جاز نە دەپ ەدى
ول وكسىگەن قارس ايىرىپ كوكىرەگىن:
«ۇيرەنىسىپ وزىڭە كەتىپ ەدىم،
ماعان قيىن بولادى جالعىز قالۋ،
قالشى وسىندا،
قالا عوي،
وتىنەمىن».
ءومىرى ءۇشىن،
و مەيلى قۇمارى ءۇشىن،
ول قيمادى جانىنىڭ جۇبانىشىن:
«ماعان قيىن بولادى جالعىز قالۋ،
ەي، تاس جۇرەك،
سەن سونى ۇعامىسىڭ؟».
ال سەن كەتىپ قالدىڭ...
قۇشاعىندا جاز قالدى قوڭىر ءتۇننىڭ،
كوز الدىڭدا كويلەگى ونىڭ كۇلگىن.
سارى شاش كۇز كەزدەستى،
بۇرىن، تەگى،
كۇز كورمەگەن سەكىلدى سەن ۇمتىلدىڭ.
جابىعىپ ءجۇر،
قاجىپ ءجۇر دەمەسىن دەپ،
كۇلگەن بولىپ،
سول باققا كەلەسىڭ كوپ.
جاز كىرەدى تۇسىڭە،
شوشىپ تۇرىپ،
كۇزدىڭ سۋىق ەرىنىن وبەسىڭ كەپ.
سارى كۇزگە سەنبەيسىڭ،
ءشۇبالىسىڭ.
سىبىرلايسىڭ...
قان جىلاپ تۇرادى ءىشىڭ:
«ماعان قيىن بولادى جالعىز قالۋ،
ەي، تاس جۇرەك!
سەن سونى ۇعامىسىڭ؟»
* * *
كوركەم گۇل كورسە قوناقتاي
كوبەلەك بەكەر ءماز بوپتى.
بوگەلەك قاققان تورى اتتاي،
بوگەلمەي ءوتىپ جاز كەتتى.
تاعى ءبىر جازعا قىسقاردى،
تالايسىز عۇمىر تارىعىپ.
تاعدىر دەيتۇعىن مىستاندى،
جىبىتكەن بار ما جالىنىپ.
باق دەيتىن قۇستى قايتارىپ،
قوندىرعان بار ما قولىنا؟
وسەر مە گۇلدەر جايقالىپ،
تىكەنەك بىتكەن جولىما.
قول-اياعىمدى تەڭ شىرماپ،
توبەمنەن كارى ءتونىپ قۇز.
قۋ مىستان ويناپ، مەن شىنداپ،
تالاي دا جەرگە كەلىپپىز.
شىنىمەن، تەگى وتپەي مە،
قارعىسى قايدا، قايدا ۇشتى؟
«شارشاتسام، كەشىر» دەپ كەيدە،
اياپ تا كەتەم بايعۇستى.
ءومىرزايا ۇلمىن مەن دە ءبىر،
ءتوزىمى قۇرىش كوكتەمىر.
وگەي شەشەنىڭ ورمەگىن
ۇزە قاشاتىن جەتپەگىر...
* * *
تامىز كەلدى وت قۇشاق، ىستىق ەرىن،
ءبىر پەرىشتە اسپاننان ءتۇستى كەرىم،
ۇشتى مەنىڭ قۇستارىم بۇلتتان ءارى،
جۋساننان دا الاسا مىسكىن ەدىم.
مىنا قالا، مىنا جۇرت، مىنا ماڭدا،
(قۇدايىم-اۋ، قالاڭ نە، بۇ عالامدا),
سونشا باقىت، وسىنشا ءنوپىر باقىت،
كوپ ەمەس پە، راسىندا، ءبىر ادامعا.
قاراشى، الەم سويلەپ تۇر جىر تىلىندە،
كورىنبەيدى الاتاۋ بۇلتى مۇلدە.
ءتۇس بولسا ەگەر بۇل كۇندەر، ويانبالىق،
ءوڭىڭ بولسا، وتىنەم، كىرپىك ىلمە.
كەرىم اي كەپ قونىپ تۇر كەرەگەمە،
قايتا جاندى كوپ جۇلدىز سونە بەرە.
