قازاق ونەرىنىڭ قارا نارى

3281
Adyrna.kz Telegram

وسىدان 115 جىل بۇرىن، 1905 جىلى 15 ناۋرىزدا ءانشى، رەجيسسەر، دراماتۋرگ، قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى قانابەك بايسەيىتوۆ دۇنيەگە كەلدى.

الماتى وبلىسىندا تۋعان ول جاستايىنان ءان سالىپ، «ءانشى بالا» اتانعان. 1920 جىلدان قىزمەتكە ارالاسا باستايدى. اۋىلداعى ساۋات اشۋ مەكتەبىندە وقىتۋشى بولعان. قازاق پەداگوگيكالىق تەحنيكۋمىن بىتىرگەن. وسى تەحنيكۋمدا وقىپ جۇرگەندە، 1926 جىلى تەحنيكۋم ونەرپازدارى قويعان ج.ءشانيننىڭ «ارقالىق باتىر» سپەكتاكلىندەگى ارقالىق ءرولىن ويناپ، اكتەرلىك تالانتىن بايقاتادى. 1927 جىلى ۇيىمداستىرىلعان جاستار تەاترىنىڭ رەجيسسەرى بولدى. 1929 جىلى قازاق دراما تەاترىنا قابىلداندى. اكتەرلىك قىزمەتىمەن قاتار، پەسالار («وزبىر بولىس»، «زاۋرە»، «تارتىس»، «كەلىنشەك»، ت.ب.) جازىپ، ورىس جازۋشىلارىنىڭ بىرنەشە پەساسىن قازاقشاعا اۋداردى. قازىرگى اباي اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميالىق وپەرا جانە بالەت تەاترىندا م.اۋەزوۆ پەن ي.كوتسىكتىڭ «ايمان - شولپانىندا» ارىستاننىڭ تۇلعاسىن ساحنالادى. تولەگەن، تارعىن، اباي، ارىستان حان سياقتى ءتۇرلى سيپاتتاعى وپەرالىق وبرازداردى سومدادى. ول قازاق وپەرا جانە بالەت تەاترىنىڭ (اباي اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميالىق وپەرا جانە بالەت تەاترى) العاشقى رەجيسەرلەرىنىڭ ءبىرى رەتىندە «اباي»، «قامار سۇلۋ»، «قىز جىبەك»، «دۋداراي»، «دايسي»، «ەۆگەني ونەگين»، «كنياز يگور» وپەرالارىن ساحناعا شىعاردى.

كوپتەگەن كينوفيلمدەردە ويناپ، دراماتۋرگيا سالاسىندا دا جەمىستى ەڭبەك ەتتى. «بەۋ، قىزدار-اي»، «وي، جىگىتتەر-اي» كومەديالارىنىڭ، «دوستىق جولىمەن» بالەتىنىڭ جانە «ايسۇلۋ»، «التىن تاۋلار» اتتى وپەرالاردىڭ ليبرەتتولارىن (ق.شاڭعىتباەۆپەن بىرگە) جازدى. ونىڭ «قۇشتار كوڭىل» كىتابى قازاق، ورىس تىلدەرىندە جارىق كوردى.

ەڭبەك قىزىل تۋ، «قۇرمەت بەلگىسى» وردەندەرىمەن، مەدالدارمەن ماراپاتتالعان. قازاق رۋحانياتىنىڭ قالىپتاسۋى مەن دامۋىنا زور ۇلەسىن قوسقان تۇلعا 1979 جىلى قايتىس بولدى.

قوسىمشا دەرەك: العاشقى دەرەكتى فيلم، العاشقى كونتسەرت، ءتىپتى ءبىرىنشى قازاقستاندىق تەلەحيكايا دا كاسترولدەگى ەرىتىندى ارقىلى جارىققا شىقتى. تەلەحيكايا «اباي داڭعىلى، ءۇيدىڭ ءنومىرى» دەپ اتالدى. باستى ءرولدى قانابەك بايسەيىتوۆ سومداعان.

پىكىرلەر