Tūŋǧyş "ūry". Serık "Golova"

Toqsanynşy jyldary zaman toqyrap, qoǧamnyŋ basy men aiaǧyn aiyra almai qalǧan şaq bolatyn. Qūqyq qorǧau organdary "baital tügıl bas qaiǧy" bolǧan kezeŋde memlekettıŋ qauıpsızdıgı men ışkı bazarǧa, syrtqy qarym-qatynasqa  bılektı de jürektı  jıgıtter jauap berdı. Jūrttyŋ şaruasy men ūlttyŋ müddesın sol jıgıtter şeşıp jürdı. Sol kezde qylmys älemınıŋ serkelerı Qazaqstanǧa osy jıgıtter arqyly şyǧatyn. Solardyŋ qatarynda TMD kölemınde tanymal Serık "Golova" da boldy. Qazaqstannan tūŋǧyş "vor v zakone" bolyp sailanǧan Serık "Golova" kım edı? Jamanaev Serık Halykovich- Qazaqstannan şyqqan alǧaşqy ūry, tanymal qylmysker, el arasynda «Serık golova» dep aty şyqqan. 1965 jyldyŋ 21-qaŋtarynda Almaty oblysy Jambyl audany Fabrichnyi auylynda düniege kelgen. Serık özınıŋ alǧaşqy jazasyn 1982 jyly körşısınıŋ zatyn ūrlaǧany üşın öteidı.  Jambyl audandyq soty 17 jasar balaǧa auyr ükım şyǧaryp, 3 jylǧa bas bostandyǧynan aiyrady.  1985 jyly qamaudan şyqqan Serık arada bır jyl ötken soŋ «asa auyr dene jaraqatyn keltırgenı üşın» 10 jylǧa sottalady. Serıktıŋ qylmys älemındegı «serıktesı»- Aleksandr Klauzer. Olar Stepnogorsktaǧy tüzetu mekemesınde jazalaryn bırge ötegen degen mälımet bar.  Ekınşı märte türmege qamalǧan uaqyt- «Serık golovanyŋ» qylmystyq ömırı üşın jaŋa qadam, ülken universitet boldy. Är ıstıŋ şeşımın tez tauyp, müddelesterınıŋ arasynda bedelge ie bolǧan ol- laqap atyn da osy kezde alady. 1986 jylǧy qamaudan  1996 jyly bosap şyǧyp, Sochi qalasynda qylmys älemındegı ülken marapat "ūry" bolyp sailanady.  Onyŋ bedelınıŋ artuyna reseilık qylmystyq toptyŋ jetekşısı Mihas kömektestı. Al, Mihastıŋ özın sol zamanda asa ırı 40 qylmysker qoldaǧan desedı. Keibır mälımetter boiynşa, sol jyldyŋ mausym aiynda kavkazdyq qylmys älemınıŋ "avtoritetterı" ūrlyq zaŋyn būzǧany üşın «golovanyŋ» bilıgın moiyndamaidy. Oǧan deiın qazaqstandyq serılerdı reseilık qylmyskerler qorǧap, qamtamasyz etken. Al, şyn mänınde eldegı qylmystyq älemnıŋ jetekşılerı ūrlyq zaŋyna baǧynbai, öz aldyna bölek qimyl jasaidy. Serıktıŋ «bilıgınen» keiın naşa taratudyŋ negızgı joly dep Almaty, Jambyl, Oŋtüstık Qazaqstan oblystary sanaldy. 1998 jyldan bastap qazaqstandyq qūqyq qorǧau organdary Serıktı ūstauǧa şyndap kırıstı. Osy jyldyŋ nauryzy men tamyzynda ony esırtkı tasymaly men taratuyna qatysty sottaidy. Degenmen, oryn alǧan qylmysty sot tarapy däleldei almaidy. Däl osy sebeppen 2000 jyly Almaty polisiiasy Jamanaevtyŋ paltosynan geroin tauyp alyp, qylmystyq ıs qozǧaidy. Naqty dälelderdıŋ bolǧanyna qaramastan, aiypker bostandyqqa şyǧady. Mūnyŋ sebebı- kuägerdıŋ bolmauy jäne Almaty qalasy Jetısu audandyq soty Baqytjan Şoşyqbaevtyŋ mälımdegenındei «Sot ısın jürgızu barysynda üşınşı taraptyŋ bolǧany anyqtaldy. Olardyŋ ärqaisysyna jalǧan aqparat üşın 400 teŋge tölenıptı. Istı qaita qarai otyryp, zaŋnamalyq qūqyqtardyŋ būzylu sebebınen sottaluşy Jamanevty sot aqtady». 