P.S. مۇنىڭ ءبارى وتىرىك. قايدا سول جاز؟
قايدا؟
نەگە، نەگە جوق؟
نەگە؟ نەگە؟
***
الدەقانداي دىبىس كەپ قاينار بەتتەن،
شولپان كەتكەن، ىزىنشە ايمان كەتكەن.
ءبىزدىڭ اۋىل ۇستىنەن بۇلت كوشكەن جوق،
ءسىزدىڭ اۋىل ۇستىنەن بۇلت كوشكەن جوق،
بۇلتتى كەشىپ اي كوشتى. قايران كوكتەم.
اسپان تولى سۋرەتتەر... جالبا بۇلت،
تاستاي قاتىپ ء“بىر قىز” تۇر “نارعا ءمىنىپ”،
نارعا مىنگەن سۇلۋدان كوزىن الماي،
ء”ولىپ” جاتىر وتىرىك “شال” قاعىنىپ.
اي باتادى، اي دەگەن – ارمان-ءۇمىت.
تويلانبادى سودان سوڭ كوپ مەرەكەم،
قيىرلاردى كەزىپپىن تەككە بوتەن.
نۋعا قاراي بۇلت كەشىپ زۋلاعان اي،
ەكەۋمىزدى نەگە الا كەتپەدى ەكەن؟
كۇندەر قايدا ، قايدا سول ەسىم كەتكەن،
سۇراعىم دا كەلمەيدى نە ءۇشىن دەپ مەن،
ءسىزدىڭ اۋىل ۇستىنەن بۇلت كوشەدى،
ءبىزدىڭ اۋىل ۇستىنەن بۇلت كوشەدى.
قوزعالمايدى اي، بىراق. ەسىل كوكتەم.
* * *
ۇيعىردىڭ ۇلى اقىنى
ساۆۋتجان اكا ماماتكۋلوۆتىڭ
رۋح-شاريفىنە ءمارسيا
زۋھرا دەگەن جۇلدىز بار-دى اسپاندا،
زۋھرا دەگەن ءبىر قىز بار-دى قاشقاردا،
سول ەكەۋى تاڭ قالىستى اۋەلى،
بالا شايىر جىردان جاۋھار شاشقاندا.
بالا شايىر (الدە، بالا سايتان با؟..)
جىر وقۋشى ەد تويدان بىرگە قايتاردا،
ۇلى ەكەنىن سەزەتىن ول ءوزىنىڭ
تەك قورىقتى ايتارعا.
جاسى ەلۋدەن اسقان شاق.
جاسىل جەلەك باۋلار تۇگەل، تاس تا ءان ساپ،
مەرەيتويىن تويلاپ جاتتى سول شايىر،
زۋھرا جۇلدىز تۇردى كوكتە جاسقانشاق.
ۇلتتىڭ ۇلى اقىلى
تىك قاراۋعا جەتتى حانعا باتىلى.
كوككە عانا قارامادى ول ءومىرى،
كوكتى كورمەي كوزىن جۇمدى اقىرى.
زۋھرا دەگەن جۇلدىز قالدى اسپاندا،
زۋھرا دەگەن ءبىر قىز قالدى قاشقاردا...
باسى بار،
بىراق اياعى جوق ولەڭنىڭ ءبىرى
بولايىن، دوسىم، قۇربانىڭ،
سەن بىلسەڭ، ايتشى، جوق ايتۋ از-ءدۇر، جىرلاعىن;
سەنىڭ جىرىڭدى كەلەدى-اق ۇيىپ تىڭداعىم،
انادان مەيىرىمدى، انادان دانا، تاعى دا،
ايەلدەن جاۋىز، ايەلدەن كەششە كىم بارىن،
جىرلاعىن،
قۇربانىم.
* * *
كوپ بولدى عوي – كورىنبەدى كۇن كوزى،
اي دا، كۇن دە، جۇلدىز دا جوق – بۇل نە ءوزى،
تابالاپ تۇر تاسباۋىرلاۋ اعاسىن،
تابيعاتتىڭ ءدۇر كەزى.
شۇبار الا بۇلت كوشەدى شۇباپ كىل،
ۋاي، نە دەيدى، نە دەيدى اسپان، قۇلاق ءتۇر،
جاڭبىر ەمەس، تەرەزەمنىڭ سىرتىندا
مەنىڭ جالعىز قارىنداسىم جىلاپ تۇر.
