ءاليحان بوكەيحان 1866 جىلى قازىرگى قاراعاندى وبلىسى، اقتوعاي اۋدانىندا (بۇرىنعى سەمەي وبلىسىنداعى قارقارالى ۋەزىنىڭ توقىراۋىن بولىسى) دۇنيەگە كەلگەن.
اكەسى نۇرمۇحامەت ءاليحاندى 9 جاسىندا مولداعا وقۋعا بەرىپ، كەيىن مەكتەپتە ءبىلىم الادى. بۇدان سوڭ قارقارالىداعى ءۇش جىلدىق ۋچيليششەگە ءتۇسىپ، ۇزدىك ءبىتىرىپ شىعادى. وسىلايشا 16 جاسىندا ومبىنىڭ تەحنيكالىق ۋچيليششەسىنە ءتۇسىپ، 20 جاسىندا دالا گەنەرال گۋبەرناتور كەڭسەسىنىڭ ۇسىنىس حاتى مەن قازاق قاۋىمداستىعىنىڭ شاكىرتاقىسىنا يە بولعان ول سانكت-پەتەربۋرگتەگى ورمان شارۋاشىلىعى ينستيتۋتىنا تۇسكەن. ساباقپەن قاتار، ساياسي، ادەبي، ەكونوميكالىق ۇيىرمەلەرگە اتسالىسىپ، ستۋدەنتتىك شەرۋلەرگە قاتىسقان.
ءاليحان بوكەيحان – داڭقتى قوعام جانە مەملەكەت قايراتكەرى. ونىڭ باستاماسىمەن «قازاق» گازەتى اشىلدى، «الاش» پارتياسى، كەيىن الاش ۇكىمەتى قۇرىلدى. اۆتونوميا رەتىندە كۇش-قۋاتىن بەكىتە تۇسكەن ەل زيالىلارى الاش اسكەرىن جاساقتادى.
ءاليحان بوكەيحان - ميلليونداعان قازاقتى «الاش» يدەياسىنىڭ توڭىرەگىنە توپتاستىرا بىلگەن تۇلعا. الايدا بولشەۆيكتەردىڭ ەزگىسىندەگى وزگە ۇلتتارمەن بىرگە قازاقتار دا حح عاسىردىڭ باسىندا ءوز تاۋەلسىزدىگىن الا العان جوق. قىزىل تەررورمەن بيلىك باسىنا كەلگەن بولشەۆيكتەر قازاققا تاعى دا 70 جىل بوداندىقتىڭ قامىتىن كيگىزدى.
1937 جىلدىڭ 27 قىركۇيەگىندە قازاقستان كەڭەستىك رەسپۋبليكالار وداعى جوعارعى سوتىنىڭ اسكەري كوللەگياسى «ۆوزگلاۆليال كونتررەۆوليۋتسيوننۋيۋ بوربۋ پروتيۆ سوۆەتسكوي ۆلاستي، ۋستونوۆيل سۆيازي س رۋكوۆوديتەليامي تەرروريستيچەسكوگو تسەنترا ۆ كازاحستانە ي ۆ موسكۆە» دەگەن جالعان ايىپپەن قازاقتىڭ ۇلت-ازاتتىق قوزعالىسىنىڭ نەگىزىن قالاعان اسا كورنەكتى قوعام جانە مەملەكەت قايراتكەرى، عۇلاما عالىم ءاليحان نۇرمۇحامەدۇلى 71 جاسىندا ەلىنەن تىس جەردە – ماسكەۋدە ءولىم جازاسىنا كەسىلسىن دەگەن ۇكىم شىعاردى.
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
