«كەلىنىمدى قىزىمداي كورەمىن» دەگەن دۇرىس ەمەس – زەينەپ احمەتوۆا

1244
Adyrna.kz Telegram

بۇگىندە جاستاردىڭ اراسىندا اجىراسۋ كوبەيىپ كەتتى. جاستاردىڭ ءدام-تۇزىنىڭ جاراسپاي، ايىرىلىسۋىنا نە سەبەپ؟ الەۋمەتتىك جاعدايدىڭ تومەندىگى مە، جوق الدە مۇنىڭ باسقا دا ءبىر سەبەبى بار ما؟ جازۋشى، قازاقى داستۇرلەردى ناسيحاتتاۋشى زەينەپ احمەتوۆانىڭ ايتۋىنشا، جاستاردىڭ ءتىل تابىسپاۋىنا ەنەلەردىڭ ىقپالى باسىم. سوندىقتان دا ول ەنە مەن كەلىننىڭ ءوزارا بايلانىسىنا باسىمدىق بەرۋ كەرەك دەگەن پىكىردە.   

«مىسالى ءوزىم ءومىر سۇرگەن اۋلەت كوپبالالى وتباسىنا جاتادى. اللا تاعالانىڭ ماعدايعا جازعانى سول شىعار تۇرمىسقا شىققان جەرىم ۇلدان جالعىز بولىپ شىقتى. اتامىزدىڭ ومىرىنە سەرىك بولعان اپالار بولعانىمەن باقىتجان جالعىز بولدى. قۇدايدىڭ جازعانى بولار ەرجانىم ءبىر تال بولىپ قالدى، مەن جالعىز دەپ ايتپايمىن. ەرجان ەر جەتىپ، وقۋىن ءبىتىردى. الگى «تاقيالى پەرىشتە» فيلمىندەگى تايلاقتىڭ شەشەسى سياقتى بوي تۇرعىسى دۇرىس قىز بولسا قارايمىن دا جۇرەمىن. ءبىر كۇنى قۇربىمنىڭ ۇيىنە اۋىلدان ءبىر ادەمى قىز كەلىپتى. ول قىز ماعان قاتتى ۇنادى. ۇيگە كەلگەننەن كەيىن باكەڭە «ءجاميلانىڭ ۇيىنەن كەرەمەت ءبىر قىز كوردىم. كوزى مويىلداي، شاشى قاراقاتتاي، مۇرىنى پىستەدەي، ەرنى شيەدەي» دەپ ايتىپ جاتسام «توقتا، سەن ءوزى قىز ايتىپ جاتسىڭ با، جوق الدە جەمىس-جيدەكتى ايتىپ جاتسىڭ با؟» دەپ ازىلدەيدى. بالام ول قىزعا ەمەس، ءوزى سۇيگەن باسقا قىزعا ۇيلەندى.

ەنە رەتىندە مەن ءوز-ءوزىمدى تاربيەلەدىم. سەبەبى جالعىز بالانىڭ شەشەسى ءوزىمشىل، ەگويست بولادى. كوپ جاعدايدا بالاسى مەن كەلىنىن اتىستىرىپ، شاتىستىرىپ قويۋ ەگويست ەنەلەردەن شىعادى. ءبىر تال بالانى ءولىپ ءتىرىلىپ باقتىڭ، قاقتىڭ، ەندى وعان بوتەن ءبىر ايەل يە بولىپ شىعا كەلەدى. قىزعاناسىڭ عوي. وسى قىزعانىشتى باسۋ كەرەك بولدى. سودان مەن ءوز-ءوزىمدى تاربيەلەي باستادىم»، – دەيدى ول.

زەينەپ احمەتوۆانىڭ ايتۋىنشا، «كەلىنىمدى قىزىمداي كورەمىن» دەگەن دۇرىس ەمەس. سەبەبى ول قىزدىڭ اتى قىز، كەلىننىڭ اتى كەلىن بولۋى كەرەك دەگەن پىكىردە.

«بالام ۇيلەنگەننەن كەيىن توي ءبىتىپ، اۋىلدان كەلگەن تۋىستار كەتىپ ءوزىمىز قالعاندا كەلىنىم ولەڭنىڭ سازىمەن ىڭىلداپ ءۇي جيناپ ءجۇر ەكەن.  سول كەزدە مەن ءبىر جاڭالىق اشتىم. «مىنا بالانىڭ ءوسىپ جەتىلۋىنە مەنىڭ نە ەڭبەگىم ءسىڭدى؟ توعىز اي كوتەرىپ، ومىرتقاسى تالىپ، اششى تولعاقپەن ومىرگە كەلتىردى. ءتۇن ۇيقىسىن ءتورت ءبولىپ، باقتى، قاقتى. اۋىرعاندا جۇرەگى اۋىرىپ، كوتەرىپ بالاباقشاعا اپاردى. وقىتتى، شوقىتتى. ماتەريالدىق جاعدايدى بىلاي قويعاندا قانشاما رۋحاني ەڭبەگى ءسىڭدى. الپەشتەپ وسىرگەن بىرەۋدىڭ بالاسى عوي. مەنىڭ تيتتەيدە ەڭبەگىم سىڭبەگەن. ەندى مەن قولىما اكەلىپ بەرگەن دايىن دۇنيەگە يە بولماسام كىم بولعانىم» دەپ ويلادىم. كەز كەلگەن قاتىن ەنە بولا الادى، بىراق كەلىنگە انا بولۋ جاعى جەتپەيدى. سوندىقتان كەلىن مەن بالانىڭ ورتاسىنا سىزات تۇسەدى.

وسىدان قورىتىندى شىعاردىم دا، كەلىنىن جاماندايتىن ايەلدەرگە «ءاي، سەنىڭ نە ەڭبەگىڭ ءسىڭدى وعان؟ ساعان دايىن كۇيىندە بەردى عوي. ەگەر ءار ادامدى ءبىر الەم دەيتىن بولساق، سەنىڭ قولىڭا ءبىر الەمدى بەردى. ەندى سەن سوعان يە بولا الماساڭ، كەم-كەتىگىن تۇزەپ، ءوزىڭ تاربيە بەرە الماساڭ كىمسىڭ سەن؟ ەرتەڭگى كۇنى سەنىڭ وكشە باسارىڭ، سەنىڭ اۋلەتىڭدى ارى قاراي وسىرەتىن ادام عوي» دەپ ەنەلەردى باسامىن.

ال ەنەسىن جاماندايتىن كەلىندەرگە «ءسۇيىپ قوسىلدىڭ با؟» دەسەم «ءيا، ءسۇيىپ قوسىلدىم. كۇيەۋىم سونداي جاقسى ادام، بىراق ەنەم جامان» دەيدى. سودان كەيىن «سەن ءسۇيىپ قوسىلعان جاقسى جىگىتتى ومىرگە كەلتىرگەن، تاربيەلەگەن سول. ەگەر ول جاقسىلاپ تاربيەلەمەسە ساعان جاقسى جىگىت قايدان شىعادى. ساعان داپ-دايىن ەتىپ بەرىپ وتىر. ولاي بولاتىن بولسا، باسى ەلگە، اياعى جەرگە سىيمايتىن ادام بولاتىن بولسا، سەنىڭ كۇيەۋىڭدى تۋىپ بەرگەنى ءۇشىن سەن ونىڭ الدىندا باسىڭدى ءيۋىڭ كەرەك» دەيمىن. بولدى. مەنىڭ كەلىندەر مەن ەنەلەرگە ايتارىم وسى»، – دەيدى زەينەپ احمەتوۆا.

پىكىرلەر