اسپان جاققا كەتىپ قالدى سول بالا،
ىزدەپ بارسا تابا الار ما سورلى اعا،
سورلى اعاسى قالىپ قويدى جولدا انا،
ەندى قايتىپ كورمەسىنە قورلانا.
قالىپ قويدى سوقىر، مىلقاۋ، كەرەڭ بوپ،
اق قۇلىنشاق كوكەم قاشان كەلەر دەپ،
جۇماققا دا كىرمەي، ەسىك الدىندا
مەنى كۇتىپ تۇرعان سىندى ەلەڭدەپ.
مىنا جاڭبىر قاشان توقتايدى؟
1987 جىلدىڭ باستى وقيعالارى
كوكتەم كەلىپ تۇر دۇرىلدەپ،
جالعىز ورىككە “جادىراشى ەندى، كۇنىم” دەپ.
باقىتتى بولىپ ۇيرەنبەگەن عوي ول بايعۇس،
قورقا بەرەدى دىرىلدەپ.
جۇرگەن دە جەرى جالىن با ەكەن، وت پا ەكەن،
ماسكەۋدەن ءماز بوپ ورالدى دەيدى كوپ كوكەم.
امانحان پاتەر الاتىن بوپتى، وي، توبا،
ورىسشاسى ونىڭ ولجاسقا قالاي جەتتى ەكەن؟
مالشىنعان مالشى التىن دا مەنەن كۇمىسكە،
كوكتەم دەگەنىم – ەپيلوگ ەمەس، كىرىسپە.
ەركە جەڭەشەم ەگىز بوساندى (شاماسى،
اقىلدىڭ تۇك تە كەرەگى جوق-اۋ بۇل “ىستە”).
مامىر عوي دەيمىن، مامىر عوي مىناۋ باياعى،
قاي تۇسقا بارسام، جولىما كىلەم جايادى.
...تىم باقىتتى بوپ كەتتىم بە، ءتاڭىرىم، وسى جاز
نە بولار ەكەن اياعى؟!
* * *
بۇل ءبىر ەسكى قازاقتىڭ “كۇن جايلاتۋ” نەمەسە “بۇلت قايتارۋ” دەگەن سىقىلدى كونە ولەڭدەرىنىڭ سورابى، باسقا ەشتەڭە دە ەمەس، تۇسپال نە استار مۇندا جوق، بولماعان دا، بولمايدى دا، وسىعان سەنىپ وقىڭىز، ايتپەسە (ابزالى) وقىماڭىز.
شار، شار دا بۇلت، شار بۇلت،
قاباعى تۇكتى حان بۇلت،
تاڭدارىڭدى تاڭعا ۇرىپ،
بارا ءتۇسىپ بارلىعىپ،
قاھارلى ءۇنىڭ قارلىعىپ،
شاماڭ كەلمەي شالدىعىپ،
نە جاۋمايسىڭ، نە جاۋدىرا المايسىڭ،
سول باياعى جاڭعىرىق،
ەي، دىڭكەلەگەن شال بۇلت!
جۇمىرتقاسى تەمىردەن،
جۇمىرشاعى جەلىمنەن،
كەڭىردەگى كەرىلگەن،
ءبىر ورنىندا تەبىنگەن،
تاياعى تەبەندەي بولىپ جەلىنگەن،
جىلاسا بوز بۇلاۋ بوپ ەگىلگەن،
ەلبەڭ، ەلبەڭ ەلىڭ بار
ەبەلەك وتقا سەمىرگەن.
اي ۋاقىتىمەن تولماس پا،
كۇن مەزگىلىمەن شىقپاس پا،
جۇلدىزدار دەر كەزىندە جانباس پا؟
كولەگەيلەمەي،
كولدەنەڭدەمەي،
كوپىرە بەرمەي،
كوستەڭدەمەي،
كوشسەڭ قايتەدى،
كوزدەن جانە كوڭىلدەن.
ەي، شال بۇلت!
* * *
تاڭ سالقىنداۋ، ەرتە شىقسام توڭام با،
قايتپاي قالعان جالعىز ۇيرەك توعاندا.
توي بوپ جاتىر. جاڭا كافە ۋدا-شۋ،
ءبىزدىڭ تويلار وتكەن ەسكى ورامدا.
