سابەڭ الەمى
سءابيت مۇقانوۆ – قازاق ادەبيەتىنىڭ بارلىق جانرلارىن وركەندەتۋگە بەلسەنە ات سالىسىپ، حالىقتىڭ جۇرەگىنەن كەڭ ورىن العان كلاسسيك-جازۋشى.
قالامگەردىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى سوناۋ حح عاسىردىڭ وتىزىنشى جىلدارىنان بەرى ارۋ قالا الماتىنىڭ تاريحىمەن تىعىز بايلانىستى. وسى قالانىڭ ايشىقتى تۇستارىندا ءىز قالدىرىپ، تىنىستاپ، قىزمەت ەتىپ، بالا-شاعاسىن تاربيەلەپ ءوسىرىپ، ءوزىنىڭ كوپتەگەن تاماشا تۋىندىلارىن دۇنيەگە اكەلدى. س.مۇقانوۆتىڭ ەسىمىن ماڭگى ەستە قالدىرۋ ماقساتىندا 1976 جىلى قازاقستان ۇكىمەتى جازۋشىنىڭ 1965–1973 جىلدار ارالىعىندا تۇرعان ءۇيىن مۋزەيگە اينالدىرۋ جونىندە ارنايى شەشىم شىعارىپ، 1978 جىلدىڭ 21 قاراشاسىنان باستاپ ءوزىنىڭ العاشقى كەلۋشىلەرىن قابىلداي باستادى. جازۋشى مۋزەيى رەسپۋبليكاداعى الدىڭعى قاتارلى مادەني ورىنداردىڭ بىرىنەن سانالىپ، جارتى عاسىرعا جۋىق ۋاقىت بويى حالىققا مادەني-عىلىمي-اعارتۋشىلىق قىزمەت كورسەتىپ كەلەدى. جالپى، مۋزەي ەكسپوزيتسياسى اشىلعالى بەرى ءۇش رەت جاڭارتىلدى. جازۋشىنىڭ 90 جىلدىق (1990) جانە 100 جىلدىق (2000) مەرەيتويلارى قارساڭىندا. 2023 جىلى مۋزەي-ءۇيدىڭ اشىلعانىنا 45 جىل تولۋى قارساڭىندا قالا اكىمدىگىنىڭ، مادەنيەت باسقارماسىنىڭ جانە الماتى قالاسى مۋزەيلەر بىرلەستىگىنىڭ قولداۋىمەن كۇردەلى جوندەۋدەن وتكىزىلىپ، ەكسپوزيتسياسى جاڭا مازمۇن اشتى. زاماناۋي تەحنولوگيامەن جابدىقتالدى.ادەبي-عىلىمي مول اقپاراتپەن بايىتىلدى.
س.مۇقانوۆ پەن ع.مۇسىرەپوۆتىڭ ادەبي-مەموريالدىق مۋزەي كەشەنىندە 45 جىلدىق مەرەيتويعا وراي «سابەڭ الەمى» اتتى تاقىرىپتا دوڭگەلەك ۇستەل ءوتتى. ءىس-شارا مودەراتورى –قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، جازۋشى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، «قۇرمەت» وردەنىنىڭ يەگەرى، حالىقارالىق جامبىل جانە «الاش» ادەبي سىيلىقتارىنىڭ لاۋرەاتى، قازاقستان جازۋشىلار وداعى، بالالار ادەبيەتى سەكتسياسىنىڭ توراعاسى نۇرداۋلەت اقىش قۇتتىقتاۋ سوزبەن اشىپ، قوناقتارىمەن تانىستىردى. ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ-ءنىڭ پروفەسسورى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، ساكەنتانۋشى، ءسابيتتانۋشى عالىم-ۇستازى كءۇلاش احمەت، تاريحشى، قر وقۋ ءىسىنىڭ ۇزدىگى مادەنيەت ماجەنوۆا، رەسپۋبليكالىق جوعارى مەديتسينالىق كوللەدجىنىڭ قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ وقىتۋشىسى, فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ ماگيسترى ماستۋرا ورىنباساروۆا، «تۇران» ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ «جۋرناليستيكا جانە اۋدارما ءىسى» كافەدراسىنىڭ وقىتۋشىسى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، قاۋىمداستىرىلعان پروفەسسور گءۇلجان تۋلەكوۆا جانە «الماتى قالاسى مۋزەيلەر بىرلەستىگى» كمقك ديرەكتوردىڭ دامۋ جۇمىستارى جونىندەگى ورىنباسارى قايرات تارىباي قاتىسىپ، س.مۇقانوۆ مۋزەيىنىڭ العاشقى قۇرۋشىلارى، قالامگەردىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى، ونىڭ ناسيحاتتالۋى جايىندا، بەلگىلى عالىمداردىڭ عىلىمي-زەرتتەۋ ەڭبەكتەرى جونىندە سىر شەرتتى. تىڭداۋشىلار تاراپىنان تۇسكەن سۇراقتارعا جاۋاپ بەردى. شارا سوڭىندا قۇرمەتتى قوناقتارعا العىس حات جانە كىتاپتار سىيعا بەرىلدى.
