دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمى قىتايداعى ءتاجۆيرۋسى تۋرالى 9 قاڭتاردا حابارلادى. بۇل ۆيرۋس تۋرالى اقش-تىڭ اۋرۋ تۇرلەرىن باقىلاۋ جانە پروفيلاكتيكا جاسايتىن ورتالىقتارى 6 قاڭتاردا مالىمدەگەن. ال كانادالىق دەنساۋلىق مونيتورينگىن جاسايتىن پلاتفورما اتالمىش ۆيرۋس تۋرالى بولجامدى 2019 جىلدىڭ 31 جەلتوقسانىندا بولجاپ ايتقان.
BlueDot الگوريتىمى باعدارلاماسىمەن اينالىساتىن كومپانيادا قازىر 40 دارىگەر جانە IT سالاسىنىڭ ماماندارى ساراپتامالىق باعدارلامالار جاسايدى. ولار 65 تىلدەگى بارلىق جاڭالىقتار مەن اقپاراتتاردى سۇزگىدەن وتكىزەدى. بارلىق ەپيدەميا تۋدىراتىن اۋرۋ تۇرلەرىن تولىقتاي زەرتتەپ، كەرەك دەسەڭىز اۋە كومپانيالارىنىڭ ادامدار مەن جانۋارلار اراسىندا بولاتىن اۋرۋلار تۋرالى حابارلامالارىن دا ەلەكتەن وتكىزىپ، بازا جاساپ وتىرادى. اتالمىش كومپانيا 2014 جىلى 9,4 ملن دوللار كولەمىندە ۆەنچۋرلىك قارجىلاندىرۋ نەگىزىندە اشىلعان.
سونىمەن جاساندى ينتەللەكت ەپيدەميانى قالاي بولجاي الدى؟ ءبىز قانداي دا ءبىر ينفەكتسيانىڭ ەپيدەميا تۋدىرۋى تۋرالى الدىمەن عالىمدار دابىل قاعاتىنىن ءجيى ايتامىز. عالىمداردىڭ پايىمىنشا، كليماتتىڭ جىلۋىنا بايلانىستى بەزگەك سياقتى اۋرۋلاردىڭ جاندىكتەر ارقىلى سۋىق ايماقتارعا دا تاراۋ قاۋپىن تۋدىرىپ وتىر. ودان قالدى مۇزدىقتاردا 15 مىڭ جىل بۇرىن قاتىپ قالعان ۆيرۋستار دا ويانۋى مۇمكىن.
ال وسى جايتتاردى الدىن-الا ءبىلۋ ءۇشىن كانادادا عالىمدار جاساندى ينتەللەكت باسقاراتىن BlueDot الگوريتمىن پايدالانادى. الگوريتم بارلىق جان-جانۋارلار مەن وسىمدىكتەر الەمىندەگى اۋرۋلار تۋرالى بارلىق جاڭالىقتار، رەسمي مالىمدەمەلەر مەن مالىمەتتەردى جيناپ، مونيتورينگ جاساي وتىرىپ، سونىڭ نەگىزىندە ءتيىستى يناستانتسيالارعا ەسكەرتۋلەر جاساپ وتىرادى. مىسالى، ۋحان قالاسىنا بارماۋ كەرەكتىگىن، جوعارىدا ايتقانداي كانادالىقتار الدىن الا ەرتە حابارلاعان.
اۆتوماتتاندىرىلعان ىرىكتەۋدەن كەيىن الگوريتمنىڭ ناتيجەلەرىن ەپيدەميولوگ ماماندار مىندەتتى تۇردە تەكسەرەدى جانە سونىڭ نەگىزىندە قورىتىندى ەسەپ جاسالادى. دايىن رەسمي ەسەپ اقش جانە كانادا سياقتى ەلدەردىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ ورگاندارىنىڭ باسشىلارىنا، اۋە كومپانيالارىنا جانە اۋرۋحانالارعا جىبەرىلەدى. BlueDot الگوريتمى ۋحان قالاسىنان شىققان ۆيرۋس الدىمەن بانگكوكتا، ارتىنشا سەۋل، تايبەي مەن توكيودا كورىنىس تاباتىنىن بولجاي العان.
اتالمىش باعدارلامانىڭ بولجاۋىنشا، ۆيرۋستىڭ ەۋروپادا ءورشۋ قاۋپى باسىم. فرانتسيادا قازىر ءۇش ادام وسى ۆيرۋستى جۇقتىرعان. سونداي-اق، اقش-تا بەس ادام، كانادادا ءبىر ادام، اۆستراليادا 4 ادام اتالمىش ۆيرۋستى جۇقتىرعان.
قازىر قىتايداعى ۆيرۋستىڭ سالدارىنان بىرقاتار كاسىپورىنداردىڭ دا ءتۇسىمى ازايعان. اسىرەسە قىتايداعى "Apple" كوماپنياسىنىڭ ورتالىعىندا وسى ۆيرۋس شىققالى بەرى ءتۇسىم ازايا باستاعان. "Apple"كومپانياسى امەريكالىق بولعانمەن، ءوز گادجەتتەرىن قىتايدا جاساپ شىعارادى. اتالمىش كومپانيادا 10 مىڭنان استام ادام جۇمىس ىستەسە، ءونىمدى الەمنىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنە تاراتۋمەن 60 مىڭ ادام اينالىسادى. قىتايداعى "Aplle" كومپانياcىنىڭ ورتالىعى ۆيرۋس وشاعى سانالاتىن ۋحاننان 500 شاقىرىم جەردە عانا ورنالاسقان. كومپانيا جۇمىسشىلارىنىڭ كەيبىرى قىتايداعى جاڭا جىلدا ەلدەرىنە قايتقان. ەندى شەكارا جابىق بولعاندىقتان ولاردىڭ باسىم بولىگى قايتىپ جۇمىستارىنا كىرىسە الماي وتىر.
