جاستار اراسىندا ءدىني ەكسترەميزمنىڭ الدىن الىپ، الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىكتىڭ ماڭىزىن ءتۇسىنۋ وتە وزەكتى بولىپ وتىر. ءار ءتۇرلى الەۋمەتتىك جەلىدە تەرىس ءدىني اعىمدى ناسيحاتتايتىن ۋاعىزشىلاردان جاستار قالاي ساقتانعان ءجون؟ سونداي-اق قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ يمامدارى كەيبىر ۋاعىزدارى قوعامدا نەگە رەزونانس تۋدىرادى؟ وسى جانە وزگە دە سۇراقتارعا «ساپسان» ستراتەگيالىق ورتالىعىنىڭ تەولوگ-كەڭەسشى مامانى ءدىنمۇحامماد ابۋباكىرۇلى جاۋاپ بەردى.
«جاستار ءدىني ەكسترەميزمدى بويىنا ءسىڭىرىپ الۋى مۇمكىن»
ءدىنمۇحامماد ابۋباكىرۇلى قازىرگى جاھاندانۋ كەزەڭىندە جاستار ينتەرنەت جەلىسى ارقىلى اقپارات الىپ وتىرعانىن ايتادى. ايتسە دە ول الەۋمەتتىك جەلىدەگى بارلىق اقپاراتتى پايدالى دەپ ايتۋ قيىن ەكەنىن ەسكەرتتى.
«سەبەبى ولاردىڭ ىشىندە زاڭ بۇزۋشىلىققا يتەرمەلەيتىن اقپاراتتار بار. مىسالى ءدىني ەكسترەميزمدى «ءدىني ءبىلىم» دەپ الىپ جاتقان جاستار بارشىلىق. ناقتىراق ايتسام ينتەرنەت جەلىسىندەگى كوپتەگەن جارنامالاردى كورىپ الادى دا، ءدىني ءبىلىم الىپ جاتىرمىن دەپ ويلايدى. ال شىن مانىسىندە ەكسترەميستىك توپتاردىڭ ۆيدەو ساباقتارىنا قاتىسىپ، كەرى يدەولوگيانى بويىنا ءسىڭىرىپ جاتىر. سونىڭ سالدارىنان قوعامنان ءبولىنىپ، جەكە دارا جاعىمسىز مىنەز-قۇلىقتار قالىپتاستا باستايدى. بىلايشا ايتقاندا ءبىزدىڭ قوعامعا دەگەن نەگاتيۆتى تۇسىنىك قالىپتاستادى. ەگەر وسىنداي يدەولوگيانى بويىنا سىڭىرەتىن بولسا، ينتەرنەت جەلىسى ازاماتتارعا وتە قاۋىپتى ەكەنىن ايتىپ وتكەن ءجون. ويتكەنى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قىلمىستىق كودەكسىندە ەكسترەميستىك ءىس-ارەكەتكە ۇگىتتەۋگە بايلانىستى 256 باپ بار. وكىنىشكە قاراي مۇنداي ارەكەت قازىر ينتەرنەت جەلىسى ارقىلى قاتتى تارالىپ كەتىپ جاتىر.
