– انشىلەر مەن كۇيشىلەر قانشا ۋاقىتتان بەرى ءداستۇرلى ونەرگە ارنايى ورتالىقتىڭ قاجەتتىگى جونىندە ماسەلە كوتەرىپ ءجۇر. ۇلتتىق مۋزىكا ولمەۋ ءۇشىن، وزدەرىڭىز قام جاساماساڭىزدار بولمايتىن سەكىلدى مە، قالاي؟
– «قينالعان جامبىل جەر وسى» دەپتى عوي. استانادان قايرات بايبوسىنوۆ اعالارىمىز ايتىپ، قازاق راديوسىنان تىكەلەي ەفيرگە شىعىپ، جانايقايىمىز شىعىپ جاتىر. ونى ەستيتىن ازىرشە قۇلاق جوق. «جارتاسقا باردىم، كۇندە ايقاي سالدىم، ودان دا شىقتى جاڭعىرىق» دەپ اباي ايتقانداي، كۇندە ايقاي سالىپ ءجۇرمىز. سونىڭ كەسىرى شىعارماشىلىعىمىزدىڭ ورىستەۋىنە ءتيىپ جاتاتىنى جاسىرىن ەمەس. «بىرەۋگە بارىپ، كومەك سۇرادىم، ول قول ۇشىن بەرمەدى» دەسەڭ، جەكسۇرىن بولاسىڭ. «ءۇيىن الدى، اتاعىن الدى، كونسەرۆاتوريادا بىلدەي حالىق ءانى كافەدراسىن باسقارىپ وتىر. ەندى بۇعان نە كەرەك؟» دەۋى مۇمكىن. يمانعالي تاسماعامبەتوۆتىڭ كەزىندە ءتورت جىل اتىراۋدا مۋزىكا كوللەدجىن باسقاردىم. حالىقتىق مۋزىكا اكادەمياسى دەپ ات بەردىك. باتىس ايماعىنا مۋزىكالىق ءبىلىم بەرەتىن جوعارى وقۋ ورنىن اشساق دەگەن ماقسات قويىپ، قۇزىرلى ورىندارعا بارعانىمدا: «ءۇيىڭدى بەردىك، جۇمىسىڭدى بەردىك، ءانىڭدى ايتىپ ءجۇرسىڭ. ءانىڭدى ايتىپ، جۇمىسىڭا تىنىش كەلىپ-كەتىپ جۇرمەيسىڭ بە؟» دەگەندەر بولدى. اتىراۋعا ول ءۇشىن بارعان جوقپىن، ءانىمدى الماتىدا ايتاتىن ەدىم، ءۇيىم الماتىدا دا بولدى، بۇل جەردە العا قويعان جوسپار، ارتىلعان مىندەت، ەل الدىندا پارىز بار. وسى ماسەلە ءۇشىن، تالاي تابالدىرىقتى توزدىرۋعا تۋرا كەلدى. وكىنىشكە وراي، ول دا ەشكىم تاراپىنان قولداۋ تاپپادى. الماتىعا قايتىپ كەلگەننەن كەيىن، ۇستازدىق قىزمەتىمدى جالعاستىرىپ، ءانىمدى ايتىپ، بىرنەشە ءان كەشىمدى وتكىزدىم، قۇدايعا شۇكىر دەيىن. 2005 جىلى شىعارماشىلىعىمنىڭ 20 جىلدىعىنا وراي، اباي اتىنداعى وپەرا جانە بالەت تەاترىندا «ءان-امانات» دەگەن كونتسەرتىمدى بەردىم. تەك ءوزىمدى ويلايتىن بولسام، الدەقاشان شالقىپ وتىراتىن ەدىم. بىراق ارتىمىزدان ءوسىپ كەلە جاتقان جەتكىنشەك ونەرپازداردىڭ تاعدىرى الاڭداتادى. ونەردى جاقسى كورەتىن، قۇرمەتتەيتىن حالىق بار، قۇدايعا تاۋبە. حالىققا جەتۋ ءۇشىن، قانشاما بۇرالاڭ جولدان ءوتۋ كەرەك. ءبىز بىردەن وسىنداي دارەجەگە جەتكەن جوقپىز. ساحنادا جۇرگەنىمە، ۇستازدىعىما بيىل – 25 جىل. سول ارالىقتا نەبىر قيىندىقتان وتتىك. نەبىر باقىتتى ساتتەردى دە وتكىزدىك. ەشۋاقىتتا توقمەيىلسىگەن ەمەسپىن، قاي ۋاقىتتا بولسا دا «ءداستۇرلى ونەردە جۇرگەن جاستارعا ۇلگى بولايىنشى، بىلاي قاراي جۇرۋگە بولادى» دەپ باعىت سىلتەۋدە جانىمدى سالىپ كەلەمىن. بىرەۋ تۇسىنەر، بىرەۋ تۇسىنبەس. كەي كونتسەرتتەردەن سىزىلىپ، جولىمىزدىڭ جابىلىپ قالۋى دا سوندىقتان. وعان مەن مويىمايمىن.