داۋرەن ەدى-اۋ ول دا ءبىر،
شىققىم كەلىپ الاسۇرام جولعا كىل.
”كەتتىك!” دەسەم تارتىنادى امانحان،
قورقاتۇعىن نە بار دەيدى-ەي، سوندا بۇل.
ءبىزدىڭ قىزدار قايدا ، قايسى جاقتا ءجۇر،
قايدا ءان-جىر، قايدا كۇلكى ، شاقپا ءازىل.
شۋلاپ شىعا كەلمەس پە ەكەن شايتاندار،
الدىمداعى اينالمادان تاپ قازىر.
قالدى بىزدەن ولەڭ دەگەن، حات دەگەن،
وتسەم دەيمىن باياعى ەسكى جاقپەنەن.
ەكى ميلليون ادامى بار قالادان،
ەكى كىسى تابىلمايدى، اتتەگەن.
ەشتەڭە دە بۇلىنگەن جوق ەرەسەن،
ەلەگىزىپ نەگە ۇركەسىڭ، نەگە سەن،
الاتاۋدان سول جۇمساق جەل ەسىپ تۇر.
بىلتىرعىدان ءسال سۋىقتاۋ دەمەسەڭ.
* * *
كونە ۇرىم كەنتىنىڭ قيراندىسى،
كەلمەيدى، تەگى ادامنىڭ يلانعىسى،
جەر جۇتىپ ءبىر-اق تۇندە جوعالىپتى،
اۋەلدەن بولماعان سوڭ يماندى ءىسى.
جيەكتە تاس قۇدايلار تۇر جاعالاي،
“بىردەن ال الساڭ، ت
ءاڭىرىم، مىلجالاماي”.
سول كۇنى سۋىق حابار جەتتى سەنەن،
قيراتقان كونە ءشاردى ءزىلزالاداي.
“كەشىرمەيمىن، سەن داعى كەشىرمە” دەپ،
سوڭىمنان حات جىبەردىڭ نە ءۇشىن كەنەت.
...ءبىزدىڭ ەرامىزعا دەيىنگى،
بىردەڭە دەگەن قالانىڭ،
بىردەڭە دەگەن پاتشاسى ولگەن،
بىردەڭە دەگەن قامال ەدى ول – ەسىمدە جوق.
جاڭا جىلداعى ەسكى ولەڭ
كەرىم قىس. تايعاق دەمەي تابان استىڭ،
كەلەدى الا قاشقىڭ، جاعالاسقىڭ.
اجەسى ارقالاعان اق بالاداي،
موينىندا ءبىر ۋىس قار قارا اعاشتىڭ.
تاعى دا تاۋدان اسىپ تاڭ كەلەدى،
تاڭ كەلىپ ساندەنەدى، بالدەنەدى.
ەسكى اندەي (قايىرماسى ەسىڭدە جوق),
جادىڭا سالعىسى كەپ الدەنەنى.
پانالاپ قۋ جاپىراقتى تورعاي قوندى.
بۇل وعان قامقا سارى تونداي بولدى.
قىسسا دا توڭبايدى ەندى قىرىق كۇن اياز،
(شىن باتىر ولگەن سوڭ دا قورعايدى ەلدى).
جازعىرما قىس دەيتۇعىن “كارى قۋدى”،
جۇتقانداي تازارماق بوپ تاعى دا ۋدى،
مۇز شايناپ، قار تۇكىرىپ قابارىپ تۇر،
كىم ايتتى وپ-وڭاي دەپ ارىلۋدى.
جاڭا جىل. جاڭا بۋىن. جاڭا ءداۋىر.
ءبىز عوي ول – جاڭارمايتىن قارا باۋىر.
سونداي ءبىر كەر كەزەڭگە كەلىپ تۇرمىن.
سىرتى ءبۇتىن، ال ءىشى الا داۋىل.
ءسىز شە؟
* * *
مىنەكي، ءۇت تە زۋ ەتە قالدى بوگەلمەي،
الىپ شاھار تۇر جاسارماي داعى، كونەرمەي
اياۋلى كۇندەر كوپ بولۋشى ەدى ءبىر كەزدە،
اياقتالماعان ولەڭدەي.
