كوپ كۇننەن بەرى كوڭىل كۇيىم جوق. ەر كوڭىلدى، ءمارت جاندى، جەرلەس اعام بار ەدى وسى قالادا. زيالى، وقىمىستى، سەرگەك سانالى، ەلگە جاناشىر، قادىرلى ازامات. ءبىر بايلىعى – كىتاپحاناسى. ارالاعاندا كوزىم تۇنىپ كەتەدى. الەمدىك ادەبيەت پەن تاريحتىڭ نەبىر جاۋھارلارى، سيرەك كىتاپتار ەمەن سورەلەردى قايىستىرا، تىزقاتار ءتىزىلىپ تۇرادى. ءوزى وسىنىڭ ءبارىن وقىعان، كۇللىسىن تاۋىسقان. ء"بىلىمدىنىڭ الدى جارىق" ەمەس پە، قولىم بوساعاندا ارنايى بارىپ ساعاتتاپ اڭگىمەلەسكەنىمدە سانام ساۋلەلەنىپ، بويىم سەرگىپ قايتۋشى ەدى.
سوڭعى جىلدارى كوپ اۋىرتپاشىلىق كوردى. كوپ جىل وتاسقان جان جارىنان، تۋعان اعاسىنان، ەڭ جاقىن پىكىرلەس دوستارىنان ايىرىلدى. باسقادا كولدەنەڭ قيىنشىلىقتار كەزدەسىپ، كادىمگىدەي قاتتى كۇيزەلتىپ جىبەردى. ۋايىم ءتۇبى – دەرت. اقىرى اۋىر ناۋقاسقا شالدىقتى. قازىر ءحالسىز جاتىر. كەشە بارىپ كوڭىلىن سۇراپ قايتتىم. قاسىندا ەكى ساعات وتىرعانىمدا ەكى اۋىز تىلگە ارەڭ كەلدى. وسىندايدا دارمەنسىزدىگىڭە ناليسىڭ. ەڭسەم ءتۇسىپ، ءال-دارمەنىم قۇرىپ، ۇيگە ازەر جەتتىم.
جازدان بەرى دارىگەرگە كورىنىپ جۇرگەن ەدى. ءبىر جولىققانىمدا، دوعدىرلار قان قۇرامىندا اۋىتقۋشىلىق بار دەپ ەمدەپ جاتىر دەگەن. تەلەفون سوعىپ تۇرام، دارىگەرلەر اناۋ دەپ جاتىر، مىناۋ دەپ جاتىر دەيدى. سونىمەن قان ەمدەۋ ۇزاققا سوزىلىپ كەتتى. ءسويتىپ جۇرگەندە، وسى تاياۋدا قىسىلما (پريستۋپ) ۇستاپ، اۋرۋحاناعا جەتكىزىلدى. دارىگەرلەر ەندى ءىش-قۇرلىستى قارايدى. سويتسە، سۇمدىق – ونكولوگيا! ءوتىپ كەتكەن! ەندى قىلار امال جوق. كۇپتى كوڭىلگە ءۇمىت تاپپاي الاڭ-ەلەڭ كۇي كەشۋلىمىز.
وتكەندە كوپ جىلدار اياق-تاباعىمىز ارالاسقان جاقىن كورشىمىز جىلاپ حابارلاستى. ونكولوگيا اۋرۋحاناسىنىڭ دارىگەرلەرى جامان اۋرۋ – ءتورتىنشى ستاديا دەپ دياگنوز قويدى دەپ زار ەڭىرەيدى. زايىبىم باسۋ ايتىپ جاتىر، ونداي بولساڭ، سويلەۋگە ءحالىڭ كەلمەس ەدى، استاناعا بار، ءتىپتى باسقا قالاعا بار، بىلاي بولۋى مۇمكىن ەمەس دەپ. سودان كورشىمىز استاناعا باردى. ول جاقتاعى ونكولوگتار الماتىنىڭ دياگنوزىن قوشتاعان. مۇندا قويعانى وكپەنىكى ەدى، ونداعىلار ءتىپتى تىك ىشەگىڭدە دە ىسىك بار دەپ كۇدىك ايتقان. سودان جازعان قۇلدا شارشاۋ بارما – باسقا قالاعا اسادى كورشىمىز. ونداعى ونكولوگتار ونشاقتى كۇن قاراپ تۇك تاپپايدى. ەشقانداي قاتەرلى ىسىك جوق، تەك وكپەگە قاتتى سۋىق وتكەن دەپتى. قازىر سوندا ەم الىپ جاتىر. جاعدايى جاقسارىپ، دەنساۋلىعى تۇزەلىپ قالعان.