– ۇلتتىق مۋزىكاعا جاڭا قادام باسقان جاس بۋىننىڭ جۇمىس تابا الماي، تاسادا قالۋى ولاردىڭ ىزدەنىسىنىڭ ازدىعى، تالانتىنىڭ كەمدىگىنەن بولار. ايتپەسە، تەسىك مونشاق جەردە قالمايدى عوي؟!
– «التىن قىلىش قىن تۇبىندە جاتپايدى» دەيدى قازاق. تالانتتىڭ بارلىعى بىردەي ەمەس. تالانتتى ادامنىڭ ءوزىنىڭ بولمىسى بولەك. ونىڭ بولمىسىن ەكىنىڭ ءبىرى تۇسىنە بەرمەيدى. ءبىزدىڭ الدىمىزداعى، وتكەن عاسىرلارداعى تۇلعالار ءوز ورنىن تابا الماي، ومىردەن ەرتە كەتتى. مەنىڭشە، مۇنىڭ سەبەبى سولاردىڭ زامانىنداعى، اينالاسىنداعى ادامداردىڭ تۇسىنبەۋىنەن. مىسالى، جامبىل جاكەمىز قۇدايدىڭ بەرگەن 100 جاسىن جاسادى. ەكىنشى جاعىنان، جامبىلعا كەرەمەت قۇرمەت كورسەتىلدى. مەملەكەت ارنايى حاتشىسىن بەرىپ، كوڭىل ءبولدى. ال قازىرگى اقىن-جازۋشىلارعا ونداي جاعداي جاسالىنىپ جاتقان جوق. كەشە قادىر اعامىز كەتتى، بۇگىن فاريزا، ءابىش، مۇحتار سىندى تۇلعالار جانايقايىن سالىپ ءجۇر. كوپ بولسا، ءدال قازىر قازاقتا مىڭ تالانت بار شىعار. سول مىڭ ادامدى ۇكىمەتتىڭ ەرەكشە قامقورلىعىنا الىپ، حالىققا قىزمەت جاساتىپ نەگە وتىرمايدى؟ تىعىرىققا تىرەلگەن حالىققا رۋحاني دەمەۋ بەرەتىن سول تۇلعالار عوي. حالىق اراسىنان شىققان تۇلعالاردى حالىقتى تاربيەلەپ، حالىقتىڭ رۋحىن كوتەرۋگە جۇمساۋىمىز كەرەك. رۋحى مىقتى ەل نەنى بولسا دا جەڭىپ شىعادى. تۇلعالارىمىزدىڭ قادىرىنە جەتە الماي كەلەمىز. ءوسىپ كەلە جاتقان جاستاردىڭ تۇلعا بولۋىنا جاسقانشاقتىعى — كەدەرگى. «ءبىر ءسوز ايتسام، جولىم جابىلىپ قالادى-اۋ» دەپ قورقادى. ەكىنشى، ماتەريالدىق جاعدايعا قاتىستى. قالتاسىندا كوك تيىنى جوق بولسا، قايدا، كىمگە بارىپ، نە ايتپاق؟
– كونسەرۆاتوريانىڭ حالىق ءانى ءبولىمىن جىلدا ون-ون بەس جاس بىتىرەدى. ماماندىعى بويىنشا جۇمىس تاپپاعان سوڭ، توي جاعالاپ، نە باسقا سالاعا كەتۋگە ءماجبۇر بولادى. ساحنادا، كونتسەرتتىك ۇجىمدا ءانشى بولىپ ىستەمەگەن سوڭ، ءانى دە قالادى. سوندىقتان جىلدا بولىنەتىن گرانت سانىن ازايتۋ كەرەك ەمەس پە؟
