توقسانىنشى جىلدارى زامان توقىراپ، قوعامنىڭ باسى مەن اياعىن ايىرا الماي قالعان شاق بولاتىن. قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى "بايتال تۇگىل باس قايعى" بولعان كەزەڭدە مەملەكەتتىڭ قاۋىپسىزدىگى مەن ىشكى بازارعا، سىرتقى قارىم-قاتىناسقا بىلەكتى دە جۇرەكتى جىگىتتەر جاۋاپ بەردى. جۇرتتىڭ شارۋاسى مەن ۇلتتىڭ مۇددەسىن سول جىگىتتەر شەشىپ ءجۇردى.
سول كەزدە قىلمىس الەمىنىڭ سەركەلەرى قازاقستانعا وسى جىگىتتەر ارقىلى شىعاتىن. سولاردىڭ قاتارىندا تمد كولەمىندە تانىمال سەرىك "گولوۆا" دا بولدى. قازاقستاننان تۇڭعىش "ۆور ۆ زاكونە" بولىپ سايلانعان سەرىك "گولوۆا" كىم ەدى؟
جاماناەۆ سەرىك حالىكوۆيچ- قازاقستاننان شىققان العاشقى ۇرى، تانىمال قىلمىسكەر، ەل اراسىندا «سەرىك گولوۆا» دەپ اتى شىققان.
1965 جىلدىڭ 21-قاڭتارىندا الماتى وبلىسى جامبىل اۋدانى فابريچنىي اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. سەرىك ءوزىنىڭ العاشقى جازاسىن 1982 جىلى كورشىسىنىڭ زاتىن ۇرلاعانى ءۇشىن وتەيدى. جامبىل اۋداندىق سوتى 17 جاسار بالاعا اۋىر ۇكىم شىعارىپ، 3 جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرادى. 1985 جىلى قاماۋدان شىققان سەرىك ارادا ءبىر جىل وتكەن سوڭ «اسا اۋىر دەنە جاراقاتىن كەلتىرگەنى ءۇشىن» 10 جىلعا سوتتالادى.
سەرىكتىڭ قىلمىس الەمىندەگى «سەرىكتەسى»- الەكساندر كلاۋزەر. ولار ستەپنوگورسكتاعى تۇزەتۋ مەكەمەسىندە جازالارىن بىرگە وتەگەن دەگەن مالىمەت بار. ەكىنشى مارتە تۇرمەگە قامالعان ۋاقىت- «سەرىك گولوۆانىڭ» قىلمىستىق ءومىرى ءۇشىن جاڭا قادام، ۇلكەن ۋنيۆەرسيتەت بولدى.
ءار ءىستىڭ شەشىمىن تەز تاۋىپ، مۇددەلەستەرىنىڭ اراسىندا بەدەلگە يە بولعان ول- لاقاپ اتىن دا وسى كەزدە الادى. 1986 جىلعى قاماۋدان 1996 جىلى بوساپ شىعىپ، سوچي قالاسىندا قىلمىس الەمىندەگى ۇلكەن ماراپات "ۇرى" بولىپ سايلانادى. ونىڭ بەدەلىنىڭ ارتۋىنا رەسەيلىك قىلمىستىق توپتىڭ جەتەكشىسى ميحاس كومەكتەستى. ال، ءميحاستىڭ ءوزىن سول زاماندا اسا ءىرى 40 قىلمىسكەر قولداعان دەسەدى. كەيبىر مالىمەتتەر بويىنشا، سول جىلدىڭ ماۋسىم ايىندا كاۆكازدىق قىلمىس الەمىنىڭ "اۆتوريتەتتەرى" ۇرلىق زاڭىن بۇزعانى ءۇشىن «گولوۆانىڭ» بيلىگىن مويىندامايدى. وعان دەيىن قازاقستاندىق سەرىلەردى رەسەيلىك قىلمىسكەرلەر قورعاپ، قامتاماسىز ەتكەن. ال، شىن مانىندە ەلدەگى قىلمىستىق الەمنىڭ جەتەكشىلەرى ۇرلىق زاڭىنا باعىنباي، ءوز الدىنا بولەك قيمىل جاسايدى. سەرىكتىڭ «بيلىگىنەن» كەيىن ناشا تاراتۋدىڭ نەگىزگى جولى دەپ الماتى، جامبىل، وڭتۇستىك قازاقستان وبلىستارى سانالدى.
