سايراگۇلدىڭ ساتقىندىعى

3128
Adyrna.kz Telegram

«داۋدىڭ باسى دايرابايدىڭ كوك سيىرى» دەمەكشى، تاعى دا سايراگۇل جايلى جازباقپىز. ەكى-ءۇش كۇننەن بەرى سايراگۇل ساۋىتباي مەن ونىڭ جۇبايى ءۋالي سلامۇلىنىڭ الەمجەلىدەگى اڭگىمەلەرى قوعامنىڭ قىزۋ تالقىسىنا ءتۇستى.  ەندى سولاردى رەت-رەتىمەن باياندايمىز...

ءبىرىنشى اڭگىمە: سايراگۇلدىڭ «بوسقىن مارتەبەسىن» الۋ پروتسەسسى

قىتاي بيلىگىنىڭ ەتنيكالىق قازاقتارعا جاساپ جاتقان رەسرەسسيالىق ساياساتىنىڭ قۇرىعىنان قۇتىلۋ ماقساتىندا قازاق شەكاراسىن بۇزىپ ءوتىپ، بالا-شاعا، باي-مىرزاسىنا كەلگەن سايراگۇل ساۋىتبايدىڭ ەسىم-سويى بۇگىنگە ەكى قازاقتىڭ بىرىنە تانىس بولدى. سايراگۇلدىڭ سوتى، ونىڭ قازاق تۇرمەسىنىڭ تابالدىرىعىن اتتاپ، توسەگىن كورگەندىگى تۋرالى قايتالاپ ايتىپ جاتپايىق. ونىڭ بارلىعى حرونولوگيالىق رەتپەن باق-تا جاريالاندى.

ەندىگى مۇرات – وعان (سايراگۇل ساۋىتبايعا - رەد) «بوسقىن مارتەبەسىن» الىپ بەرۋ ەدى.  بۇل پروتسەسس ءبىر كۇندە شەشىلە قويمايتىنى اقىلى بار ادامعا ونسىز دا ايان. باق-تا جاريالانعان اقپاراتتاردان كورىپ بىلگەنىمىزدەي، بۇل پروتسەسس تە شابان جۇرىسپەن، ءوز رەتىمەن ءجۇرىپ جاتقان.

25.07.2018 جىل. سايراگۇل ماسەلەسى جاركەنت سوتىندا قارالىپ جاتقان. سول، 25-شىلدەدە العاش رەت «پانا ىزدەۋشى تۇلعا» دەيتىن كوك كۋالىك سايراگۇلگە تاپسىرىلدى. ونى بەرگەن كوشى-قون قىزمەتى ەدى. جارامدىلىق مەرزىمى 3 اي. وسى ءۇش ايدا ارنايى قۇرىلعان كوميسسيا سايراگۇلگە «بوسقىن مارتەبەسىن» بەرۋ-بەرمەۋ ماسەلەسىن قاراپ، شەشىم شىعارۋى ءتيىس بولعان.

25.10.2018 جىل. بەلگىلەپ بەرگەن ءۇش اي ۋاقىت 25-قازان كۇنى اياقتالدى. ءسويتتى دە، سايراگۇلدىڭ كۋالىگىن تاعى ءۇش ايعا سوزدىرعان ەدى.

04.10.2018 جىل. تالدىقورعان قالاسىندا ارنايى قۇرىلعان كوميسسيا وتىرىسى ءوتىپ، سايراگۇل ساۋىتبايعا «بوسقىن مارتەبەسىن» بەرۋدەن باس تارتتى.

وسىدان كەيىن ادۆوكات ابزال قۇسپان استاناعا ارىز جازىپ، كوميسسيا وتىرىسىنىڭ شەشىمىن قايتا قاراۋدى تالاپ ەتتى.

25.01.2019 جىل. سايراگۇل ساۋىتبايدىڭ «پانا ىزدەۋشى تۇلعا» دەيتىن قۇجاتىنىڭ مەرزىمى تاۋسىلدى.  ءسويتىپ تاعى ءۇش اي مەرزىمگە ۇزارتتى.

