سوڭعى كەزدە اسكەردە قارۋ كەزەۋ سالدارىنان بولاتىن كىسى ءولىمى تۋرالى ايتىلا باستادى. الايدا ونىڭ سەبەبىن ەشكىم انىق تۇسىندىرگەن جوق. جاۋاپتى سالا باسشىسى قيسىن ىزدەپ ناقتى جاۋاپ بەرگەن ەمەس. اسكەري قىزمەتتە بولعان مامان مەن اسكەري ساراپشى وسى سالاداعى ادام شىعىنىنىڭ ىقتيمال سەبەپتەرىن تىزبەلەپ بەردى.
قاراشانىڭ 12-ءسى كۇنى ۇلتتىق ۇلاننىڭ اسكەري قىزمەتشىسى ارىپتەسىن بايقاۋسىزدا اتىپ ولتىرگەنى حابارلاندى. ال ءبىر اي بۇرىن، 9 قازان كۇنى ۇلتتىق ۇلان ساربازىنىڭ باسىنا وق ءتيىپ، قازا تاپقانى جاريالاندى. سونداي-اق جىل باسىندا، 18 قاڭتاردا استانادا وقۋ-جاتتىعۋ كەزىندە ساربازدىڭ قازا تاپقانى تۋرالى حابار تارادى. قارۋلى كۇشتەردە قىزمەت ەتەتىن ازاماتتاردىڭ بەيبىت كۇندە وققا ۇشۋىنا نە سەبەپ؟ بۇل وقيعالارعا قاتىستى تەرگەۋ، تەكسەرۋ بولدى ما؟ بولسا، قانداي شەشىم شىعارىلعان – قوعام بۇل ماسەلەدەن حابارسىز.
جاقسىلىقوۆتىڭ 99 پايىزى نەگە سۇيەنىپ ايتىلعان؟
قورعانىس ءمينيسترى رۋسلان جاقسىلىقوۆ اسكەري سالادا الىمجەتتىك جوق ەكەنىن ايتادى. بۇل تۋرالى ول وتكەن سارسەنبى، 15 قاراشادا ءماجىلىس وتىرىسىنان كەيىن جۋرناليستەردىڭ سۇراعىنا جاۋاپ بەرگەن كەزدە مالىمدەدى.
- سارباز نەبارى ءبىر جىل اسكەري قىزمەتتە بولادى. جارتى جىلدا ءبىرىنشى تولقىن كەلسە، 6 ايدا باسقا ازاماتتار كەلەدى. بىراق ىشكى كونفليكتەر بار. سەبەبى ەر ازاماتتاردىڭ اراسىندا كەيدە كەلىسپەۋشىلىكتەر بولىپ قالادى. اسكەردەگى ساربازدىڭ قازاسى قاۋىپسىزدىك تالاپتارىن ساقتاماعاننان نەمەسە سۋيتسيدتەن بولىپ جاتادى. بىراق اسكەري سالاداعى ءسۋيتسيدتىڭ 99 پايىزى اسكەري جاعدايعا بايلانىستى ەمەس، - دەدى مينيستر اقتالىپ.
رەسمي اقپاراتقا سەنسەك، 2020 جىلى – 78, 2021 جىلى – 96, 2022 جىلى – 85 اسكەر قازا تاپقان. ال بيىلعى جىلدىڭ ساۋىرىنە دەيىن قازا تاپقان اسكەري قىزمەتكەر سانى – 11. تراگەديانىڭ رەسمي سەبەپتەرى رەتىندە مىنالار ايتىلادى: اۋرۋ – 36 پايىز، جول-كولىك وقيعالارى – 24 پايىز جانە ءوز-وزىنە قول جۇمساۋ – 20 پايىز.
بەلگىسىز بىلىكتىلىك پەن ساتىلاتىن شەننىڭ زاردابى ما؟
اسكەري ساراپشى ەرمەك سەيىتباتتالوۆ اسكەردەگى ءولىمنىڭ بىرنەشە سەبەبى بولۋى مۇمكىن ەكەنىن ايتادى. ول ءبىرىنشى كەزەكتە وفيتسەرلەردىڭ بىلىكتىلىگى ماڭىزدى دەيدى.
- اسكەردەگى ساربازداردىڭ وقىس قازاسى وفيتسەرلەردىڭ وقۋ-جاتتىعۋ مەن اسكەري تارتىپكە قانشالىقتى بىلىكتى ەكەنىن كورسەتەدى. مىسالى، ءبىر جىلدىق اسكەري بورىشىن وتەۋ ءۇشىن ساربازدار ارمياعا كەلەدى. ولار العاش كەلگەن كەزدە ءبىر ايدىڭ ىشىندە پسيحولوگيالىق جاعدايىن رەتتەپ الۋ كەرەك. ءار وڭىردەن كەلگەن ازاماتتاردىڭ تۇرعىلىقتى جەرىنە بايلانىستى مىنەزدەرى، ءوز مەنتاليتەتى بولادى. ءبىر ايدىڭ ىشىندە ساربازداردى قالىپتى ومىردەگى كوزقاراستان شىعارۋ كەرەك. ياعني، اسكەري تارتىپپەن جۇرەتىن رەجيمگە ۇيرەتۋ كەرەك. وكىنىشكە قاراي اسكەري كەلىسىم-شارت بويىنشا جۇمىس ىستەپ جۇرگەن ازاماتتاردىڭ ءبىلىمى تومەن. ولار جاڭادان كەلگەن ساربازداردىڭ نامىسىنا ءتيىپ، جاعدايدى ۋشىقتىرادى. وعان اسكەرگە بارعانىنا 1 اپتا بولعان ازاماتتاردىڭ قازاسى دالەل بولا الادى، - دەيدى ول.
