بۇگىن اقسەلەۋ سەيدىمبەكتىڭ تۋعان كۇنى

2300
Adyrna.kz Telegram

بۇگىن الاشتىڭ ارداقتىسى بولعان مارقۇم جازۋشى، ەتنوگراف، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، قر مەملەكەتتىك سىيلىق يەگەرى اقسەلەۋ سەيدىمبەكتىڭ تۋعان كۇنى.

كوركەم ءسوزدىڭ زەرگەرى ءابىش كەكىلبايۇلىنىڭ اقسەلەۋ سەيدىمبەك دۇنيەدەن وتكەندە سويلەگەن ءسوزى:

«ۇلان-عايىر ساحارامىزدى تۇگەل شولىپ، ۇلان-اسىر سىر-سيپاتتارىمىزدى تەگىس قامتىپ، قات-قابات تاريحىمىزدى تەرەڭ قاۋزاپ، ءدۇلدۇل ويمەن، ءدىلمار تىلمەن تولعايتىن عۇلاما عالىم، سۇڭعىلا ءبىلىمپاز، سۇلەي سۋرەتكەر – قايران اقسەلەۋ، ەندى جوق.

اتار تاڭنىڭ جارىعى جاڭا-جاڭا سەبەزدەپ، اينالانى تولتىرا باستاعاندا اي ماڭدايى جارقىراپ، اققان جۇلدىزداي كوزدەن عايىپ بولادى دەگەن وي ءۇش ۇيىقتاساق تۇسىمىزگە كىرمەپتى.

الاپات ءتوسىن ايقارا جايىپ، كۇرەكتەي ساۋساقتارىن سالالاي تاراقتاپ، ءار ءسوزىن سارالاي سالماقتاپ، شالقايا قاراپ، شابىتتانا سويلەپ تۇرعانى كۇنى كەشە عانا ەمەس پە ەدى؟! قاشانعى قارا دومبىرا مەن ءيىرىمى مول قىل قوبىزدىڭ كومەيىندەگىسىن، قۇيماقۇلاق كاريالاردىڭ كوكەيىندەگىسىن توگىپ-شاشپاي تۇگەل جيناپ، ەنەسىنىڭ باۋىرىنا سۇڭگىگەن اشقاراق قوشاقانداي قوماعايلانا باس سۇعىپ، كۇرپىتە سوراپتاپ، تالماي ەمىپ، جەبەي ساۋىپ، ەشتەڭە قالدىرماي، اقتاپ-قاقتاپ، ابدەن سارىققان سوڭ بايىپپەن پايىمداپ، سارالاي سالماقتاپ، ابدەن سوراپتاپ ەدى-اۋ شىركىن!… تىلىمەن بال ەمىزگەندەي ەدى. جۇرەگىنەن كۇن كورىنگەندەي ەدى. ونىڭ كەڭ قارىمدى، تىڭ سەرپىندى، تىنىمسىز ىزدەنىسكە تولى تاريحي زەردەسى ءوزىمىزدى دۇنيە تانىپ، وزگەل­ەردى دۇرىس باعامداۋدىڭ اسقارالى شىڭدارىنا شىعىپ، بۇرىن-سوڭدى باتىلىمىز بارماعان ۇشى-قيىرلارىن ەركىن سامعاي باستاپ ەدى.

«قازاقتىڭ كۇي ونەرىن»، «قازاقتىڭ اۋىزشا تاريحىن» اياقتاعالى بەرى موينىنان باتپان جۇك تۇسكەندەي بولىپ، ەشكىسى تاۋعا جايىلعانداي ەمىن-ەركىن ءجۇر ەدى… ويداعىسىنا جەتكەندەي ەدى، ەل الدىنداعى پارىزىن، اقتاعانداي ەدى!.. ماڭعىستاۋدىڭ قالعىپ جاتقان قارا ويى مەن ساعىم شالىپ، مۇنارعا باتقان اق شىڭدارىن سەلت ەتكىزىپ، وزىنە قاراتىپ، كوسىلتە جوڭكىلىپ، تالايدى كورىپ، تالايدى ءبىلىپ ۇلگەرگەن تارلان باسىن ساندەنە شايقاپ، سىربازدانا كۇلىمسىرەپ ەدى-اۋ سابازىڭ.

الاش ارۋاعى مەن قازاق رۋحىنىڭ قايتا ءتىرىلىپ، قايتا ويانىپ، قايتا قالىپتاسىپ كەلە جاتقان شاعىندا ۇلپا سەزىمىمىزگە قاياۋ تۇسىرگەن قازا بولدى عوي بۇل! ەسىمىزدەن تاندىرىپ كەتتى. جەر جاستاندىرىپ كەتتى. وكىنىشتە قاپى جوق. جەر بەتىنە كەلىپ-كەتكەنىنە، از كۇن دامدەس، مۇڭداس-مۇددەلەس بولعانىمىزعا، بىرگە ءجۇرىپ، بىرگە تۇرعانىمىزعا تاۋبە دەيمىز. قازاق ساناسىندا ونىڭ ولمەس-وشپەس ىزدەرى جاتىر جوسىلىپ…

قيىرعا شارلاتىپ، قياعا سامعاتىپ… قازاقتا سال قانداي بولادى؟ اقسەلەۋدەي بولادى. سەرى قانداي بولادى؟ اقسەلەۋدەي بولادى. بي قانداي بولادى؟ اقسەلەۋدەي بولادى. باتىر قانداي بولادى؟ اقسەلەۋدەي بولادى. ءپىر قانداي بولادى؟ اقسەلەۋدەي بولادى. قازاقتىڭ جاقسىسى مەن جايساڭىنىڭ ءبارى قانداي بولادى؟ اقسەلەۋدەي بولادى. قازاقتىڭ قاتەپتى قىزىل نارى قانداي بولادى؟ اقسەلەۋدەي بولادى. ءبارىنىڭ ورنىنا ءبىر عانا اقسەلەۋ جۇرە الادى. ال اقسەلەۋدىڭ ورنىنا كىم جۇرە الادى؟ ەشكىم دە ەمەس، تەك اقسەلەۋدىڭ ءوزى جۇرە الادى».

«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى

پىكىرلەر