– كونسەرۆاتوريادا جىل سايىن ەۋروپالىق اسپاپتاردى يگەرۋگە قانشاما جاستاردى قابىلدايدى، سەبەبى ولاردى الاتىن سيمفونيالىق وركەسترلەر، وپەرا-بالەت تەاترلارى بار. جاعدايلارى جاسالعان. ءبىز توقالدان تۋدىق پا؟ كونفۋتسيدىڭ «مەنى تۇسىنبەيتىندەرگە رەنجىمەيمىن، مەن ولاردى تۇسىنبەگەنىمە رەنجيمىن» دەگەن ءسوزى ەسىمە ءتۇسىپ وتىر. ءداستۇرلى ونەرىمىز بەن كلاسسيكالىق مۋزىكانىڭ جاعدايى نەگە بۇلاي؟ مەن تۇسىنبەيمىن. ءداستۇرلى ءاندى ۇيرەتەتىن قۇرمانعازى اتىنداعى كونسەرۆاتوريادا اينالدىرعان ون ءۇش-ون ءتورت ورىن عانا بار. ەرتەڭگى كۇنى ولاردىڭ بىتىرگەن سوڭ، باراتىن جەرى جوق. فيلارمونياعا بارسىن دەيدى، ولار ءداستۇرلى انگە بار-جوعى بەس-التى ورىن بولەدى. اباي اتىنداعى وپەرا جانە بالەت تەاترىندا 2005 جىلى كونتسەرت بەرگەنىمدە، «مىنا جەردى كولحوزعا اينالدىراسىڭ» دەگەن ارتىستەر. سوندا ءداستۇرلى انشىلەر – كولحوزبىز. ءبىز تەك قانا اۋىلدا جۇرۋگە جاراتىلعانبىز. ءبىزدىڭ نەگە ارنايى تەاترىمىز، ارنايى ورتالىعىمىز بولمايدى؟
– جاس بۋىندى ۇلتتىق مۋزىكاعا ۇيىتۋ ءۇشىن، تىڭداۋشى تاربيەلەۋدى مەكتەپتەن باستاۋ كەرەك قوي. بالكىم، مەكتەپتەگى ءان-كۇي پانىنە رەفورما جاساپ، ساباق بەرۋگە ءداستۇرلى مۋزىكانتتاردى تارتۋ كەرەك شىعار؟
– ابدەن بولادى. ەڭ ءبىرىنشى بالاباقشادان باستاۋ كەرەك. مەكتەپتەگى مۋزىكا ءپانىنىڭ باعدارلاماسىن وزگەرتۋ كەرەك. مەكتەپتە مۋزىكا ءپانىن 7-سىنىپقا دەيىن وقيدى. سول كەزدە بالا بارلىعىن، بۇكىل الەمنىڭ مۋزىكاسىن ءبىلىپ شىعۋى كەرەك. ول الەمنىڭ مۋزىكاسىن كونسەرۆاتوريا بىتىرسە دە بىلە المايدى. مەكتەپ باعدارلاماسىندا ۇلتتىق، ءداستۇرلى ونەرىمىزدى بارىنشا وقىتىپ، كوبىرەك تىڭداتۋ كەرەك. «نە ەكسەڭ، سونى وراسىڭ» دەيدى. شەتەلدىڭ مۋزىكاسىن تىڭداساڭ، ەرتەڭ شەتەلدىڭ مۋزىكاسىنا قاراي ءبىرجولاتا كەتەسىڭ.