90-jyldardyŋ aiaǧynda äsırese eldıŋ oŋtüstık aumaǧynda Serık Jamanaev asa ülken bedelge ie boldy. Organdardyŋ mälımetınşe, būl bedeldıŋ artynda 70-ten asa qarulanǧan top ökılderı tūrdy. Memleket ışınde jürgızılgen barlyq kölık tasymaldary osy toptyŋ qarauynda bolǧany da jasyryn emes. 2002 jyldyŋ 17-mausymynda «Sūŋqar» arnaiy jasaǧy Almaty oblysy Ūzynaǧaş qalasynda Serık Jamanaev pen ärıptesı Erlan Jomartovty ūstady. Tūtqyndaudyŋ negızgı sebebı- esırtkı tasymaly men qaru-jaraqtyŋ saqtaluy boldy. Tärkıleu barysynda Serıkten naşanyŋ bırneşe türı, al Erlannyŋ kölıgınen 29 oǧymen qatar saqtalǧan Kalaşnikov avtomaty tabylady. Almaty qalalyq ūiymdasqan qylmysqa qarsy küres bölımı Serıktıŋ Tarazdan Ūzynaǧaşqa  qylmys älemınıŋ serkelerımen kezdesıp, jiyn ötkızu üşın arnaiy kelgendıgın anyqtap, jergılıktı bazar alaŋynda qylmyskerdı qolǧa tüsırdı. Bır sūhbatynda QAJ komitetınıŋ töraǧasy Petr Posmakov: «Qazaqstanda zaŋ boiynşa ūrylar bar. Solardyŋ bırı - Golova laqap atymen atalǧan Serık Jamanaev  jaqynda öz ataǧynan bas tartyp, sottaluşylarmen  profilaktikalyq  jūmys keŋesınıŋ qūramyna kırdı ... Ol būl turaly aryz jazdy. Äkımşılıktıŋ barlyq talaptaryn oryndauǧa mındettendı, özınıŋ otbasyly ekenın esıne aldy ». Olar öz kezegınde Serıktı türmege jıberuge narazylyq bıldırgenderın aitty. «Bostandyqta, sodan keiın tergeu izoliatorynda bolǧanda, Golova bızdıŋ mekemelerge paraqşalar jıberıp, ügıt-nasihat jürgızıp, äkımşılıkke qarsy tūruǧa tyrysty», - dedı Posmakov sūhbatynda. Sondyqtan, "Golovany" syndyru tübegeilı maŋyzdy boldy: bırınşıden, koloniialardy tynyştandyru, ekınşıden, IIM-ge osy därejedegı qylmyskerlermen qalai küresuge bolatyndyǧyn däleldeu. Aqyry pogondylar jetıstıkke jettı. Qylmystyq "generaldyŋ" türme edenın juǧan beinejazbaqazaqstandyq koloniialarǧa taratyldy. «Kinony» qylmystyq armiia kördı. Körermenge būl «film» ūnamady, dälırek aitqanda, basty keiıpkerdıŋ rölı. Serık  türmeden şyqqan soŋ ötkennıŋ bärı jai ǧana fars bolyp şyqty. Serık Golova özınıŋ būrynǧy esımın qalpyna keltırıp, Qazaqstannyŋ qylmystyq älemınde maŋyzdy röl atqara bastady. Ol bırneşe ret ūstalyp, türmege jıberıldı. 2012 jyly Serık Golova qauıpsızdık koloniiasynda bolǧan tärtıpsızdıkter üşın basty aiyptaluşylardyŋ bırı boldy. Iske 14 adam tartyldy. Olar 2011 jylǧy säuırde Qylmystyq Atqaru Jüiesınıŋ 161/2 koloniiasynda jappai özın-özı öltıru äreketın ūiymdastyrdy dep aiyptaldy. Tūtqyndardyŋ arqasynda «Menıŋ ölımıme äkımşılık kınälı!» degen jazu bolǧan. Olardyŋ aituynşa, būl qylmystyq atqaru mekemesınıŋ qyzmetkerlerınıŋ özderın qorlauǧa qarsy narazylyq bolǧan. Tergeuşılerdıŋ aituy boiynşa, tärtıpsızdıkterge sebepker bolǧan Jamanaev, ol sol kezde Arqalyq QK 161/12 tüzeu mekemesınde bolǧan. Aiyptau qorytyndysyna säikes ol tärtıpsızdıkterdı ūialy telefon arqyly basqarǧan. Būl üşın "Golova" 5 jylǧa bas bostandyǧynan aiyryldy. Qazırgı uaqytta Serık bostandyqta.