«پانا ىزدەۋشى تۇلعا كۋالىگى» «بوسقىن مارتەبەسىن» سۇراعان ادامعا بەرىلەدى.  جوعارىدا ايتقانىمىزداي، سايراگۇل ساۋىتباي قازاقستان بيلىگىنەن «بوسقىن مارتەبەسىن» سۇراعان ەدى. كوشى-قون قىزمەتى سايراگۇلدىڭ ءوتىنىشىن قاراۋدى سول كەزدە باستاپ كەتكەن. اقىرىندا استانا كوميسسيا شەشىمىن كۇشىندە قالدىردى.

وسىدان كەيىن ادۆوكات الماتى وبلىستىڭ سوتىنا قايتا تالاپ-ارىز جازدى. ماقسات - وبلىستىق كوميسسيا وتىرىسىنىڭ شەشىمىن تەرىستەۋ بولاتىن. سايراگۇلگە «بوسقىن مارتەبەسىن» الىپ بەرۋ ءىسى وسى رەتپەن جالعاسىپ كەلە جاتقان.

ايتپاقشى، 2018 جىلدىڭ 31-قاڭتارى كۇنى سايراگۇل ساۋىتباي ادۆوكات ابزال قۇسپاننىڭ جازىپ بەرگەن تالاپ-ارىزىن الىپ، تالدىقورعانعا بارعان.

ەكىنشى اڭگىمە: سايراگۇلدىڭ ساتقىندىعى

ءبىز تاقىرىپتى «سايراگۇلدىڭ ساتقىندىعى» دەپ قويدىق. نەگە؟ ايتايمىز...

«جەر استىنان جىك شىقتى، ەكى قۇلاعى تىك شىقتى» دەگەندەي، سايراگۇل ساۋىتباي وبلىس ورتالىعىنا كەتكەن كۇنى، ونىڭ جۇبايى ءۋالي سلامۇلى ەكى بالاسىن ەرتىپ، ەڭكىلدەپ ەڭىرەگەن كۇيى قازاقستاندا زاڭدى تىركەلمەگەن «اتاجۇرت» ۇيىمىنىڭ كەڭسەسىنە بارىپ، بوساعاسىن كۇزەتىپ، سۇحبات بەردى.

1 ساعات، 36 مينۋت، 53 سەكۋندتىق سۇحبات قازىر الەۋمەتتىك جەلىنى شارلاپ ءجۇر. وندا ءۋالي سلامۇلى ادۆوكات ابزال قۇسپاننىڭ حابارسىز كەتكەندىگىن (ا.قۇسپاننىڭ وتباسىندا قارالى جاعداي بولعانىن بىلە تۇرا-رەد.) ايىپتاپ، ادۆوكاتتىق قىزمەتى ءۇشىن ابزال قۇسپان مەن جۋرناليست ساۋلە ابىلداحانقىزىنا اقشا تولەگەنىن ايتادى.  ادۆوكات ابزال قۇسپان مەن جۋرناليست ساۋلە ابىلداحانقىزىنىڭ اتىنا قاراتا بىرنەشە جاعىمسىز پىكىرلەر ايتقان.

سىرت كوز سىنشى دەگەن، ەسىم-سويىن ەل بىلمەيتىن سەرىكجان ءبىلاشۇلىنىڭ جۇمىستارىن قازاقستاندىق اۋديتورياعا دارىپتەۋ مەن سايراگۇل ساۋىتباي ماسەلەسىندە جارعاق قۇلاقتارى جاستىق كورمەي جۇگىرگەن ابزال قۇسپان، ساۋلە ابىلداحانقىزى، نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى ەكەنىن ەستى جۇرت ونسىز دا جاقسى بىلەدى.