– مۇنىڭ ارجاعىندا ءداستۇرلى مۋزىكانى باسۋ، تۇنشىقتىرۋ ساياساتى جاتقان جوق پا؟
– وعان ءداستۇرلى ونەر تۇنشىقپايدى. ءداستۇرلى مۋزىكاعا اۋىلدىڭ، ءوزىمىزدىڭ قازاقتىڭ قارابايىر دۇنيەسى عوي دەپ قارايتىن توقمەيىلسۋ بار. ۇلتتىق دۇنيەلەر ارقىلى جاساۋعا قارسى كەڭەستىك داۋىردەن قاتىپ قالعان قاساڭ ساياسات بار. ەۋروپالىق مۋزىكا كەرەمەت بولۋ كەرەك. بارلىق جەرگە ۋلاپ-شۋلاپ، توپ-توپ بوپ شىعۋ كەرەك. سابىر ادايدىڭ «ءار قازاق – مەنىڭ جالعىزىم» دەگەنى، «ءار قازاق – تۇلعا» دەگەنى. ءبىزدىڭ قازاقتا دالا ساحناسى بولدى، حورمەن دە ايتتى. نەگە ءبىز ءاندى جەكە ايتقىزدىق؟ ءار ءانشى تۇلعا بولعان سوڭ، جەكە ايتتى.
– قازىر رەسمي كونتسەرتتەردە انشىگە ءبىر ءاندى تولىق تا ايتقىزبايدى. توپتاپ شىعاراتىن شەرۋ دەگەن دۇنيە پايدا بولدى…
– ءيا، سول، توپتاپ شىعارىپ، ءبىر ءانشى قىرىق سەكۋند قانا ايتۋ كەرەك دەيدى. قانداي ءانشى قىرىق سەكۋندقا سىيعىزا الادى؟ لاپ ەتىپ جانىپ، لاپ ەتىپ ءوشتى دەگەن ءسوز بۇل. ويتكەنشە، ايتقىزباي-اق قويسىن. تىڭداۋشى بۇدان قانداي ءلاززات الادى؟ بيىل بىزدە «كورەيا جىلى» وتكەلى جاتىر، سودان ءبىزدىڭ كونتسەرت ۇيىمداستىرۋشىلار كوپ ساباق الاتىن شىعار دەپ ويلايمىن.
قايبىر جىلى كورەيانىڭ كۇندەرى بولىپ قازاقستانعا كەلدى. مەن سوعان قاتىستىم. ۇيىمداستىرۋشىلار بىزدەن بەس-التى ءنومىر سۇراعان ەكەن. تاعى دا وپەرا انشىلەرىن، بالەت بيشىلەرىن، ەسترادا انشىلەرىن بەرىپتى. سولاردىڭ ىشىنەن ولار مەنى تاڭداپتى. «ءبىر ءاننىڭ قانشا مينۋتقا سوزىلاتىندىعىن سۇراعاندا، «ءۇش-ءتورت مينۋت» دەسەم، ولار «بۇل از، ەكىنشى ءانىڭىزدىڭ دە ۇزاقتىعى سونداي بولسا، ەكى ءان ايتىڭىز» دەدى. سويتسەم، ولاردىڭ ءبىر شىعارماسىنىڭ ءوزى جيىرما-وتىز مينۋتقا سوزىلادى ەكەن. ءبىزدىڭ جەتىگەن مەن داۋىلپاز سىندى اسپاپتارىن تارتقاندا، شىنىمەن ءلاززات الىپ، دەمالاسىز.
