قازىر «قارىز بەرەمىن» دەگەندەردەن اياق الىپ جۇرە المايسىز. ينتەرنەت بەتى قاپتاعان جارناما. بارىنەن وپ-وڭاي قارىزعا اقشا بەرەم دەپ جامىراي جارنامالاعاندى كورەسىز. بىلاي قاراساڭىز، قيىن ەشتەڭەسى جوق. بار بولعانى كۋالىگىڭىز بەن اقشا تۇسەتىن كارتا ءنومىرى بولسا، جەتكىلىكتى. الايدا...
ءيا، الايدا وسى وڭاي اقشانىڭ ءيىرىمى كەز كەلگەن ادامدى وپ-وڭاي باتىرىپ كەتەدى. الدىمەن، «ونلاين زايم» دەگەنگە توقتالايىق. ونلاين زايم بەرۋشىلەردىڭ باستى ۇرانى – «نەسيە تاريحىنا قارامايمىز». قازىر ەكىنىڭ ءبىرىنىڭ نەسيە تاريحى بۇلىنگەن. ال نەسيە تاريحى بۇلىنگەن ادامعا ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەر نەسيە بەرمەيدى. مىنە، وسىنى وزدەرىنە ءتيىمدى پايدالانعان قارجىلىق ۇيىمدار قازاقستاندىقتاردى قارىزعا اياۋسىز باتىرۋدا. ونلاين قارىز بەرۋشىلەردىڭ ءتۇرى وتە كوپ. «زايمەر»، «التەنگو»، «دو پولۋچكي»، «كرەديت 7» دەپ كەتە بەرەدى. ونلاين قارىز سىزگە 50 مىڭ تەڭگە بەردى دەلىك. ايتسە دە، ول اقشانى ءسىز ءبىر اپتادان كەيىن (!), ءبىر اي ەمەس، ءبىر اپتادان كەيىن كەم دەگەندە، 55000 ەتىپ قايتارۋىڭىز مۇمكىن. ءبىر اپتاداعى ۇستىندەگى ءوسىمى از بولمايدى. ءبىر ايعا قانشا بولاتىنىن ەسەپتەۋدىڭ ءوزى قورقىنىشتى. ويتكەنى، ونلاين قارىز بەرۋشىلەر كۇنىنە 0,27 پايىز ۇستەمە ۇستانىمىن بۇزبايدى. مەجەلى ۋاقىتتا قايتارا الماساڭىز، كۇندىك ءوسىمى ەسەلەنىپ، كوبەيە بەرەدى، كوبەيە بەرەدى. مىنە، وسىلايشا حالىقتىڭ باسىم بولىگى قارىزعا بەلشەدەن باتۋدا.
ۇيدە وتىرىپ، قارىزعا اقشا الۋ مۇمكىندىگى دەپ اتالاتىن بۇل قارجىلىق ۇيىمداردىڭ باسىم بولىگى زاڭدى جۇمىس ىستەپ وتىرعانى دا كۇماندى. ويتكەنى كەيبىرىنىڭ ينتەرنەتتە سايتى بولعانىمەن، تىكەلەي تەلەفون شالىپ حابارلاساتىن ءنومىرى جوق. سوعان قاراماستان، وسىنداي كۇماندى قارىز بەرگىش ۇيىمنىڭ جارناماسى جەر جارادى. ماسەلەن، 5 ملن تەڭگەگە دەيىن نەسيەنى كەز كەلگەن ادامعا بەرەمىز دەپ جارنامالاعان tenge-kredit.kz سايتىنا ءوزىڭىز تۋرالى بارلىق دەرەكتەردى ەنگىزەسىز. قالاعان سومانى سۇرايسىز، ءبىتتى. كوپ وتپەي، ءسىزدىڭ سۇرانىسىڭىز قابىلداندى، ءسىز سۇراعان سومانى نەسيەگە بەرەمىز دەگەن جاۋاپ حات كەلەدى. وسى تۇستا بوركىڭىزدى اسپانعا اتىپ، قۋانۋعا ءالى ەرتە ەكەنىن ەسكەرتەمىز. ويتكەنى، نەسيە بەرۋ شەشىمى راستالعانىمەن، ءسىز الدىمەن ۇيىمنىڭ كارتاسىن راسىمدەۋىڭىز كەرەك. كارتانى راسىمدەۋ قۇنى 5500 تەڭگە. بىلاي قاراساڭ، اسا قالتاعا سالماق سالاتىن اقشا ەمەس. كورسەتىلگەن نومىرگە 5500 تەڭگەنى اۋداراسىز، ءبىتتى. بۇل جولى راسىمەن ءبىتتى. اقشاڭىزدى جوعالتتىڭىز. بۇل اقشانى ەشكىم قايتارمايدى. قايتارتۋ ءۇشىن كىمنەن سۇرايتىنىڭىز دا بەلگىسىز. وسى tenge-kredit.kz قارجى ۇيىمىنا الدانىپ 5500 تەڭگە اۋدارعان ادامداردا ەسەپ جوق. وكىنىشكە قاراي، قۇزىرلى مەكەمە تاراپىنان جۇرتتىڭ اقشاسىن الداۋ جولىمەن وسىلاي جىمقىرىپ وتىرعان ۇيىمدى زاڭدى جاۋاپقا تارتۋعا نە قۇلىقسىز، نە قاۋقارسىز.
