Qazaq ǧylymy jasaruy üşın ne ısteu qajet? Älbette qoldau qajet. Bıraq ǧylymda qoldau da, qiianat ta bar ekenın eskersek, köpşılık bastamalardyŋ ǧūmyry qysqa bolyp jatatyny ras. Bızdıŋ közımız körıp, qūlaǧymyz estitını bır parasy ǧana. Bügın bız ǧylymnyŋ daŋǧyl jolyna demep jıberetın demeuşı ızdegender jaily aitatyn bolamyz.
Alǧaşqy keiıpkerımız - tarazdyq Qanat Täjıhan. Ol Nazarbaev ziiatkerlık mektebınıŋ 10-synybynda oqidy. Qanat özınıŋ ekı jyl uaqytyn jūmsaǧan elektr energiiasyn öndıretın jobaǧa demeuşı ızdeude. Jobanyŋ erekşelıgı sol - qalqymaly kün panelderı su betıne ornatylady. Atauy – «The Future Solar Power Plant». Qalqymaly panelder qarapaiym elektr stansiialaryna qaraǧanda 65 paiyzǧa köp energiia öndıruge qauqarly.
Mäselen, bır ǧana Jambyl oblysynyŋ Jualy öŋırınde kün quatyn öndıretın 300-400 myŋ kün panelderı bar eken. Olar bügınge şeiın tazalyq körmese kerek. Öitkenı sany köp, kütıp ūstau mümkın emes. Bärımızge belgılı, panelderdıŋ üstıne şaŋ tūrsa, onyŋ kün quatyn qabyldau deŋgeiı de tömendeidı. Demek, mäsele auqymdy ärı kürdelı. Qanat däl osy mäselenıŋ oŋtaily şeşımın tapty. Ol kün panelderın adamnyŋ basqaruynsyz-aq tazalaityn qūrylǧy oilap tapqan. Qūrylǧy künde taŋǧy (07.00) jäne tüskı (14.00) uaqyttarda kün panelderıne su bürkıp, ony tazalap otyrady. Būl ädettegı kün quatyn 30 paiyzǧa artyq öndıruge mümkındık beredı eken. Qanat kün panelderınıŋ qozǧalmaitynyn eskerıp, kün trekerın jasap şyǧypty. Ol künbaǧys sekıldı kün nūry qai baǧyttan tüsse, sol jaqqa qarai kün panelderın būryp otyratyn körınedı. Iаǧni, aqyldy qūrylǧy deuge bolady. Al būl kün quatyn 50 paiyzǧa deiın öndıruge jol aşady. Demek, jūmys sapasy ekı ese jaqsarady.
Qanattyŋ aituynşa, qūrylǧy arqyly öndırılgen elektr quatymen 120 myŋ üidı toqpen qamtamasyz etuge bolady. Qazırgı qalpymen nebärı 60 myŋ üidı qamtamasyz ete alady. Bıraq būl jobadaǧy bır paneldı ornatuǧa 250 myŋ teŋge jūmsalady. Al Jualydaǧy qūrylǧylardy ornatuǧa 121 myŋ teŋge jaratylǧan. Qanattyŋ esebınşe, ketken şyǧyn ekı jylda kerı qaitady.
17 jastaǧy önertapqyş jobany bastamas būryn salany tolyq zerttegen. Tıptı, öŋırdegı «Burnoe Solar» elektr stansiiasyna baryp körgen. Su qoimasyna baryp, özınıŋ qalqymaly kün panelderın ornatqan. Onyŋ üstıne, kün panelderın ornatuǧa arnaiy jer äzırleudıŋ qajetı joq, kez kelgen uaqytta ornyn auystyruǧa bolady. Bastysy qaida bolmasyn, kün quatyn bırqalypty öndıredı. Eşqandai bulanu bolmaidy eken.
Jas daryn būl jobasymen talai halyqaralyq baiqaulardyŋ jüldegerı atanyp ülgerıptı. Aitalyq, «Ingenious project – 2022» baiqauynda – bırınşı oryn, «The Big Progress» baiqauynda – bırınşı oryn ielengen. Fransuzdardyŋ özı Qanattyŋ jobasyna qyzyǧuşylyq tanytypty. Bıraq ol jobasyn Qazaqstanda jüzege asyrǧysy keletının aityp, fransuzdardyŋ ūsynys qabyl almapty. Rasynda, elım degen oquşynyŋ talabyna süisınesıŋ. Būl bastama jüzege asyp jatsa, elımızge tönıp kele jatqan energiia tapşylyǧynyŋ aldyn aluşy edı. Sebebı kemşılık qazırden körıne bastady. Elektr quatyn tūtynu kölemı de būrynǧydan artqany baiqalady. Halyq atom elektr stansiiasyn saluǧa ürke qaraidy. Ärine, täuekel bar jerde, qauıp te bar ekenı jasyryn emes. Al qarapaiym jas önertapqyştyŋ būl bastamasy bızdı tyǧyryqtan şyǧarmasyna kım kepıl? Endıgı kezekte Qanatqa bızden qoldau ǧana qajet...
Qanattyŋ aituynşa, qūrylǧy arqyly öndırılgen elektr quatymen 120 myŋ üidı toqpen qamtamasyz etuge bolady. Qazırgı qalpymen nebärı 60 myŋ üidı qamtamasyz ete alady. Bıraq būl jobadaǧy bır paneldı ornatuǧa 250 myŋ teŋge jūmsalady. Al Jualydaǧy qūrylǧylardy ornatuǧa 121 myŋ teŋge jaratylǧan. Qanattyŋ esebınşe, ketken şyǧyn ekı jylda kerı qaitady.
17 jastaǧy önertapqyş jobany bastamas būryn salany tolyq zerttegen. Tıptı, öŋırdegı «Burnoe Solar» elektr stansiiasyna baryp körgen. Su qoimasyna baryp, özınıŋ qalqymaly kün panelderın ornatqan. Onyŋ üstıne, kün panelderın ornatuǧa arnaiy jer äzırleudıŋ qajetı joq, kez kelgen uaqytta ornyn auystyruǧa bolady. Bastysy qaida bolmasyn, kün quatyn bırqalypty öndıredı. Eşqandai bulanu bolmaidy eken.
Jas daryn būl jobasymen talai halyqaralyq baiqaulardyŋ jüldegerı atanyp ülgerıptı. Aitalyq, «Ingenious project – 2022» baiqauynda – bırınşı oryn, «The Big Progress» baiqauynda – bırınşı oryn ielengen. Fransuzdardyŋ özı Qanattyŋ jobasyna qyzyǧuşylyq tanytypty. Bıraq ol jobasyn Qazaqstanda jüzege asyrǧysy keletının aityp, fransuzdardyŋ ūsynys qabyl almapty. Rasynda, elım degen oquşynyŋ talabyna süisınesıŋ. Būl bastama jüzege asyp jatsa, elımızge tönıp kele jatqan energiia tapşylyǧynyŋ aldyn aluşy edı. Sebebı kemşılık qazırden körıne bastady. Elektr quatyn tūtynu kölemı de būrynǧydan artqany baiqalady. Halyq atom elektr stansiiasyn saluǧa ürke qaraidy. Ärine, täuekel bar jerde, qauıp te bar ekenı jasyryn emes. Al qarapaiym jas önertapqyştyŋ būl bastamasy bızdı tyǧyryqtan şyǧarmasyna kım kepıl? Endıgı kezekte Qanatqa bızden qoldau ǧana qajet...
"Adyrna" ūlttyq portaly