بىزدە ەلگە دەمالىس بەرمەيدى. «قىز قۋ» سياقتى بارلىعىن قۋ كەرەك. ءبىز نەگە ءبىر ءاندى باسىنان-اياعىنا دەيىن ەمىن-ەركىن وتىرىپ تىڭدامايمىز؟ ءبىر بالامىزدى ءبىر انمەن ساحناعا شىعارا المايمىز. جارتى ولەڭ ايتقاننان جارتىكەش انشىلەر پايدا بولدى. قازىرگى ءانشىنىڭ جارتىكەش بولىپ، جانباۋىنىڭ سەبەبى – وسى.
– اتاقتى عاريفوللا قۇرمانعاليەۆتىڭ الدىنان ساباق العان سوڭعى شاكىرتىسىز. كوزىن كورمەسەك تە، مۇراعاتتارداعى ءان ايتىپ جاتقان بەينەتاسپاسىن كورگەندە، ول كىسىنىڭ كوزىندە ەرەكشە ۇشقىن بار ەكەنىن بايقادىق. ءاننىڭ تابيعاتىن ءتۇسىنۋ، ونى تىڭدارمانعا جەتكىزۋدەگى شەبەرلىگىن كوزىڭىزبەن كوردىڭىز. عارەكەڭنىڭ سول شەبەرلىگىن شاكىرتتەرىڭىزگە ۇيرەتىپ جۇرگەن بولارسىز؟
– سوڭعى كەزدە انشىلەرىمىزدىڭ كوپشىلىگى جانبايدى. ول ءۇشىن انشىگە رەنجۋگە بولا ما؟ بىرىنشىدەن، قۇدايدان بەرىلگەن تالانت، ەكىنشىدەن، مەملەكەتتىڭ قامقورلىعى مەن حالىقتىڭ ايالى الاقانى كەرەك. ويتپەيىنشە، جانبايدى. تولەگەننىڭ: «جانام دەگەن جۇرەككە وت بەرەمىن» دەگەن ءسوزى بار عوي. سول سياقتى بۇل جاستارعا قازىر وت بەرەتىن كىم؟ كەزىندە عاريفوللا قۇرمانعاليەۆ، جۇسىپبەك ەلەبەكوۆ، امىرەلەردى جەر-جەردەن الدىرتتى عوي. امىرە تابيعاتىنان وتە مومىن، كوپ سويلەمەيتىن، اۋىلدا جۇرگەن كىسى بولعان ەكەن. ال ءان ايتقاندا قازاق اتىن بۇكىل الەمگە پاش ەتتى. ودان كەيىن امىرە جانباعاندا، كىم جانادى؟ جۇلدىزدى جاعۋ كەرەك. مەنىڭ كلاستا وتىرىپ ساباق بەرىپ، اندا-ساندا كونتسەرتكە الىپ شىققانىمنان ولار جانبايدى. وعان مەملەكەت تاراپىنان قولداۋ كەرەك. قازىرگى وپەرا جانە بالەت تەاترى سول كەزدە قازاقتىڭ مۋزىكالىق تەاترى بولعان. وپەرالارداعى رولدەردى ويناۋ ءۇشىن، عارەكەڭدەر كۇنى-ءتۇنى دايىندالاتىن. سەبەبى ولاردى حالىق كۇتىپ وتىردى. مەملەكەت وعان جاعدايدى جاساعان ەدى. ول جانباعاندا، كىم جانادى؟ قازىر سونداي جاعداي مەنىڭ بالالارىما جاسالىپ وتىر ما؟ جاعداي جاسالماعان سوڭ، بۇلار جانا المايدى. ءجيى كونتسەرتكە شىعۋ كەرەك، كۇندە قويىلىمدارمەن قىزىقتىرىپ تۇرۋ كەرەك. قازىرگى بالالاردىڭ تالانتى ءبىزدىڭ كەزىمىزدەگىدەن الدەقايدا ارتىق.