ءدال وسىعان ۇقساس كارتادان اقشا الۋ ارەكەتتەرىن «سمارتزايم»، «Credillo.kz» سىندى ۇيىمدار دا جاسايدى. جارناماسىنا سەنىپ، ۇيىمعا دەرەكتەرىڭىز بەن نەسيە الۋ ءوتىنىشىڭىزدى تاستاساڭىز، كارتاڭىزدان 1960 تەڭگەنى جۇلىپ الادى. ەڭ سوراقىسى، سىزگە نەسيە بەرىلمەيدى. سوعان قاراماستان، كارتاڭىزدان اي سايىن ايدالاداعى بەلگىسىز ۇيىم ءۇشىن 1960 تەڭگە «ءوتىپ» تۇرادى. مۇندايدا كارتاڭىزدىڭ «ينتەرنەت تولەمدەر جاساۋ» ارەكەتىن جاپپاساڭىز، 1960 تەڭگە الۋىن توقتاتپايدى. ءار ادامنان 1960 تەڭگە، ءجۇز ادامنان 196000 تەڭگە...
سوڭعى اپتادا حالىقتى الداپ، اقشاسىن الۋدىڭ تاعى ءبىر ءتۇرى پايدا بولدى. «ەگەر ءسىز «زايمەردىڭ»، «دەنگي دليا ناسەلەني»، «دەنگي كليك» كليەنتى بولساڭىز، سىزگە 2 ميلليونعا دەيىن نەسيە شىعارىپ بەرەمىز» دەگەن جارناما اسىرەسە ينستاگرامدا قاپتاپ ءجۇر. «سروچنو دەنگي» دەپ اتالاتىن بۇل ۇيىمنىڭ تەلەفون ءنومىرى بار. كورسەتىلگەن نومىرگە حابارلاساسىز. WhatsApp ارقىلى عانا جاۋاپ بەرەدى. قاجەتتى دەرەكتەردى جىبەرەسىز. «زايمەر» سىزگە 20 مىڭ عانا بەرەتىن بولدى. قازىر وسى سومانى 22000 تەڭگەمەن جاپساڭىز، ارتىنشا ۇلكەن سوماعا سۇراۋ سالامىز» دەيدى وسى كەزدە ءالى «تەز نەسيە بەرگىش». كارتاڭىزعا تۇسكەن اقشاعا 2000 تەڭگە قوسىپ، كارتاڭىزدىڭ ينتەرنەت تولەمدەر جاساۋ قىزمەتىن اشاسىز. ءبىتتى! كارتادان اقشا الىنادى، بىراق ءارى قاراي «تەز نەسيە بەرگىش» جوق بولادى. جوعالعانىمەن قويماي، ءسىزدى «ونلاين زايمعا» 22000 تەڭگە قارىز ەتىپ كەتەدى. ويتكەنى الگى اقشانى كارتادان شىعارىپ، وزدەرىندە قالدىرادى. ياعني، ءسىزدىڭ اتىڭىزدان ونلاين قارىز الادى. قارىزدى ءسىز تولەيسىز، اقشاسىن الگى الاياقتار الادى. وسىعان دەيىن مىسالى، «زايمەردەن» قارىزعا اقشا العان بولساڭىز، بار دەرەكتەرىڭىز ساقتاۋلى ول جاقتا. الاياق سونى پايدالانادى. نومىرىڭىزگە كەلگەن كودتى سۇرايدى. سوسىن كارتاڭىزدىڭ ارتىنداعى ءۇش تاڭبالى ساندى سۇرايدى. وسىدان كەيىن ءسىزدىڭ اتىڭىزدان ەمىن-ەركىن قارىزعا اقشا الادى. سول سەبەپتى عانا ولار وسىعان دەيىن ونلاين قارىز العاندارمەن عانا جۇمىس ىستەيدى.
سول سەبەپتى، قانداي جاعداي بولسا دا، ەشكىمگە كارتاڭىزدىڭ ارتىنداعى ءۇش تاڭبالى ساندى ايتپاڭىز. مۇمكىن بولسا، جەكە دەرەكتەرىڭىزدى بەرمەڭىز. «باتپان قۇيرىقتىڭ» ەشقاشان ايدالادا جاتپايتىنىن ەستەن شىعارماڭىز.
مەرۋەرت كەڭەسبەكقىزى
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
