اقاڭنىڭ «ءوز اۋىلىمنىڭ يتتەرى ءۇرىپ قاپقانى» دەپ يشارالاپ وتىرعانى كىمدەر؟ - ىقىلاس وجايۇلى

بۇل – بايتۇرسىنۇلىنىڭ «كوك ەسەكتەرگە» دەگەن ايتۋلى ولەڭىنىڭ قىسقارتىلىپ الىنعان ءۇش شۋماعى عانا. مۇنى نە ءۇشىن تىلىمىزگە تيەك ەتىپ وتىرمىز. نەگىزىندە، تاريح دۇرىس بولمايىنشا، تانىم دۇرىس بولمايدى ەمەس پە؟

تاريح تەك دالدىك پەن ادىلدىكتى عانا تالاپ ەتەدى دەسەك، ونى ساياسي قۇرالعا اينالدىرۋعا يا بۇرمالاۋعا استە بولمايدى عوي. وكىنىشكە قاراي، ءبىز بۇل ۇددەدەن مۇلدە شىعا الماي وتىرمىز. تاريح تەك ولىلەرگە عانا ماداق ايتىپ، وتكەن شاققا سالاۋات ايتۋدىڭ قۇرالىنا ەمەس، ەڭ باستىسى، ول تىرىلەردىڭ تاجىريبە تارازىسىنا اينالۋعا ءتيىس.

ءبىزدىڭ تاريح تاجىريبە تارازىسىنا اينالۋى كەرەك دەپ وتىرعانىمىز، كەز كەلگەن تاريحي وقيعاعا عىلىمي ساراپتاما بەرىپ، ونىڭ شىنايى بەت پەردەسىن تولىققاندى اشىپ كورسەتپەيىنشە، ەشتەڭەنىڭ دە بايىبىنا جەتۋ قيىن. نەگە دەيسىز عوي؟ سەبەبى تاريحتىڭ قايىرىلىپ سوقپاي، قايتالانباي قويمايتىن تاعى ءبىر ادەتى بار.

مىنە، تاريحي تاجىريبە سوندا عانا ءسىز بەن بىزگە زەردەلى تاڭداۋ، دۇرىس پايىم جاساتادى. اگاراكي، بۇلاي بولماعان جاعدايدا تاريح ستسەناريى ەش وزگەرمەگەن، تەك كەيىپكەرلەرى عانا اۋىسىپ ويناي بەرەتىن كوپ سەريالى فيلمگە ۇلاسىپ كەتە بەرەدى.

وسى جەردە ستسەناري دەگەننەن شىعادى عوي، ءسوز جوق، كەشەگى قازاق حالقىن قانكوبىك ەتكەن قوس سەريالى «1932» جانە «1938» اتتى تراگەديالىق ءفيلمنىڭ ستسەناريىن لەنين جازدى. رەجيسسەرى ستالين بولسا، كوركەمدىك جەتەكشىسى گولوششەكين، ال ارتىستەرى بولشەۆيكتەر (جاسىرىپ نەمە كەرەك، باسىم بولىگى ءوزىمىزدىڭ قازاقتار) بولدى. احاڭىڭ (احمەت بايتۇرسىنۇلىنىڭ) اشىنىپ ايتاتىن «قينامايدى اباقتىعا جاپقانى، قيىن ەمەس، دارعا اسقانى، اتقانى، ماعان اۋىر وسىلاردىڭ بارىنەن، ءوز اۋىلىمنىڭ يتتەرى ءۇرىپ قاپقانى» دەيتىن قامىرىق ءحالى وسىنى اڭداتادى. رەجيسسەردەن گورى ارتىستەردىڭ مايدان ساحناسىنداعى اسىرە اپەرباقاندىعى كوبىنە شەشۋشى ءرول اتقاراتاتىنى انىق.

بۇگىندە اقاڭنىڭ جوعارىداعى ءۇش شۋماق ولەڭى تولىققاندى تالدانىپ، ونداعى كەيىپكەرلەر ەسىمى تۇگەلدەي دەرلىك ار-ۇجدان سوتىنا تارتىلدى ما؟

مىنەكەي، ماسەلە سوندا.

«...كوڭ تاسىعان كوك ەسەكتەر، بارىڭە...»، «...ءۇرىم - بۇتاق ناسىلىڭە قالعانداي، نىق باسىلار كەتپەيتىن ءمور تانىڭە...»، «...اسىقپاڭدار، ارتىمىزدا قازى بار، تەرگەپ تالاي، سۇيەكتەرىڭ قازىلار...» دەگەن ولەڭ جولدارىنداعى ءۇمىتى مەن تىلەگىن ارتىندا قالعان بىزدەر، اماناتى رەتىندە ورىنداي الدىق پا؟

اقاڭنىڭ «كوك ەسەكتەرگە» دەپ تاقىرىپ قويىپ، «ءوز اۋىلىمنىڭ يتتەرى ءۇرىپ قاپقانى» دەپ يشارالاپ وتىرعانى سونىمەن كىمدەر بولدى؟

ولاردىڭ ەسىم-سويلارى سونداي-اق كىندىگىنەن تاراعان بۇگىنگى ۇرپاق، ءزاۋزاتتارى بار ما؟

ارينە، «جازالىنىڭ وتىنا جازىقسىز كۇيەدى» قاعيداسىمەن قاراساق، ولاردىڭ ءوز اتا-باباسىنىڭ وسى ءبىر قانقۇيلى ارەكەتتەرى ءۇشىن قازىرگى ۇرپاعىنىڭ ەش جازىعى جوق قوي.

دەسەك تە، اتا-باباسىنىڭ وسى ءبىر ايار ارەكەتتەرى ءۇشىن ار-ۇيات الدىندا تاۋباعا كەلىپ، بابا قاتەلىگىنەن باستى ساباق الۋى كەرەك قوي ەندى.

بۇل نەگە دەسەڭىز، ەرتەڭ ءبىز دە اتا-باباعا اينالعاندا ءوز ۇرپاعىمىزدىڭ الدىندا ءجۇزىمىزدىڭ جارقىن، ارىمىزدىڭ اپپاق، ەڭ باستىسى، ۇرپاق الدىنداعى شىن جاۋاپكەرشىلىكتى سەزىنۋىمىز ءۇشىن عانا قاجەت.

مىنەكەي، جوعارىداعى احاڭنىڭ نازى مەن تىلەگىندەي بولعان وسى ءبىر ءۇش شۋماق ولەڭدەگى سوياداي ساۋالدارعا ناقتىلاي جاۋاپ بەرىلگەن كۇنى عانا بايتۇرسىنوۆ سەكىلدى بوزداقتاردىڭ ارۋاعى ماڭگىلىك باراقات تاپپاق.

ءبىز اتالعان ساۋالعا قاتىستى ادامدار ەسىمىن «احمەتتانۋشىلاردان» اسىعا كۇتەتىنىمىزدى دە ەش جاسىرعىمىز كەلمەيدى.

«قازاقتىڭ ءولى رازى بولماي ءتىرى بايىمايدى» دەگەن تانىمى دا وسى جەردەن كەلىپ شىعادى ەمەس پە؟