سۇراق بەلگىسىمەن باستالعان سويلەم لەپ بەلگىسىمەن اياقتالادى...

3194
Adyrna.kz Telegram

جۇمىرباستى پەندەنىڭ اۋەلى قۋانىشىن بەينەلەۋگە اسىعاتىن لەپتى سويلەمدەردى ۇناتاتىنى جاسىرىن ەمەس. سىمداي تارتىلعان، ءتىپ-تىك، قاسقايىپ، قايقايىپ تۇراتىن، قويىلعان جەرىنىڭ ءمان-ماڭىزىن ارتتىرىپ، ايبىنىن اسىرىپ كورسەتەتىن بۇل ايبارلى، ماڭعاز تاڭبا ءبىر قاراعاندا كەربەز كىسىدەي كورىنەدى. ەكى-ۇشەۋى قاتار كەلگەندە سويلەمدى ءتىپتى تۇرلەندىرىپ، داۋىسىڭدى ەرەكشە كوتەرىپ ايتۋعا ماجبۇرلەيدى. كەز-كەلگەن جاي سويلەمنىڭ ءوزىن ۇران مەن ۇندەۋگە اينالدىرا الادى. سۇيسىنگەنىڭدى، سۇيىنگەنىڭدى سۇيىنشىلەپ تۇرادى. ءبىر نارسەنىڭ اياقتالعانىن جانە ونىڭ جوعارى دەڭگەيدە ورىندالعانىن دا ايقىنداپ بەرەدى. بوياۋى قانىق، بادەنى بولەك، ابىرويى ارتىق. سودان با ەكەن، كەز-كەلگەن سويلەمنىڭ سوڭىنا لەپ بەلگىسىن قويۋعا اۋەستەنە باستاعاندار بىرتە-بىرتە ماقتانۋعا، ارتىق پافوسقا بەرىلۋگە، ەموتسيانىڭ يىرىمىنە ءتۇسىپ، قيقۋلاپ قولپاشتاۋعا بەيىمدەلە كەتەدى.

قايران اقاڭ، «لەپ بەلگىسى» دەپ قالاي ءدال تاۋىپ قويعان. ەكپىندەپ كەلەتىن، ورەكپىپ شىعاتىن، لەپەسىندە ەرەكشە لەبى بار بۇل بەلگىنىڭ ايدارىنان راسىندا، جەل ەسىپ تۇرادى. ال جەلى ءسوزدىڭ جەلوكپەگە جەلىك بىتىرەتىنى تاعى بار. كەيدە ول كوزدىڭ جاۋىن الاتىن سىڭعىرلاعان سيقىرلى سىلدىر سوزدەردىڭ ءمىنسىز سالتاناتىن سومداپ، وراشولاق وداعاي ويدىڭ ارتىنان سىرەسىپ تۇرا قالادى. وندايدا سىمباتى سايىپقىران كورىنگەنىمەن بويىندا تاكاپپارلىق بۇعىپ جاتقان بەلگى ماقتانشاقتىق اۋىلىنا جەتەلەپ، كيىزكوكىرەك كىسىنىڭ كەۋدەسىنە قيال قوندىرادى. سوندىقتان، مىنبەردىڭ سانىنە اينالعان بۇل سۇراپىل بەلگىگە بىلايعى جۇرتتان گورى، باسشىلار ىنتىق كەلەدى.

شىنىندا ماعىنالى-مازمۇندى سويلەمگە بەي-بەرەكەت لەپ بەلگىسىن جالعاسا، ول ۇرانعا اينالىپ، الدى-ارتى تۇيىندەلەدى دە قالادى. سول ارقىلى ءسوزدىڭ قادىرى قاشىپ، عۇمىرى كەلتە كەسكەن جىپتەي قىسقا، كۇرمەۋگە كەلمەيدى. سوندىقتان سوڭىنا سۇراق ىلەسەدى.

سۇراق بەلگىسى... وسى ءبىر كوزگە قوراشتاۋ كورىنەتىن، باسى يىلگەن، بەلى بۇگىلگەن بەلگى بازبىرەۋلەرگە ۇنامايتىن دا شىعار. سوندىقتان سانسىز ساۋال ارقالاپ جۇرەتىن سيىقسىزداۋ بەلگىنىڭ كەيدە سىيى دا بولمايدى.