ال ءۋالي سلام مەن مىڭمەن جالعىز الىسقان «جەكە باتىر» سەرىكجان ءبىلاشۇلىنىڭ سۇحباتى جوعارىداعى اتتارى اتالعان ازاماتتاردىڭ ەڭبەگىن جوققا شىعارىپ، قارالاۋ ماقساتىندا قاساقانا ۇيىمداستىرىلسا كەرەك. كوپ جۇرت سولاي ءتۇسىندى.

سايراگۇلدىڭ ءبىرىنشى ساتقىندىعى

سايراگۇل ساۋىتبايدىڭ جۇبايى ءۋالي سلام «اتاجۇرت» ۇيىمىنىڭ باسشىسى سەرىكجان ءبىلاشۇلىنا بارىپ، جىلاپ-ەڭىرەگەن كۇيدە ادۆوكات ابزال قۇسپانعا اقشا بەرگەنىن، ابزالدىڭ كوپ ۋاقىتتان بەرى (سوڭعى ءبىر ايدا) سايراگۇلگە حابارلاسپاعانىن، قارايلاسپاعانىن ايتىپ ايىپتادى.

ادۆوكات ابزال قۇسپان ءۋالي سلام مەن سەرىكجان ءبىلاشۇلىنىڭ ءوزىن جانە ساۋلە ابىلداحانقىزىن ناقاق قارالاعان ۆيدەو-سۇحباتىن تەرىستەۋدى تالاپ ەتتى.

سايراگۇل قايتتى؟ سەرىكجان ءبىلاشۇلىنىڭ ۆيدەو-سۇحباتىن جانە وندا ايتىلعان نەگىزسىز ايىپتاۋلاردى تەرىستەۋدەن باس تارتتى.  ەسەسىنە، «فەيسبۋك» جەلىسىندە ۆيدەو ۇندەۋ تاراتتى. سايراگۇلدىڭ ابزال قۇسپاننان كەشىرىم سۇراعان ۇندەۋىن ىقشامداپ بەردىك. ماعىناسى مىناعان سايادى: «وسىنىڭ بارلىعى مەنىڭ قيىن تاعدىرىمنىڭ كەسىرى بولىپ، بۇعان مەن كىنالى بولدىم. سوندىقتان ادۆوكاتىم ابزال قۇسپاننان جۇبايىمنىڭ ارتىق كەتكەن جەرلەرى بولسا, جۇبايىمنىڭ اتىنان كەشىرىم سۇرايمىن. جۇبايىم ءۋالي سلامۇلى ادۆوكاتىم ابزال قۇسپاننىڭ ادامگەرشىلىگە، ۇلتجاندىلىعىنا، ازاماتتىق ۇستانىمىنا ءدان ريزا. مەنىڭ تاعدىرىم قىل ۇستىندە تۇرعان كەزدە ابزال قۇسپان ازاماتتىق تانىتىپ، «سايراگۇلدىڭ جۇمىسىن ءوزىم قولىما الامىن، اياعىنا شىعارامىن» دەپ ەدى. ماعان ەكىنشى رەت ءومىر سىيلاپ ەدى. ابزال قۇسپانعا العىسىمىز شەكسىز»، دەپ قايىردى.

بىرىنشىدەن، سايراگۇل ابزال قۇسپان مەن ساۋلە ابىلداحانقىزىنا اقشا بەرگەنىن تەرىستەگەن جوق. ەكىنشىدەن، «جۇبايىمنىڭ ارتىق كەتكەن جەرى بولسا» دەپ كۇماندانا سويلەپ، الەمجەلىنى شۋلاتقان الگى سۇحباتتان ەش سوكەتتىك كورمەيتىنىن ءبىلدىردى.

