Bala jastan oqyǵan batyrlar jyrynda eriksiz bas shaıqatatyn tustar az emes. Meni ásirese ondaǵy batyrlardyń senimdi serigi, halqymyz «er qanaty» dep bilgen tulparlardyń …kádimgideı til bilýi tań qaldyratyn. Epostardy paraqtap otyrsaq, Qobylandynyń Taıbýryly, Alpamystyń Baıshubary, Qambardyń Qaraqasqasy, Tarǵynnyń Tarlany jáne taǵy basqalar batyrlardyń árbir aıtqan sózin jaqsy túsingenin jáne olardyń ár buıryǵyn (ótinishin, tapsyrmasyn, t.b.) bulj..

Qurdymǵa ketken Keńes eliniń ókimeti 20 mıllıonnan astam adamnyń ómirin qıǵan eń aýyr soǵystyń otyn jaqqan Adolf Gıtlerdi emes, Shyńǵys handy álemniń eń zulym qolbasshysy dep tanytýǵa qolynan kelgenin istep baqqany belgili. Munyń sebebi birneshe ǵasyr boıy Reseıdi bodan etken Shyńǵys hannan ózinshe ósh alý bolǵan shyǵar. Adamzat tarıhyndaǵy eń tanymal tulǵalardyń biri - Shyńǵys han shynymen jaýyz boldy ma, ıakı óz keziniń jaǵdaıyna baılanysty áre..

Qurmanǵazy Saǵyrbaıuly (1806-1879) – kúıshi. Qazirgi Oral oblysy Jańaqala aýdanynyń Jıdeli jerinde týǵan. Jasynan ən-kúıge əýestigimen kózge túsedi Alǵashqy ustazy el arasyna «Han Bazar kúıshisi» atanǵan boldy. Uzaqtan Baıjuma, Soqyr Esjan, Sherkesh kúılerin úırenip, oryndaýshylyq sheberligin shyńdady. Eńbekshi buqaranyń baı feodaldar men aýyl ulyqtaryna qarsy kúresi Qurmanǵazy shyǵarmashylyǵynyń negizgi ózegine aınaldy. Qurmanǵazy qazaq aýylynda..

Osydan úsh jyl buryn belgili kásipker, ulttyq qundylyqtar janashyry Marǵulan Seısembaı «Nomad Explorer» degen erekshe jobany bastaǵan bolatyn. Ataýly joba Qazaqstannyń tabıǵaty tumsa jerleri men tarıhı oryndaryn nasıhattaýǵa baǵyttalǵan. Bul joba qazaqtyń óz tamyryn tanyp, rýhyn kóterip qana qoımaı, syrtqy jáne ishki týrızm sektoryn damytýǵa da orasan zor paıda ákeleri anyq. Tabıǵı kórkem jáne tarıhı jerlerge nasıhat Eń alǵash Qaraǵandy oblysyna ..

Úkili Ybyraı qazaq mádenıetine óz úlesin qosty, onyń bir ǵana «Gákký» áni «Qyz Jibek» operasynyń arqaýy bolyp, Kúláshtiń esimin álemge pash etkeni barshamyzǵa belgili. Ánshi bar Kókshetaýda talaı iri, Ybyraı top jarǵannyń o da biri. Qańbaqsha qyz-bozbala qaǵyp alyp, Jaıylǵan talaı ásem án men jyry. Ózi aqyn, án shyǵarǵysh, dombyrashy, Saýyqtyń jan dýmany, bolǵan piri. Aqyryp arystandaı án salady, Ybyraı júırik tarlan áli tiri. Keń alqym, keń kóme..

Alash qozǵalysynyń qaıratkeri, aqyn, sheber aýdarmashy, qazaq ádebıetiniń jaryq juldyzdarynyń biri – Maǵjan Bekenuly Jumabaevtyń bıyl týǵanyna 125 jyl tolady. Alǵashqy  saýatyn aýyl moldasynan ashyp, bilimin Qyzyljar qalasyndaǵy medreseden jalǵastyrǵan Maǵjan 1910-1913 jyldary Ýfa qalasynda «Ǵalııa» medresesinde bilim alady.  1912 jyly onyń alǵashqy «Sholpan» atty óleńder jınaǵy Qazan qalasynda basylady. 1913-1916 jyldary Ombydaǵy muǵalimder semı..

Vesomym vkladom v realızaııý programmy «Rýhanı jańǵyrý» stala knıga «Proıshojdenıe kazahskogo naroda», prezentaııa kotoroı sostoıalas v Astane. Ee avtory – vydaıýıısıa antropolog, akademık Naıonalnoı akademıı naýk, chlen-korrespondent Bolonskoı akademıı naýk, zaslýjennyı deıatel naýkı ı tehnıkı RK Orazak Ismagýlov ı antropolog, starshıı naýchnyı sotrýdnık otdela etnologıı ı antropologıı Instıtýta ıstorıı ı etnologıı ım. Sh. Ýalıhanova Aınagýl Is..