وسى مەرەيلى كۇنى قالامگەر مۋزەيىندە «كادىمگى ءسابيت مۇقانوۆ» اتتى كورمە ۇيىمداستىرىلدى. مۋزەيدىڭ نەگىزىن سالۋشى، جازۋشىنىڭ جۇبايى ءماريام مۇقانوۆانىڭ، سول جىلدارى مادەنيەت ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى قىزمەتىندە بولعان وزبەكالى جانىبەكوۆتىڭ مۋزەي-ءۇيىن قۇرۋدا ەڭبەكتەرى زور. كورمەگە مۋزەي-ءۇيى العاش جۇمىس ىستەگەن كەزەڭنەن باستاپ ساقتالىپ كەلە جاتقان ارحيۆتىك فوتوسۋرەتتەر، ەستەلىك ەڭبەكتەردىڭ ءبىرشاما لەگى قويىلدى. ماسەلەن، مۋزەيدە وتكىزىلگەن مادەني ءىرى ءىس-شارالار – «ءسابيت ساباعى»، ادەبي كەشتەر، دوڭگەلەك ۇستەلدەر، كەزدەسۋلەردەن تۇسىرىلگەن فوتوتوسۋرەتتەر، مءاريام مۇقانوۆانىڭ «ساعىنىشىم ءسابيتىم»، تۇرسىنبەك كاكىشەۆتىڭ «سابەڭ الەمى»، قۇلبەك ەرگوبەكتىڭ «كەلبەت»، كءۇلاش احمەتتىڭ «ءسابيت مۇقانوۆ – عۇلاما عالىم» ەڭبەكتەرءى، «كادىمگى ءسابيت مۇقانوۆ»، «ءسابيت مۇقانوۆ تاعىلىمى» اتتى سابەڭ تۋرالى ەستەلىكتەر جيناقتارى، سونىمەن قاتار مۋزەيءدىڭ عىلىمي قىزمەتكەرلەرىنىڭ ۇزاق جىلعى جيناقتاۋىمەن, اقىن، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، حالىقارالىق «الاش» ادەبي سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى ءادىلعازى قايىربەكوۆتىڭ قۇراستىرۋىمەن شىققان «مۇقانوۆتىڭ حاتحاناسى – پيسموتەكا مۋكانوۆا» (2018), «مۇسىرەپوۆتىڭ حاتحاناسى – پيسموتەكا مۋسرەپوۆا» (2022) حاتتار جيناعى كىتاپتارى، ت.ب. كورمەنىڭ اشىلۋىندا قر وقۋ ءىسىنىڭ ۇزدىگى، تاريحشى مادەنيەت داۋىتقاليقىزى ماجەنوۆا قۇتتىقتاۋ ءسوز سويلەدى. كورمەگە قويىلعان جادىگەرلەرمەن مۋزەي كەشەنىنىڭ ەكسكۋرسوۆودى مءولدىر ساعىمباەۆا تانىستىردى.كورمەنى قالا تۇرعىندارى مەن قوناقتارى، زيالى قاۋىم وكىلدەرى، وقىتۋشىلار, ستۋدەنتتەر تاماشالادى.
نازگۇل التاەۆا،
س.مۇقانوۆ پەن ع.مۇسىرەپوۆتىڭ ادەبي-مەموريالدىق مۋزەي كەشەنىنىڭ عىلىمي ءبولىم جەتەكشىسى