1998 جىلدان باستاپ قازاقستاندىق قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى سەرىكتى ۇستاۋعا شىنداپ كىرىستى. وسى جىلدىڭ ناۋرىزى مەن تامىزىندا ونى ەسىرتكى تاسىمالى مەن تاراتۋىنا قاتىستى سوتتايدى. دەگەنمەن، ورىن العان قىلمىستى سوت تاراپى دالەلدەي المايدى. ءدال وسى سەبەپپەن 2000 جىلى الماتى پوليتسياسى جاماناەۆتىڭ پالتوسىنان گەروين تاۋىپ الىپ، قىلمىستىق ءىس قوزعايدى. ناقتى دالەلدەردىڭ بولعانىنا قاراماستان، ايىپكەر بوستاندىققا شىعادى. مۇنىڭ سەبەبى- كۋاگەردىڭ بولماۋى جانە الماتى قالاسى جەتىسۋ اۋداندىق سوتى باقىتجان شوشىقباەۆتىڭ مالىمدەگەنىندەي «سوت ءىسىن جۇرگىزۋ بارىسىندا ءۇشىنشى تاراپتىڭ بولعانى انىقتالدى. ولاردىڭ ارقايسىسىنا جالعان اقپارات ءۇشىن 400 تەڭگە تولەنىپتى. ءىستى قايتا قاراي وتىرىپ، زاڭنامالىق قۇقىقتاردىڭ بۇزىلۋ سەبەبىنەن سوتتالۋشى جامانەۆتى سوت اقتادى».
90-جىلداردىڭ اياعىندا اسىرەسە ەلدىڭ وڭتۇستىك اۋماعىندا سەرىك جاماناەۆ اسا ۇلكەن بەدەلگە يە بولدى. ورگانداردىڭ مالىمەتىنشە، بۇل بەدەلدىڭ ارتىندا 70-تەن اسا قارۋلانعان توپ وكىلدەرى تۇردى. مەملەكەت ىشىندە جۇرگىزىلگەن بارلىق كولىك تاسىمالدارى وسى توپتىڭ قاراۋىندا بولعانى دا جاسىرىن ەمەس.
2002 جىلدىڭ 17-ماۋسىمىندا «سۇڭقار» ارنايى جاساعى الماتى وبلىسى ۇزىناعاش قالاسىندا سەرىك جاماناەۆ پەن ارىپتەسى ەرلان جومارتوۆتى ۇستادى. تۇتقىنداۋدىڭ نەگىزگى سەبەبى- ەسىرتكى تاسىمالى مەن قارۋ-جاراقتىڭ ساقتالۋى بولدى. تاركىلەۋ بارىسىندا سەرىكتەن ناشانىڭ بىرنەشە ءتۇرى، ال ەرلاننىڭ كولىگىنەن 29 وعىمەن قاتار ساقتالعان كالاشنيكوۆ اۆتوماتى تابىلادى. الماتى قالالىق ۇيىمداسقان قىلمىسقا قارسى كۇرەس ءبولىمى سەرىكتىڭ تارازدان ۇزىناعاشقا قىلمىس الەمىنىڭ سەركەلەرىمەن كەزدەسىپ، جيىن وتكىزۋ ءۇشىن ارنايى كەلگەندىگىن انىقتاپ، جەرگىلىكتى بازار الاڭىندا قىلمىسكەردى قولعا ءتۇسىردى.
