرىستەرىن اشىپ، ىشكى نارىقتى تاۋارعا تولتىرۋعا قىزمەت ەتە باستاسا - قازاقستان كاپيتالى دا قازاقستان ەكونوميكاسىنا جۇمىس ىستەي باستايدى.
مىسالى، اعاشتان جاسالاتىن ءوندىرىس سالاسىندا بىزگە پايدا اكەلەتىن رەسەيدەن باسقا ءوڭىر جوق. ال، رەسەي ستانوكتارى جاسايتىن ونىمدەر دە ءالى دە بولسا ەلدىڭ تۇرمىس جاعدايىن كوتەرۋگە وتە قابىلەتتى.
بۇل، قازاق ءتىلىن جوعالتۋ نە تاۋەلسىزدىكتى جوعالتۋ ەمەس... ول ماسەلە وزىمىزگە بايلانىستى. كۇنى كەشە ەل تاۋەلسىزدىگىنە وزگەلەر ەمەس، ءوز قازاعىڭ شابۋىل جاسادى ەمەس پە؟ (بۇرىنعى كلاندىق-كوررۋپتسيالىق جۇيە تاراپىنان).
سوندىقتان، رەسەيمەن قاتىناس ورناتا وتىرىپ، باتىس ەلدەرىندە ءبىلىم العان جاستارىمىز رەسەيدە وقىپ كەلگەندەرمەن ءوزارا باسەكەگە تۇسەتىن بولادى. بۇل باسەكەدە "الىس شەتەلدىكتەر" اعىلشىن ءتىلىن مىڭ جەردەن بىلسە دە، جەڭىلىس تابادى دەپ ويلايمىن. سەبەبى، باتىس بىزگە تىپتەن ءوزىنىڭ ەسكىرگەن تەحنولوگياسىن بەرۋگە مۇددەلى ەمەس. وزدەرى كەلىپ جۇمىس جاساعىسى كەلەدى، ءسويتىپ، قازاقتىڭ نەسىبەسىنەن كوپ پايدا تاپساق دەپ ويلايدى. سوندىقتان، ولاردىڭ كومپانيالارى ((باتىس جانە قىتاي) ەلىمىزدە ءبىر دە ءبىر "جۇمىسشىلار مەن مامانداردى وقىتۋ كومبيناتتارىن" اشقان جوق. ولار داياشى مەن اسپازعا دەيىن وزدەرىمەن الا كەلىپ، ولارعا قازاقتان ونداعان-جۇزدەگەن ەسە ارتىق جالاقى بەرىپ، قازاقستان ەكونوميكاسىنىڭ قاراجاتىن قايتادان شەتكە الىپ كەتۋمەن اينالىسقانى وتىرىك ەمەس....
وسىنىڭ ءبارىن كورىپ ءبىلىپ وتىرىپ، "پايداسى جوق" باتىسقا، "قاۋپى زور قىتايعا" جالتاقتاي بەرۋ كەرەكپىز بە؟ بىزگە، الدىمەن، ءوز تۇرمىس جاعدايىمىزدى شۇعىل كوتەرۋ جولىن تابۋ كەرەك. ول كوبىنە رەسەي جاقتا ەكەنى دە انىق...
ال، باتىس شە؟ باتىس ەشقايدا كوشىپ كەتپەيدى. وقيتىندارعا دا شەكتەۋ قويىلعان جوق...
ەگەر، بولاشاقتا سول جاقتان وقىپ كەلگەن ماماندار "جاڭا وندىرىستەر اشىپ", جاڭا تەحنولوگيالار اكەلىپ جاتسا، وزدەرى ويلاپ تاۋىپ جاتسا - قۋانعاننان باسقا نە دەيمىز! بۇل ەكەۋى دە ءبىر بىرىنە قايشى كەلىپ جاتقان جوق....
...ال "ورىستانىپ كەتەمىز" دەگەندەرگە ايتارىم - ءوز وزىڭە مىقتى بول دەر ەدىم.
ون ميلليونعا (تەڭگە دەپ شامالادىم) قىزىڭ كەتتى ارابقا كۇنى كەشە... سول ارابىڭ نە بەردى بىزگە - قازاقتى ىشتەي ىدىراتقاننان باسقا؟....