الەۋمەتتىك جەلىدەگى ماقالا مەن پوست قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا تىيىم سالىنعان بولا تۇرا ونى رەپوست جاسايتىن بولسا، ول ادام قۇقىق بۇزعان دەپ تانىلىپ، جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلاتىن بولادى. قازىر وسى اقپاراتتى مەكتەپتەن باستاپ، كوللەدج، جوعارى وقۋ ورىندارىندا وقيتىن وقۋشىلار مەن ستۋدەنتتەرگە جەتكىزىپ جاتىرمىز. سەبەبى ينتەرنەت جەلىسىندە قاندايدا ءبىر ءبىلىمدى الۋ قاۋىپتى ەكەنىن ەستەن شىعارماعان ءجون. اشىعىن ايتسام جاستار ءدىني ەكسترەميزمدى بويىنا ءسىڭىرىپ الۋى ابدەن مۇمكىن. بىزدە الەۋمەتتىك جەلىدە اقپارات الۋدى دۇرىس دەپ سانايتىن ادامدار بار. سونىڭ سالدارىنان قوعامدا بولىنۋشىلىك پايدا بولادى. ال ءبىز جاستارعا رەسمي سايتتاردان ءدىني اقپاراتتار العاندارىڭىز دۇرىس دەپ كەڭەس بەرەمىز. مىسالى قازاقستان مۇسىلماندار ءدىني باسقارماسى مەن مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگىنە قاراستى ءدىن ىستەرى كوميتەتىنىڭ سايتتارى مەن جەكە پاراقشالارى بار. دىنگە بايلانىستى سۇراقتاردى سول مەكەمەلەرگە قويىپ، وزىڭە قاجەتتى جاۋاپتى الۋعا بولادى. وسى ارقىلى ءبىز تۇسىندىرمە جۇمىستارىن جۇرگىزەمىز»، – دەيدى ول.
«قمدب-نىڭ fatua.kz سايتى جاقسى جۇمىس ىستەپ جاتىر»
«رەسمي ءدىني بىرلەستىكتەردىڭ اقپارات كەڭىستىگىندەگى جۇمىسىنا قالاي باعا بەرەسىز؟ سوڭعى كەزدەرى ءمۇفتياتتا جۇمىس ىستەيتىن يمامدار حالىققا تەرىس اقپارات بەرەتىن سەكىلدى. مىسالى «ديپلوم الىپ، ماگيستراتۋراعا ءتۇسۋدىڭ قاجەتى قانشا، و دۇنيەدە ونىڭ قاجەتى قانشا؟» دەگەن سەكىلدى سوزدەر ايتىلادى. ەندى ءبىر يمام «اينالايىن» دەگەن ءسوز قاعبانى اينالعاننان شىققان» دەسە، ەندى ءبىرى «بالانى قىرقىنان شىعارۋ بالاعا قاتىسى جوق، ول ايەلدەردىڭ تازارۋىنان شىققان دۇنيە» دەپ ۋاعىز ايتىپ ءجۇر. قوعامدا رەزونانس تۋدىرعان پىكىرلەردىڭ ايتىلۋى قانشالىقتى ورىندى؟» دەپ تەولوگتان سۇرادىق.
ءدىنمۇحامماد ابۋباكىرۇلىنىڭ ايتۋىنشا، ءار ادامنىڭ ءوز دەڭگەيى بار.
«مامانداندىرىلعان يمام ءبىر تاقىرىپتا اشىق ايتۋى مۇمكىن، ال قاتارداعى يمام ءبىر تاقىرىپتى بەلگىلى دەڭگەيدە عانا ءبىلۋى مۇمكىن. ءبىر سوزبەن ايتقاندا ەكى يمامنىڭ جاۋابى ەكى ءتۇرلى بولۋى مۇمكىن.
قوعامدا ءدىني اناليز جاسايتىن ادامدار پايدا بولۋى ءدىني ساۋاتتىلىعى جوعارلاۋدا، اقىل-ويىنىڭ وسۋىنە اسەر ەتەتىن دۇنيە دەپ بىلەمىن. سەبەبى باسەكەلەستىك، سۇراق بولعان جەردە ءبىلىم مەن مادەنيەت سەكىلدى دۇنيەلەر داميتىنى ءسوزسىز بىراق ينتەرنەت جەلىسىندە ءدىني بىرلەستىكتەردىڭ جۇمىسى جوعارى دەڭگەيدە دەپ ايتۋ قيىن. سەبەبى قازىرگى ۋاقىتتا شەتەلدە وتىرىپ الىپ، قازاقستان جاماعاتىنا ۇگىت-ناسيحات جۇمىسىن جۇرگىزۋ وڭاي دۇنيە»، – دەيدى تەولوگ.
باسقا ماتەريالدار
Adyrna.kz ۇلتتىق پورتالىنىڭ ماڭىزدى اقپاراتتارىنا جازىلۋ
سوڭعى جاڭالىقتار تۋرالى حاباردار بولىڭىز