ءبىر سۇحباتىندا قاج كوميتەتىنىڭ توراعاسى پەتر پوسماكوۆ: «قازاقستاندا زاڭ بويىنشا ۇرىلار بار. سولاردىڭ ءبىرى - گولوۆا لاقاپ اتىمەن اتالعان سەرىك جاماناەۆ جاقىندا ءوز اتاعىنان باس تارتىپ، سوتتالۋشىلارمەن پروفيلاكتيكالىق جۇمىس كەڭەسىنىڭ قۇرامىنا كىردى ... ول بۇل تۋرالى ارىز جازدى. اكىمشىلىكتىڭ بارلىق تالاپتارىن ورىنداۋعا مىندەتتەندى، ءوزىنىڭ وتباسىلى ەكەنىن ەسىنە الدى ».
ولار ءوز كەزەگىندە سەرىكتى تۇرمەگە جىبەرۋگە نارازىلىق بىلدىرگەندەرىن ايتتى. «بوستاندىقتا، سودان كەيىن تەرگەۋ يزولياتورىندا بولعاندا، گولوۆا ءبىزدىڭ مەكەمەلەرگە پاراقشالار جىبەرىپ، ۇگىت-ناسيحات جۇرگىزىپ، اكىمشىلىككە قارسى تۇرۋعا تىرىستى»، - دەدى پوسماكوۆ سۇحباتىندا.
سوندىقتان، "گولوۆانى" سىندىرۋ تۇبەگەيلى ماڭىزدى بولدى: بىرىنشىدەن، كولونيالاردى تىنىشتاندىرۋ، ەكىنشىدەن، ءىىم-گە وسى دارەجەدەگى قىلمىسكەرلەرمەن قالاي كۇرەسۋگە بولاتىندىعىن دالەلدەۋ. اقىرى پوگوندىلار جەتىستىككە جەتتى. قىلمىستىق "گەنەرالدىڭ" تۇرمە ەدەنىن جۋعان بەينەجازباقازاقستاندىق كولونيالارعا تاراتىلدى. «كينونى» قىلمىستىق ارميا كوردى. كورەرمەنگە بۇل «فيلم» ۇنامادى، دالىرەك ايتقاندا، باستى كەيىپكەردىڭ ءرولى.
سەرىك تۇرمەدەن شىققان سوڭ وتكەننىڭ ءبارى جاي عانا فارس بولىپ شىقتى. سەرىك گولوۆا ءوزىنىڭ بۇرىنعى ەسىمىن قالپىنا كەلتىرىپ، قازاقستاننىڭ قىلمىستىق الەمىندە ماڭىزدى ءرول اتقارا باستادى. ول بىرنەشە رەت ۇستالىپ، تۇرمەگە جىبەرىلدى. 2012 جىلى سەرىك گولوۆا قاۋىپسىزدىك كولونياسىندا بولعان تارتىپسىزدىكتەر ءۇشىن باستى ايىپتالۋشىلاردىڭ ءبىرى بولدى. ىسكە 14 ادام تارتىلدى. ولار 2011 جىلعى ساۋىردە قىلمىستىق اتقارۋ جۇيەسىنىڭ 161/2 كولونياسىندا جاپپاي ءوزىن-ءوزى ءولتىرۋ ارەكەتىن ۇيىمداستىردى دەپ ايىپتالدى. تۇتقىنداردىڭ ارقاسىندا «مەنىڭ ولىمىمە اكىمشىلىك كىنالى!» دەگەن جازۋ بولعان.
ولاردىڭ ايتۋىنشا، بۇل قىلمىستىق اتقارۋ مەكەمەسىنىڭ قىزمەتكەرلەرىنىڭ وزدەرىن قورلاۋعا قارسى نارازىلىق بولعان. تەرگەۋشىلەردىڭ ايتۋى بويىنشا، تارتىپسىزدىكتەرگە سەبەپكەر بولعان جاماناەۆ، ول سول كەزدە ارقالىق قك 161/12 تۇزەۋ مەكەمەسىندە بولعان. ايىپتاۋ قورىتىندىسىنا سايكەس ول تارتىپسىزدىكتەردى ۇيالى تەلەفون ارقىلى باسقارعان. بۇل ءۇشىن "گولوۆا" 5 جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرىلدى. قازىرگى ۋاقىتتا سەرىك بوستاندىقتا.