ەندى ورالمايتىن ەسىل كەشتەردى كورمەي قاپ،
اياۋلى كۇندەر كوپ ءالى دەيمىن مەن بەيباق.
جاز جىلدام ءوتىپ بارادى بۇ جىل، ول جايلى
ويلانعىڭ داعى، ءتىپتى بىلگىڭ دە كەلمەيدى-اق.
تۇرعىنىمىز ءبىز باياعى جاسىل كوشەنىڭ،
تىڭداما جۇرتتىڭ قاعىتپا، قاڭقۋ، وسەگىن
وتىرىك.
جالا.
ول مۇمكىن ەمەس! سەنبەڭدەر!
جاز شىنىمەن-اق بىتەدى ءبىر كۇن دەسە كىم.
سىرشىل باقتاردى بەكەردەن-بەكەر مۇڭشىل عىپ
جاز بىتەدى دەپ نەگە ءبىز ەرتە كۇرسىندىك.
قىس جىلدان-جىلعا سۇمدىق سۋىتىپ كەلەدى،
ول سولاي، راس.
وكىنىشكە قاراي، بۇل شىندىق.
2012 جىلى قارعا جازىلعان سونەت
كوكتەم كەشىكتى.
كوڭىل جابىرقاۋ.
كوكتايعاق.
كوشە تالدارى – كوككە قول جايعان كوپ بەيباق.
كوپ كەرەك ەمەس، الماتىعا دا، ماعان دا
ءسال عانا مەيىرىم، از عانا شۋاق جەتپەيدى-اق.
شارشاڭقى كوڭىل، شاشىراعان وي تارىداي،
وتەر مە ەكەنبىز جىلىلىققا ءبىر جارىماي.
قادەكەڭ كەتتى، تۇماعاڭ كەتتى وتكەن جىل،
ءتۇسىم بولسا ەكەن وسىنىڭ ءبارى، ا، قۇداي.
دۇنيە جاڭا ەدى، قالايشا جىلدام كونەردى،
سەن مۇنداي ەمەس ەدىڭ عوي بۇرىن، الماتى،
سەن مۇنشا سۋىق ەمەس ەدىڭ عوي، نە بولدى؟
قوش دەيتىن كەز دە كەلەدى-اۋ ەرتەڭ فانيگە
قينالماي ولسەم دەپ ارماندايسىڭ، قور بولماي،
قينالماي ولسەم... (تاپ قازىر ەمەس، ارينە).
* * *
ءجۇزىم ءالى پىسكەن جوق،
جاپىراعى تۇسكەن جوق،
ءجۇزىم ءشاربات ىشكەم جوق، ماسپىن بىراق.
قىرىق داربازا قۇلىبىن اشتىم ءبىر-اق،
تاۋ جوق ءبىزدىڭ دالادا، نەگە ەندەشە
تاسقىن قۇلاپ كەلەدى، تاستى ۇرعىلاپ.
ءشاربات ىشكىم كەلەدى ءبىر وتىرىپ،
جىلاپ العىم كەلەدى كۇلە تۇرىپ.
سەنەن اسقان سۇلۋ جوق بۇل دالادا،
شىرىن، ءلايلى دەگەندەر – كىل وتىرىك.
تولا ما ەكەن سونشا ەرتە جيدەك، تەگى،
قايدا تارتىپ بارادى سۇيرەپ مەنى؟
اقىلى ازداۋ جاز بولدى سول جىلعى جاز،
نەگە بۇلاي تەز ءپىستى تۇينەكتەرى؟!
كوپ جىل ءوتتى...كوپشىل دە، ساياق تا ەمەن،
ءوزىمدى-ءوزىم ءمۇجيمىن، اياپ كەلەم.
...ءجۇزىم ءالى پىسپەي تۇرعانى،
جاپىراعى تۇسپەي تۇرعانى،
ءجۇزىم شاراپ ىشپەي تۇرعانىم،
جاقسى ەدى عوي، جاقسى ەدى، ءاي، اتتەگەن...
* * *
بەۋ، بالالىق العاۋسىز،
وسى سوزدە ءبىر قۇدىرەت بار داۋسىز.
راۋشان قىز جىلاپ قالدى، وبال-اي،
راۋشان گۇلىن ۇستاپ الىپ اڭداۋسىز.