ايتپاقشى، ءدال "قاڭتار قىرعىنى" كەزىندە جولداسىنان ايىرىلعان ەدى. وندا دا وسى دارىگەرلەردىڭ دياگنوزدى دۇرىس قويماۋ سالدارىنان. قالقامانداعى اۋرۋحانا دياگنوزدى قىرىق قۇبىلتۋمەن بولدى. بىرەسە جۇرەك، بىرەسە وكپە دەدى. سوسىن باۋىر دەدى. سودان "قالقاماننان" الىپ شىعىپ، الماتىنىڭ باسقا اۋرۋحاناسىنا اپاردى جانۇشىرىپ. سويتسە، مۇلدە باسقا دەرت. ولار جانتالاسىپ ەمدەي باستايدى. بىراق كەش. ەسىل ازامات 56 جاسىندا ءولىپ كەتتى. سوڭعى ەم-دوم جاساعان دارىگەرلەر ايتىپتى: "نەگىزى، كىسى ولەتىن اۋرۋ ەمەس، تەك دياگنوزى قاتە قويىلعان" دەپ.
ايتا بەرسەڭ مۇنداي مىسالدار كوپ.
سوندا دەيمىن-اۋ، ءبىزدىڭ مەديتسينا قايدا بارا جاتىر؟ قاراپ وتىرساڭىز، ۇكىمەت مەديتسينا ىسىنە قىرۋار قارجى بولۋدە. اۋرۋحانالار مەن ەمحانالار سوڭعى ۇلگىدەگى وزىق اپپاراتتارمەن جابدىقتالۋدا. بىراق وسىلاردى بۇگە-شىگەسىنە دەيىن مەڭگەرگەن بىلىكتى مامان تاپشى. ايتپەسە ساۋ ادامعا قاتەرلى ىسىك دەپ، قاتەرلى ىسىگى بار ادامنىڭ دەرتى ابدەن اسقىنعانشا سوزباس ەدى عوي.
اۋرۋحانالار مەن ەمحانانالار اقىلى مەن اقىسىز بولىپ، ءبولىنىپ العان. اقىسىزىنا بارساڭ، اۋرۋ ەكەنىڭدى، اقىلىسىنا بارساڭ، ساۋ ەكەندىگىڭدى دالەلدەي الماي، دال بولاسىڭ. ءبارىنىڭ كوكەيىن تەسكەن اقشا. گيپوكرات انتى دالادا قالعان. اسىرەسە، الماتىنىڭ اۋرۋحانالارى سىن كوتەرمەيدى.
2020 جىلى كوزىم كورمەي قالدى. ەلىمىزدىڭ دارىگەرلەرى ءۇمىت جوق دەدى. سودان ءار مەملەكەتكە حابارلاسىپ، اقىرى ماسكەۋ دارىگەرلەرى كەپىلدىك بەرگەن سوڭ، رەسەي استىق. ءۇش ايدىڭ ىشىندە بۇرىنعىداي بولماسا، كوز جانارىما جارىق دۇنيەنى كورگىزىپ بەردى. العىسىمدى ايتا-ايتا ەلگە قايتتىم.
الەۋمەتتىك جەلىلەردى اشىپ قالساڭ، جانىنا شيپا ىزدەۋگە كومەك سۇراپ، شەتەل اسىپ بارا جاتقان ناۋقاستار. سوندا بۇل قالاي، وسى ۋاققا دەيىن سول ناۋقاستارعا وزىمىزدە وتا جاساۋعا دەڭگەيىمىز نەگە جەتپەۋدە؟ ەلىمىزدە بىلىكتى دارىگەرلەر دايىنداۋ ءىسى قاشان جولعا قويىلادى؟ سوناۋ جىلدارى شەتەلگە بالا ساتۋمەن اينالىسىپ كەلگەن پەرزەنتحانالار ءىسى وسىلاي جابۋلى كۇيىندە قالا بەرە مە؟ ءمامس-تەن دە ءمان قالماۋدا. سوندا ەلىمىزدىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ ىسىنە بولىنگەن ميللياردتار قايدا كەتۋدە؟ ساۋال كوپ، جاۋاپ جوق.
الگىندە حابار كەلدى. اقىلى اۋرۋحانادا جاتقان جەرلەس اعامدى رەنيماتسياعا اكەتىپتى. كوڭىل كۇپتى، ۇيقى كەلەر ەمەس.. ەرىكسىز وسىنى جازىپ وتىرمىن. باسقا قولدان كەلەر دارمەن جوق...
Erlan Toleutai