– 17 مامىردا اۋەزوۆ تەاترىندا كونتسەرتىڭىزدى بەرگەلى جاتىرسىز. انىڭىزگە دايىندالىپ جاتقاننىڭ ورنىنا، بارلىعىنا ءوزىڭىز جۇگىرىپ ءجۇرسىز. ءسىزدىڭ كونتسەرتتەرىڭىز ەرەكشە رەجيسسۋراسىمەن، قويىلىمىمەن ايشىقتالادى. بۇل جولى قانداي سىي دايىنداپ وتىرسىز؟
– ءداستۇرلى ونەر مەن تاريح ەكەۋى – ەگىز. سوعان بايلانىستى قانشاما تاريحي اندەر، جىرلار دۇنيەگە كەلدى. حح عاسىردا قانشاما سال-سەرى، ءانشى-اقىنىمىز اتىلىپ، جەر ايدالىپ كەتتى. وسىنىڭ بارلىعىن ساياسات جاسادى. انىمىزدە، جىرىمىزدا تاڭبالانعان وسى ءبىر شىندىقتى شىعارسام دەپ ويلادىم. ستسەناريىن جازىپ، رەجيسسەر بولات اتاباەۆقا كورسەتكەنىمدە، ول كىسى مۇنى ەلدىڭ بارلىعى بىلەتىندىگىن ايتتى. حالىقتىڭ ءمان بەرمەي جاتقان جاعىنا باعىت بۇرۋدى ۇيعاردىق. ول – شەتتەن كەلگەن داڭعازا، حالىقتى سوعىسسىز-اق جاۋلاپ الىپ جاتقان مۋزىكا. ءبىزدىڭ شاراسىزدىق كۇيگە ءتۇسىپ وتىرۋىمىزدىڭ سەبەبى – وسى. شەتەلدىڭ كونتسەرتتەرىن كورسەڭىز، بىرەۋى شاشىن جۇلىپ، بىرەۋى ەسىنەن تانىپ جاتادى. ون ادام، ءجۇز ادام ەمەس، مىڭ-مىڭداعان ادام ءسويتىپ جاتادى عوي. بۇل – ەسەرسوق مۋزىكانىڭ ادامداردى ەسىنەن تاندىرۋىنىڭ ناتيجەسى. مۇنىڭ شەتى بىزگە دە كەلىپ جاتىر. ءبىزدىڭ جاستارىمىز ءبىرجولاتا سوعان كەتىپ قالماس پا ەكەن؟ اسىل مۇرالارىمىزدى باعالاماي، قادىرىن بىلمەي، تۇسىنبەي جاتسا، بۇعان كىنالى ءسىز بەن ءبىز بولامىز. كونتسەرتتە وسى جاعىنا ءمان بەرمەكپىز. كونتسەرتتەرىمىزدى تەاترلاندىرىلعان كورىنىستەرمەن بەرۋ ءۇشىن، بار كۇشىمدى سالامىن. وعان بولات اتاباەۆ كومەگىن بەرىپ جاتىر. شىعارماشىلىق جۇمىستى جەكە ادام جاسامايدى، جان-جاقتان كومەك كەرەك. ستسەناريىمە يران عايىپ اعامىز كومەكتەسىپ جاتىر. «سازگەن سازى» فولكلورلىق-ەتنوگرافيالىق انسامبلىمەن تىعىز بايلانىستامىن. استانادان قازاقتىڭ مىقتى جىرشى قىزدارى ەلميرا جاڭابەرگەنوۆا مەن ايگۇل ەلشىباەۆا كەلەدى. قاراقات، ومىرقۇل، ايگۇل ماقاشەۆا سياقتى شاكىرتتەرىم قاتىسادى. جاڭالىعىم – قىزىم قۋانىش ءبىرىنشى رەت ءان سالادى.
