قازاق عىلىمى جاسارۋى ءۇشىن نە ىستەۋ قاجەت؟ البەتتە قولداۋ قاجەت. بىراق عىلىمدا قولداۋ دا، قيانات تا بار ەكەنىن ەسكەرسەك، كوپشىلىك باستامالاردىڭ عۇمىرى قىسقا بولىپ جاتاتىنى راس. ءبىزدىڭ كوزىمىز كورىپ، قۇلاعىمىز ەستيتىنى ءبىر پاراسى عانا. بۇگىن ءبىز عىلىمنىڭ داڭعىل جولىنا دەمەپ جىبەرەتىن دەمەۋشى ىزدەگەندەر جايلى ايتاتىن بولامىز.
العاشقى كەيىپكەرىمىز - تارازدىق قانات ءتاجىحان. ول نازارباەۆ زياتكەرلىك مەكتەبىنىڭ 10-سىنىبىندا وقيدى. قانات ءوزىنىڭ ەكى جىل ۋاقىتىن جۇمساعان ەلەكتر ەنەرگياسىن وندىرەتىن جوباعا دەمەۋشى ىزدەۋدە. جوبانىڭ ەرەكشەلىگى سول - قالقىمالى كۇن پانەلدەرى سۋ بەتىنە ورناتىلادى. اتاۋى – «The Future Solاr Power Plant». قالقىمالى پانەلدەر قاراپايىم ەلەكتر ستانتسيالارىنا قاراعاندا 65 پايىزعا كوپ ەنەرگيا وندىرۋگە قاۋقارلى.
ماسەلەن، ءبىر عانا جامبىل وبلىسىنىڭ جۋالى وڭىرىندە كۇن قۋاتىن وندىرەتىن 300-400 مىڭ كۇن پانەلدەرى بار ەكەن. ولار بۇگىنگە شەيىن تازالىق كورمەسە كەرەك. ويتكەنى سانى كوپ، كۇتىپ ۇستاۋ مۇمكىن ەمەس. بارىمىزگە بەلگىلى، پانەلدەردىڭ ۇستىنە شاڭ تۇرسا، ونىڭ كۇن قۋاتىن قابىلداۋ دەڭگەيى دە تومەندەيدى. دەمەك، ماسەلە اۋقىمدى ءارى كۇردەلى. قانات ءدال وسى ماسەلەنىڭ وڭتايلى شەشىمىن تاپتى. ول كۇن پانەلدەرىن ادامنىڭ باسقارۋىنسىز-اق تازالايتىن قۇرىلعى ويلاپ تاپقان. قۇرىلعى كۇندە تاڭعى (07.00) جانە تۇسكى (14.00) ۋاقىتتاردا كۇن پانەلدەرىنە سۋ بۇركىپ، ونى تازالاپ وتىرادى. بۇل ادەتتەگى كۇن قۋاتىن 30 پايىزعا ارتىق وندىرۋگە مۇمكىندىك بەرەدى ەكەن. قانات كۇن پانەلدەرىنىڭ قوزعالمايتىنىن ەسكەرىپ، كۇن ترەكەرىن جاساپ شىعىپتى. ول كۇنباعىس سەكىلدى كۇن نۇرى قاي باعىتتان تۇسسە، سول جاققا قاراي كۇن پانەلدەرىن بۇرىپ وتىراتىن كورىنەدى. ياعني، اقىلدى قۇرىلعى دەۋگە بولادى. ال بۇل كۇن قۋاتىن 50 پايىزعا دەيىن وندىرۋگە جول اشادى. دەمەك، جۇمىس ساپاسى ەكى ەسە جاقسارادى.
قاناتتىڭ ايتۋىنشا، قۇرىلعى ارقىلى وندىرىلگەن ەلەكتر قۋاتىمەن 120 مىڭ ءۇيدى توقپەن قامتاماسىز ەتۋگە بولادى. قازىرگى قالپىمەن نەبارى 60 مىڭ ءۇيدى قامتاماسىز ەتە الادى. بىراق بۇل جوباداعى ءبىر پانەلدى ورناتۋعا 250 مىڭ تەڭگە جۇمسالادى. ال جۋالىداعى قۇرىلعىلاردى ورناتۋعا 121 مىڭ تەڭگە جاراتىلعان. قاناتتىڭ ەسەبىنشە، كەتكەن شىعىن ەكى جىلدا كەرى قايتادى.
17 جاستاعى ونەرتاپقىش جوبانى باستاماس بۇرىن سالانى تولىق زەرتتەگەن. ءتىپتى، وڭىردەگى «بۋرنوە سولار» ەلەكتر ستانتسياسىنا بارىپ كورگەن. سۋ قويماسىنا بارىپ، ءوزىنىڭ قالقىمالى كۇن پانەلدەرىن ورناتقان. ونىڭ ۇستىنە، كۇن پانەلدەرىن ورناتۋعا ارنايى جەر ازىرلەۋدىڭ قاجەتى جوق، كەز كەلگەن ۋاقىتتا ورنىن اۋىستىرۋعا بولادى. باستىسى قايدا بولماسىن، كۇن قۋاتىن بىرقالىپتى وندىرەدى. ەشقانداي بۋلانۋ بولمايدى ەكەن.
جاس دارىن بۇل جوباسىمەن تالاي حالىقارالىق بايقاۋلاردىڭ جۇلدەگەرى اتانىپ ۇلگەرىپتى. ايتالىق، «Ingenious project – 2022» بايقاۋىندا – ءبىرىنشى ورىن، «The Big Progress» بايقاۋىندا – ءبىرىنشى ورىن يەلەنگەن. فرانتسۋزداردىڭ ءوزى قاناتتىڭ جوباسىنا قىزىعۋشىلىق تانىتىپتى. بىراق ول جوباسىن قازاقستاندا جۇزەگە اسىرعىسى كەلەتىنىن ايتىپ، فرانتسۋزداردىڭ ۇسىنىس قابىل الماپتى. راسىندا، ەلىم دەگەن وقۋشىنىڭ تالابىنا سۇيسىنەسىڭ. بۇل باستاما جۇزەگە اسىپ جاتسا، ەلىمىزگە ءتونىپ كەلە جاتقان ەنەرگيا تاپشىلىعىنىڭ الدىن الۋشى ەدى. سەبەبى كەمشىلىك قازىردەن كورىنە باستادى. ەلەكتر قۋاتىن تۇتىنۋ كولەمى دە بۇرىنعىدان ارتقانى بايقالادى. حالىق اتوم ەلەكتر ستانتسياسىن سالۋعا ۇركە قارايدى. ارينە، تاۋەكەل بار جەردە، قاۋىپ تە بار ەكەنى جاسىرىن ەمەس. ال قاراپايىم جاس ونەرتاپقىشتىڭ بۇل باستاماسى ءبىزدى تىعىرىقتان شىعارماسىنا كىم كەپىل؟ ەندىگى كەزەكتە قاناتقا بىزدەن قولداۋ عانا قاجەت...
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