ەرمەك سەيىتباتتالوۆ ەلدەگى اسكەري وقۋ ورىندارىندا كۋرسانتتارعا تاربيە جۇمىستارى دۇرىس جۇرگىزىلمەيتىنىن ايتادى. ال وسى كۋرسانتتار وقۋ بىتىرگەننەن كەيىن وفيتسەر بولىپ، اسكەري قىزمەتكە كىرىسەدى.
- بۇرىن مەرزىمدى اسەرگە شاقىرىلعانداردىڭ ىشىندە الىمجەتتىك وقيعالارى بولۋشى ەدى، قازىر كەلىسىم-شارت بويىنشا شاقىرىلعان، ءتىپتى وفيتسەرلەردىڭ اراسىندا دا ىڭعايسىز جاعداي بولىپ جاتادى. مىسالى، قۇمار ويىنىن ويناعان كەيبىر ازاماتتار ءىرى كولەمدە كرەديت الاتىن كورىنەدى. بۇل از دەسەڭىز گەنەرالداردىڭ اراسىندا دا ۇياتتى جاعداي كەزدەسەدى. قاڭتار قىرعىنى كەزىندە بىرنەشە گەنەرال ءوز-وزىنە قول جۇمسادى. ءتىپتى جوعارى شەندى ازاماتتاردىڭ اراسىندا كابينەتىندە ءوزىن اتىپ ولتىرگەندەر بولدى. ودان كەيىن بىرنەشە گەنەرال مەن پولكوۆنيك اباقتىعا جابىلدى. سەبەبى رەتىندە قول استىندىعالاردان اقشا جيناعان دەلىنەدى. ەڭ اياعىندا ساربازدار ۇيىنەن اقشا سۇراپ، وزىنەن شەنى ۇلكەن ازاماتتارعا بەرۋگە ءماجبۇر بولادى، - دەيدى ول.
الەۋمەتتىك زەرتتەۋسىز ءسوز «ءالاۋلاي» ما؟
اسكەري ساراپشى امانگەلدى قۇرمەتۇلى اسكەردەگى ءولىم-ءجىتىمنىڭ كوپ ەكەنىن ايتادى. ول بۇعان بىرنەشە ماسەلە سەبەپ بولۋى مۇمكىن دەيدى.
- ەگەر ءسۋتسيدتىڭ بەلگىسى بولماي، سارباز ابايسىزدا اتىلىپ ولسە – وندا وعان قارۋ اتۋدى ۇيرەتكەن ادامداردىڭ سالعىرتتىعى سەبەپ بولدى دەگەن ءسوز. قارۋدى قالاي ساقتاۋ كەرەك جانە ونىڭ ساقتاندىرعىش قۇرالدارى قالاي تۇرۋ كەرەك ەكەنىن ۇيرەتپەگەننەن بولاتىن نارسە. ەكىنشىدەن، ءبىز ارمياداعى ءولىم-ءجىتىم تۋرالى كوپ ايتقانىمىزبەن، ساربازدىڭ ولىمىنە ناقتى مىناۋ اسەر ەتتى دەگەن الەۋمەتتىك زەرتتەۋ جاساعان جوقپىز. الەۋمەتتانۋشىلار مەن پسيحولوگتار ءار ءتۇرلى بولجام ايتادى. سوندىقتان اسكەردەگى جاعدايعا ءبىر جاقتى باعا بەرە المايمىز. بۇل جەردە جوعارى قول باسشىلىقتىڭ سەرجانتتى، ودان كەيىن بولىمشە كومانديرىن ۇيرەتەتىن وفيتسەرلەردىڭ جاۋاپكەرشىلىگى بار ەكەنىن ەسكەرۋ كەرەك. ماسەلەن، ءبىزدىڭ اسكەريلەردىڭ قولىنداعى قارۋ قانشالىقتى دۇرىس ساقتالدى دەگەن سۇراق تۋىندايدى. بۇل ماسەلەگە ءبىر جاقتى ەمەس، كەشەندى تۇردە قاراۋىمىز كەرەك. ماسەلەن، اسكەرگە باراتىن ساربازداردىڭ اسكەري-مورالدىك دايىندىعى مەن بەدەلى قانداي دەگەن سەكىلدى جاعداي دا قاراستىرىلۋى كەرەك. وكىنىشكە قاراي ءبىزدىڭ ەلدە اسكەردە ءجۇرىپ قازا تاپقانداردىڭ سانى جاعىنان قۋانارلىقتاي جاعدايىمىز جوق، – دەيدى ول.
امانگەلدى قۇرمەتۇلى ءولىم-جىتىمگە بايلانىستى ءار ءتۇرلى سالا ماماندارىن تارتا وتىرىپ ۇلكەن عىلىمي زەرتتەۋ جۇرگىزۋ قاجەت ەكەنىن ايتادى. ماسەلەنىڭ سەبەبىن بىلگەننەن كەيىن بەلگىلى ءبىر قورىتىندى شىعارۋ كەرەك ەكەنىن ەسكەرتتى.
- ايتپەسە قازىرگى ىستەپ جۇرگەن دۇنيەلەرىمىزدىڭ كوبى ءورت سوندىرۋشىلەردىڭ ارەكەتىنە ۇقساپ كەتتى. ماسەلەنىڭ سەبەپتەرىن تولىق بىلمەي تۇرىپ ونىمەن كۇرەسۋ مۇمكىن ەمەس، - دەيدى اسكەري ساراپشى.
سەرىك جولداسباي
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