گۇل استىندا تىكەن بارىن بىلدىرگەن،
ەرتەڭ قيماي قوشتاساسىڭ بۇل كۇنمەن.
راۋشان گۇلى مانگى قالماق جادىڭدا
راۋشان قىز، بۇلدىرگەن.
راۋشان قىز، اينالايىن اق بالا،
ەكى كوزىڭ قاپ-قارا.
بۇدان بىلاي جان-جاعىڭا ساق قارا
راۋشان گۇلىن جۇلما بەكەر، تاپتاما.
P.S. تاعى دا ءبىر ايتارىم،
راۋشانوۆ جازعان جىردى جاتتاما،
كەرەگى جوق، اينام!
* * *
جوق، كۇن تۇتىلعان جوق،
مەنىڭ كوڭىلىم تۇتىلدى.
قالاي، قايتىپ وتكىزەمىن بۇ ءتۇندى؟
اۋىلىم جاتىر كوشكەن ءۇيدىڭ جۇرتىندا،
ۇمىت قالعان كونە بەسىك سىقىلدى.
اسپان نەگە كۇلگىن كوك؟
قۇلاعىما نەگە ءۇن كەلدى كۇڭگىرلەپ،
قاتار جاتىر اعالارىم بەيىتى،
قاتار جۇرمەك جوق ەكەنىن بىلگىن دەپ.
قاڭتار ءتۇنى وت كەشتىم.
جىلاپ السام قايتەدى وسى جوقتا ەشكىم.
قارىنداسىم قابىرى اناۋ جاسقانشاق –
مەن كەتكەن سوڭ بوزدارى انىق.
كەتپەسپىن.
مەن كەتپەسپىن، كەتكىسى كەپ باتتى كۇن،
السا قۇداي الا قويسىن تاپ بۇگىن.
تىرلىگىڭدە قۋاندىرا العام جوق،
و دۇنيەڭدە جىلاتپاسپىن، اق قۇلىن.
كونە قورىم شۇبالعان.
مەنىڭ دەيمىن، نەم اياۋلى بۇلاردان.
ءبىزدىڭ ءجۇرىس نالەت ءجۇرىس، راسى،
توڭىرەگىم قوراشىل يت، قۇبا ارلان،
كەپ-كەشەگى ەر كوڭىل،
ەكى يىعىن جۇلىپ جەگەن دەلبە ءبىر.
جەل ءۇپ ەتسە سارناپ قويا بەرەتىن
كونە بەسىك قوڭىراۋى مەن دە ءبىر.
قۇلاعىما ءۇن كەلەدى، اقىرعى ءۇن.
جاڭبىر سىڭبەي كولكىپ جاتقان تاقىرمىن.
...قايتىپ كەلەم بەيىتتەن،
بالكىم، بارا جاتىرمىن.
* * *
مىنا قۇرىپ كەتكىردىڭ ايى قۇرىپ كەتسە ەكەن
تەزىرەك،
كۇندە قۇريتىن جاعىنا.
كۇتكەنىم ازداي سارىلا،
الدى عوي ءبارىن، الدى عوي مەنەن ءتۇپ-تۇگەل،
نە كەرەك بۇعان تاعى دا؟
تاڭ اتادى ەرتەڭ، جوق ولاي ەمەس دۇرىسى،
تاڭىم اتادى، جارىق بىتكەننىڭ ۇلىسى.
ءدال وسىنداي ءتۇن ءولتىردى-اۋ قابىل ابىلدى،
ءدال وسىنداي ءتۇن ءبىتتى، استە ونىڭ تىنىسى.
اسپاندا كەزىپ، رۋحى شات بوپ ولگەندەر.
تۇسالىپ سايتان (بار ما ەكەن سونى كورگەندەر؟),
پەرىشتە بىتكەن جەرگە تۇسەدى ءتۇن اۋا،
تىلەگىڭ قابىل بولادى دەيدى ەل. سەنبەڭدەر.
قايدا بارادى قارا تىگىلگىر جول مىنا،
ۇزاق ءتۇن بويى ۇيىقتاي المايسىڭ، قورلىق، ءا؟
بەبەۋ قاعادى بەيشارا ءبىر قۇس اۋلاقتا.
ول داعى دەيمىن مەندەي ءبىر بولعان سورلى دا.