سايراگۇلدىڭ ەكىنشى ساتقىندىعى

ارادا كۇن وتپەي، سايراگۇل ساۋىتباي ءوز تاعدىرىنا الاڭداپ، شىر-پىر بولعان ساۋلە ابىلداحانقىزىن جەردەن-الىپ، جەرگە-سالعان ۆيدەو ۇندەۋ جاريالادى. «ساۋلە مەنى ابزالمەن كەزدەستىرمەي، كەزدەسۋىمە بار ىنتا-شىنتاسىمەن كەدەرگى جاسادى. مەنىڭ باسپاسوزگە شىعۋىما قارسى بولدى»، دەپ سوكتى. وتە-موتە پاسكەنە تۇردە اس ىشكەن قۇدىعىنا تۇكىرگەن قىلىق تانىتتى.

ال ساۋلە ابىلداحانقىزى ءوز كەزەگىندە ابزال قۇسپاننىڭ قىزىنىڭ قازا بولۋىنا بايلانىستى، ابزالدىڭ ءوز ءوتىنىشى بويىنشا سالەمىن سايراگۇلگە جەتكىزىپ بەرگەنىن ايتتى.

تۇيىندەي كەلە ايتپاعىمىز، ساۋلە ابىلداحانقىزى وتباسىنا تۇسكەن اۋىر قازادان قايعى قۇرساۋىندا وتىرسا دا (اينالدىرعان از ۋاقىتتىڭ ىشىندە ىنىسىنەن، ۇلىنان، اكەسىنەن، اپكەسىنىڭ ۇلىنان ايىرىلعان-رەد) بار ماسەلەنى ىسىرىپ قويىپ، كۇنى-ءتۇنى شاپقىلاپ ءجۇرىپ، سايراگۇلدىڭ ماسەلەسىن قوعام تالقىسىنان تۇسىرمەي ءجۇردى. قانشاما ماقالا، قانشاما ۆيدەو اقپاراتتاردى تاراتتى. سايراگۇلدىڭ سوت پروتسەسسىندە ادۆوكاتتىڭ فيزيكالىق تۇردە ۇلگەرمەۋىنە بايلانىستى قۇجاتتاردى تولتىرۋ ءىسىن دە جۇرگىزدى.

سايراگۇل جاركەنتتەگى ۋاقىتشى تەرگەۋ يزولياتورىندا جاتقاندا، ارتىنان ىزدەپ بارعان دا ابزال، ساۋلە، نۇرگەلدى ەدى. ىڭعايسىز بولسا دا ايتايىق، ساۋلە سايراگۇلدىڭ تۇرمەدەن شىققان ءىش كيىمىنە دەيىن ءوزى جۋىپ تازالاپ، تازالارىن ساتىپ اپەرىپ ءجۇردى. وعان دا مىنا جۇرت كۋا.

«ەگەر ۇكىمەت سايراگۇلدى بوساتپاسا، مەن اشتىق جاريالايمىن» دەگەن دە ساۋلە ابىلداحانقىزى ەدى.

الماتىدا ءۇيسىز-كۇيسىز جۇرگەن سايراگۇل مەن ونىڭ وتباسىنا باسپانا الىپ بەرۋ ماقساتىندا، بەلگىلى كاسىپكەر باۋىرجان وسپانوۆقا دا حات جازىپ، ءۇي سۇراعان وسى ساۋلە ابىلداحانقىزى ەدى.

وكىنىشكە وراي، سايراگۇلدىڭ جۇبايى ءۋالي سلام «اتاجۇرتقا» بارىپ ادۆوكات ابزال قۇسپان مەن جۋرناليست ساۋلە ابىلداحانقىزىن سونشالىق قارالايتىنداي نە تۇلەن ءتۇرتتى دەدىك، ءبىز. ارتىنشا جۇرت بولىپ قوعاپ شىققان سايراگۇلدىڭ ءوزى دە ساۋلە ابىلداحانقىزىن قارالاپ سويلەگەن ۆيدەو ۇندەۋ جاريالادى. جۇرت سەنگەن سايراگۇلدىڭ بۇل قايتكەنى، دەدىك تاعى.