– ءداستۇردىڭ ساف التىنداي تازا قالپىن بۇزباي ۇستانعان عاريفوللا، ماناربەك، دانەش، جانىبەك اتا-اعالارىمىز ءوزىنىڭ جانىنان ءداستۇردىڭ ىزىمەن ءان تۋدىرعان عوي. ولاردان قالعان اندەردىڭ جوعارى باعالانۋى، ءداستۇرلى، قازاقى ءاننىڭ قادىرىن بىلگەننەن بولار؟ ءسىزدىڭ دە شىعارعان ءانىڭىزدى ەستىگەن ەدىك…
– اقسەلەۋ سەيدىمبەك اعامىزدىڭ ارتىندا «سارىارقاسى» مەن «داۋرەن-ايى» عانا قالدى عوي. ەكى ءاننىڭ وزىمەن بۇكىل ەلدى تابىندىرىپ، تاڭعالدىرىپ كەتتى. قاراپ وتىرساڭىز، ابايدا دا ءان كوپ ەمەس. سال-سەرىلەردىڭ ءان مۇراسى ون، جيىرما، وتىز ءان اينالاسىندا عانا. ۇكىلى ىبىرايدىڭ ءبىر «گاككۋىنىڭ» ءوزى مىڭ انگە تاتىماي ما؟ ءتورت-اق ءانى قالعان ءماديدىڭ «قاراكەسەگىنىڭ» ءوزى نەگە تۇرادى؟ تۋدىرايىن دەپ تۋدىرمايدى ەشكىم، اللا تاعالا ءوزى بەرەدى. سوڭعى ۋاقىتتارى وزدىگىنەن اۋەندەر كەلەدى. كومپوزيتور بولايىن دەگەن مەن جوق. وزدىگىنەن كەلگەن بەس-التى اۋەنىم بار. مارالتاي رايىمبەكۇلىنىڭ سوزىنە جازىلعان «الاتاۋ» دەگەن ءانىمدى، تاعى ءبىر-ەكى ءانىمدى كونتسەرتتە ورىندايمىن.
داتىم بار…
بىرەۋدىڭ جۇرەگى، بىرەۋدىڭ بۇيرەگى اۋىرعاندا، مەديتسينالىق ورتالىقتار ەمدەيدى. ال رۋحاني اۋرۋ، اش ادامدار قايدا بارىپ ەمىن الادى؟ مۋزىكامەن ەمدەۋ مەديتسينادا دا بار. نەگە ءبىز حالىققا وسى جاعىنان مۋزىكالىق ەمدەۋ ورتالىعىن اشپايمىز؟! مەن كونسەرۆاتوريادا ءجۇرىپ، ءبىر-ەكى كۇن ءان ەستىمەي قالسام، اۋىرامىن. ءبىراز ۋاقىت ءان سالماسام دا، اۋىرىپ قالامىن. ءان دە – حالىقتى رۋحاني ەمدەۋدىڭ ءتۇرى. نە نارسە بولسا دا، اۋىرتپالىق جۇرەككە تۇسەدى عوي. جۇرەكتى ءان-كۇيمەن ەمدەۋگە بولادى. وبلىستاردا حالىق شىعارماشىلىعى ورتالىعى دەگەن بار. اۋەسقويلارعا ارنالعان بولسا دا، ول دا كەرەك. ەلدىڭ ءبارى كاسىبي جولعا ءتۇسىپ كەتە المايدى. حالىق شىعارماشىلىعى ورتالىقتارىنىڭ اتقارىپ وتىرعان جۇمىستارى بولەك. ءوزىمىزدىڭ تازا كلاسسيكالىق دۇنيەلەرىمىزدى بۇدان دا جوعارى دەڭگەيگە كوتەرۋىمىز كەرەك. ءالى دە الەمگە تانىتۋىمىز كەرەك. ۇلتتىعىمىزدىڭ سيمۆولى ۇلتتىق مۋزىكامىزدى دارىپتەيتىن ءداستۇرلى ونەر ورتالىقتارىن اشۋ كەرەك. ونىڭ ىشىنە باعالانباي ەل-ەلدە جۇرگەن قولونەرشىلەر، شەبەرلەر، ايتىسكەرلەر جينالسا. ۇلتتىق ونەرىمىزگە قاتىستى دۇنيەنىڭ بارلىعى سول جەردەن تابىلسا، وبلىستاردان، اۋدانداردان اشىلسا، ءداستۇرلى ءانشى، كۇيشىلەرگە جۇمىس تابىلاتىن ەدى.
جادىرا جۇماكۇلباي،
«الاش ايناسى»