اي نۇرىن توگىپ، جاۋسا دا جۇلدىز سان مىڭداپ،
گۇلدەيتىن كەزىڭ جاستىق شاق، قايران، بالعىن باق:
سوڭعى پەرىشتە كەتەم دەگەنشە قايتا ۇشىپ،
العاشقى ترامۆاي وتەم دەگەنشە سالدىرلاپ،
مەن ونى بىلمەپپىن...
***
«مەن ءالى داڭقتى اقىن بوپ ورالامىن،
نە قۇريمىن، ءبىرجولا جوعالامىن».
سو بالانىڭ نە ايتقانىن تۇسىنە الماي ،
قىز تۇراتىن ۋماجداپ ورامالىن.
ۇرىستى قىزعا «جەلوكپە، كۇلەگەش»دەپ،
بالكىم پەرى و،بالكىم جىن ەلەستەپ،
ولىمنەن دە قورىقپادى ول، كۇلدى تاعى،
«ءولىم دەگەن نەمەنە، ول تۇك ەمەس»دەپ.
«ءماشھۇر بولىپ كەلەم مەن، انت بەرەمىن!»،
...ءومىر ءوتتى كۇتۋمەن حات-دەرەگىن.
تاجال دەگەن سەكىلدى ەستىلەدى،
سودان بەرى قىز ءۇشىن داڭق دەگەنىڭ.
تاجال دەگەن سەكىلدى ەستىلەدى،
كىمدى كۇتتى، قانشا جىل توستى نەنى؟
كەلىنتوبە دەيتۇعىن اۋىل مىناۋ،
مۇندا نۇقىل جابىرقاۋ كەشتىڭ ءوڭى.
...ول بۇگىندە بايبىشە تۇرعىلىقتى،
ۇل-قىزى بار، شالى بار تىڭعىلىقتى.
ەڭ باقىتتى ايەلى سىر بويىنىڭ،
بالكىم الاش جۇرتىنىڭ، كىم ءبىلىپتى.
***
…سودان كەيىن جاڭبىر جاۋا باستادى،
كوكتە بۇلتتار جوشى ۇرىپ.
جىلاپ تۇردى الماتىنىڭ اسپانى.
ەكەۋمىزگە قوسىلىپ.
جاۋدى جاڭبىر – اق تامشىلار سەكىرىپ،
سونە بەردى وتتى ءۇمىت،
سىزبەن بىرگە بارا جاتتى وتىرىك،
“باقىتتى بول” دەپ كۇلىپ.
بۇرىن ونى كورمەسەم دە تانىدىم،
سۋىق ەكەن كۇلگەنى.
الدىندا ءالى كەزدەسەرىن تاعى مىڭ،
بالا جۇرەك بىلمەدى.
بالا جۇرەك قالدى ەزىلىپ ۇياداي،
قۇلاپ تۇسكەن اعاشتان.
قاپيادا تامىپ كەتكەن سياداي،
كىتابىنا جاڭا اشقان.
جۇرە بەردى سول وتىرىك جايىلىپ،
عاداۋات بوپ ءبىز سورعا.
ول نە تاپتى ءسىزدى مەنەن ايىرىپ،
نە تاپتىڭىز ءسىز سوندا؟
بۇگىندە ونى ۇمىتتىڭىز، بىلەم مەن،
جاڭبىر جاسىن توگەدى.
كورەسىز بە، كۇز كەلىپ تۇر تۇنەرگەن،
سۇيەم ءالى مەن ونى.
* * *
اجەم اسپانعا قارايدى.
اي قاراڭعى.
“جالعىز ۇلدىڭ سۇيەگى قايدا قالدى؟!”
“مەن دە ايىرىلعام بوتامنان” دەگەندى ايتىپ،
اداسقاق نار بوزدايدى سايدان ارعى.
جاڭبىرسىز جاز، كول قۇرعاپ، كونەك كەپكەن،
قۇدىق جاقتا قۇلىن-اۋ شەلەك تەپكەن،
جارىق استاۋ دۇڭك ەتتى – قۇداي بىلەد،
اداسقاق نار ورالدى بولەك كەتكەن.