سەرىكجان ءبىلاش ءۋالي سلامنىڭ پسيحيكالىق دەركە شالدىققان كۇيىن پايدالانىپ وتىر ما؟

ەستەرىڭىزدە بولسا، سايراگۇل تۇتقىندالىپ كەتكەننەن كەيىن ءۋالي سلامۇلى ەكى بالاسىن ەرتىپ كەپ، الماتىداعى ادام قۇقىقتارىن قورعاۋ ۇيىمىنىڭ كەڭسەسىندە ء(جوۆتيستىڭ كەڭسەسى-رەد) ءباسپاسوز ءماسليحاتىن وتكىزگەن ەدى.

سايراگۇل ساۋىتباي 2018 جىلدىڭ 21-مامىرىندا تۇتقىندالعان. 23-مامىر كۇنى «Abai.kz» اقپاراتتىق پورتالىندا سايراگۇلدىڭ قايىن ءىنىسى نۇربولات اساننىڭ اراشا سۇراعان ماقالاسى جاريا بولدى.

ال 25-مامىر كۇنى ءۋالي سلام ءباسپاسوز ءماسليحاتىن وتكىزدى. سول ءباسپاسوز جيىنىندا ءۋالي سلامۇلى ءوزىنىڭ جانە وتباسىنىڭ جاعدايىن ەگجەي-تەگجەيلى بايانداپ بەرگەن. ءوزىنىڭ قىتايدا ۇزاق جىل ۇستازدىق قىزمەت اتقارعانىن، ميىنىڭ شارشاۋىنا بايلانىستى مەديتسينالىق انىقتاما الىپ، ۋاقىتىنان بۇرىن زەينەتكە شىققانىن حابارلاپ ايتقان.

سايراگۇل ساۋىتبايدىڭ ويدا-جوقتا جولدان تايىپ، ادۆوكاتى ابزال قۇسپان مەن جۋرناليست ساۋلە ابىلداحانقىزىنا قاتىستى جاپتىم-جالا، جاقتىم-كۇيە دەپ سويلەۋىنە باسقا-باسقا ەمەس، ءدال وسى سەرىكجان ءبىلاشۇلىنىڭ ارانداتۋ ماقساتىندا جاسالعان سۇحباتى تۇرسا كەرەك. الەۋمەتتىك جەلىدە وسىعان ساياتىن پىكىرلەر كوپتەپ ايتىلىپ جاتىر.

سوندا قىتايدىڭ ەتنيكالىق قازاقتارعا جاساعان زالىم ساياساتىن جالعىز ءجۇرىپ جەر جاھانعا اشكەرەلەدىم دەپ جۇرگەن سەرىكجان ءبىلاشۇلى (جاپسىرما اتى جارقىن جەتى-رەد.) ءۋالي سلامنىڭ دەنساۋلىعىنىڭ كەمىستىگىن ءوز ويىنىنا پايدالانىپ وتىر ما؟

جالپى سەرىكجان ءبىلاشۇلىنا قاتىستى جۇرت ىشىندە قاڭقۋ ءسوز كوپ. ول كىم؟ ول باسقاراتىن «اتاجۇرت» ۇيىمى نەلىكتەن ءالى كۇنگە تىركەلمەگەن؟ سەرىكجان ءبىلاشتىڭ (جارقىن جەتى-رەد.) قىتاي ارنايى بارلاۋ قىزمەتىندە 7 جىل اگەنت بولعانى راس پا؟ (بۇنداي اقپاراتتى «فەيسبۋكتە» انار ساتاي جازدى).

سەرىكجان ءبىلاشتىڭ تۇپكى ماقساتى قانداي؟ بۇل تۋرالى الداعى ۋاقتا كەڭىرەك جازا جاتارمىز...

ايدىن سەرىكۇلى

 

رەداكتسيادان: اۆتوردىڭ كوزقاراسى رەداكتسيانىڭ كوزقاراسىن بىلدىرمەيتىنىن ەسكەرتە كەلە، قارسى تاراپتىڭ دا وي-پىكىرىنە پورتالىمىزدان ورىن بەرۋگە دايىنبىز.

پىكىرلەر