ۇيگە كىرىپ سارى تازى جىلماڭ قاعىپ،
جاتا قالدى بوستەككە جىلدام بارىپ،
نەگە اجەمنىڭ جالعىزى ورالمايدى،
ءبىز ەل جاققا كوشپەيمىز قۇمنان ناعىپ؟
اي تۋادى اقىرى سارىلدىرىپ،
ءبارىن كورىپ جاتىرمىن ءبارىن ءبىلىپ.
اجەم كەلىپ يىسكەيدى، جاسىن تيىپ،
جادىرايمىن قايتادان جانىم كىرىپ.
ءوتتى مەنىڭ بال كۇنىم جۇلىنباي-اق،
اجەمدى اياپ، ناردى اياپ، قۇلىندى اياپ،
جار باسىندا جاربيىپ مۇڭاياتىم،
قيالىممەن قىزىلدىڭ قۇمىن بوياپ.
مەنى اڭسايتىن نە قالدى – جال ما، سور ما؟
وكىنىشتى وتكەن شاق – ول دا سوندا.
...ءتۇننىڭ ءيسى بولاتىن جۇپارى وزگە،
سول ءيىستى ساعىنام اندا-ساندا.
كەمپىرقوساق
ايالدا، ءبىر ءسات ايالدا.
تىنىستايىنشى، سايابىر تاۋىن ساياڭدا.
كەمپىرقوساق دەپ ات قويعان ساعان كىم ەكەن،
كەمپىرى نەسى، قوساعى نەسى، ءاي، اللا!
وگەي قىزىنا ء“ولسىن” دەپ نىسپى بەرگەندەي،
اسپان تۇر مارعاۋ شەنىنە عالام تەڭ كەلمەي.
ايناما لايىق ءايبات ءبىر ەسىم تاپقانشا،
ولەرمەن بۇلتتار ءوردى دە كەتتى وڭمەڭدەي.
تاسىپ سويلەمەي، ساسىپ سويلەگەن استارلاي،
زاماننان قاجىپ، باس اۋعان جاققا قاشقاندا-اي،
ساياسي باسپانا سۇراسام با دەپ ءجۇرۋشى ەم،
سەنىڭ دە جىلىڭ بەلگىلى بولدى، اسپان-باي.
* * *
ازاۋدىڭ ستابۋلدان نەسى كەم؟!
دوسپامبەت
...استانانى سۇيەم مەن
امانحان ءالىم
ازاۋ، ساعان نە دەيىن،
الابىڭدى التى مارتە اينالدىم.
جاس تىعىلدى كوزىمە.
جەتىنشى رەت تاعى دا ءبىر كورەيىن
اششى وكسىككە كەپتەلسىن،
تاس تىعىلار كومەيىم.
مىنا كوك جونداعى كوپ مەشىت،
كولەڭ-كولەڭ كوزدى السا.
كوركەم بەلگە شىعا الماي
كورت تۇيەدە بۇراڭداي
قورا اينالىپ ەز قالسا
ەر دوسپامبەت ساداعىنا سارى شىركەي بالالاپ.
ەسىل ازاۋ سۋدى جاعالاپ.
الشاڭ باسقان جەر ەدى-اۋ،
كەلبەتى بولەك كەز نارشا.
...ەسەسى كەتكەن ەلىنە،
ەسەنعالي ايتا الماعان ءسوز قانشا.
ازاۋ، سەنى قايتەيىن،
ازاۋ ەمەس، باسقاسىڭ،
ارامىزدا قارا جارتاس، قاسقا شىڭ.
اي، الاشتىڭ بالاسى،
بەلىڭدى جاۋ باسپاسىن.
كەشە ارقاعا قاراي استانالاپ كوشكەندە ەل،
ازاۋ تۇردى ويىمدا،
اعا، سەن نەنى ويلادىڭ – ايت سانا،
ايتاتۇعىن جاستاسىڭ!
“بۇل استانا دەگەن قالاسى،
استى لاي دا، ءۇستى مۇز،
سازعا ورناعان قالا ەكەن.
ءماز بولماعان قالا ەكەن.
ەسىل دە، ەسىل، ەسىل سۋ
ۇيرەك ۇشىپ ۇدەرە،
قاز قونباعان سالا ەكەن”، –
دەگەن ءسوزدى ايتىرماس،
ازاۋ – مەنىڭ الىستا قالعان اعاەكەم.