دەگەنمەن، سۇراق بەلگىسىنىڭ پىشىنىڭدە ۇلكەن كىشىپەيىلدىلىك جاسىرىنىپ جاتقانداي ادەمى تاڭبالانعان. قۇددى ساعاعى دانگە تولعان بيدايداي مايىسىپ، قارتتىق القىمداعان اقىلى داريا اقساقال قارياداي ءيىلىپ تۇرادى. ءتاڭىر الدىندا تىزە بۇككەن تاقۋاعا دا ۇقسايدى. دانا حالقىمىز «جەمىستى اعاش جەرگە ءيىلىپ تاعزىم ەتەدى، جەتەلى جىگىت ەلگە ءيىلىپ تاعزىم ەتەدى» دەپ تەگىن ايتپاسا كەرەك. سوندىقتان سۇراق بەلگىسى تاقىلەتتەس تۇلعالار ءومىر بويى جاۋاپ ىزدەپ جۇرەدى. ۇلىلىقتىڭ قاراپايىمدىلىقتا ەكەنىن ەسكەرسەك، ىزەتتىلىك يىلە بىلۋدە، كىسىلىك تە كىشىلىك ارقىلى كەلەدى. تۇنىعىن لايلاماعان، تەرەڭ دە تەگەۋرىندى كەيىپتە.

سۇراقتار ۇلكەن وركەنيەتتى تۋدىرادى. ول – عىلىمنىڭ اناسى ىسپەتتى. سۇراق قويىلمايتىن قوعامدا بىلىك تەجەلەدى، تانىم ورتايادى. قاراپايىم سۇراقتار ۇلى جاۋاپتار كۇتەدى. سوندىقتان سۇراق بەلگىسى – دامۋدىڭ قاينار كوزى. «نەگە؟» دەگەن ساۋال بىرتە-بىرتە «قالاي؟» جانە «قاشانعا؟» اينالادى. وسىلاي سۇراق قويماسا، عىلىم دامىمايدى. جۋرناليست سۇراق قويماسا، قوعامداعى تۇيتكىلدەردىڭ شيمايى شەشىلمەيدى. بالاباقشاداعى ءبۇلدىرشىن سۇراق قويماسا، ءتىلى جەتىلمەيدى. قىزمەتكەر سۇراق قويماسا، ۇجىم ىلگەرىلەمەيدى. ارينە، بۇل رەتتە، دۇرىس سۇراق قويا ءبىلۋ دە ۇلكەن بىلىكتىلىكتىڭ بەلگىسى. ادامزات سۇراققا جاۋاپ ىزدەگەن سايىن ىشكى ءورىمى شەكسىزدىكپەن شەكتەسە بەرەدى. ال ءبىز بالامىز سۇراق قويسا نەمقۇرايلى جاۋاپ بەرەمىز. ءبۇلدىرشىن سۇراق قويسا، تاربيەشىسى تىيىپ تاستايدى. سۇراق قويعىش شاكىرت ۇستازىنا جاقپايدى. جۋرناليست قالام ۇشىندا قالقىعان سان ساۋالدىڭ جاۋابىن تاپپاي دال. قىزمەتكەر باسشىسىنا سۇراق قويۋعا قايمىعادى...

ءبىر سۇراق كەلەسى ءبىر سۇراققا ساۋلەسىن ءتۇسىرىپ، جاۋاپتىڭ جۇگىن ارقالاپ تۇرادى. ادام اتادان بەرى ماڭگىلىك تاقىرىپقا اينالعان سۇراقتار قانشاما. ۇرشىققا ورالعان جىپتەي ۇزىن ءومىردىڭ بىرتە-بىرتە مايشامداي ەريتىندىگى ايان. سول قاراڭعىلىقتى قاق ايىرعان مايشامنىڭ ءوزى ءسال جانعاننان كەيىن يىلگىش كەلەتىنى قىزىق. العاشىندا لەپ بەلگىسىنە ۇقساعانىمەن، بويىنا جىلۋ تاراعان سوڭ ءبىر جاعىنا قاراي قيسايىپ، سۇراق بەلگىسىنە اينالىپ شىعا كەلەدى...

ءسوزدىڭ سىرى ماعىناسىندا ەمەس، اۋەزىندە دەپ قوڭىراۋلاتىپ سويلەۋگە دە بولار ەدى. الايدا ايدار-كەكىلىن جاڭا عاسىردىڭ جەلى تارتقان جاس تولقىن ارتىق ماقتاننىڭ بۋىنا سەمىرىپ كەتە مە دەگەن كۇدىك تە جوق ەمەس. بۇگىندە كىشكەنتاي عانا جەتىستىكتىڭ استىن ۇلكەن سىزىقپەن سىزىپ كورسەتىپ، سويلەمنىڭ سوڭىنا لەپ بەلگىسىن قوياتىندار كوبەيدى. دابىرالىق پەن داڭعويلىق دەندەپ بارادى. راس، ساۋال سانسىز، جاۋاپ ءمانسىز. ۇلى ابايدىڭ اپتاسىنا نە ايىنا وزىڭە ءبىر رەت بولسا دا ەسەپ بەر دەيتىنى سوندىقتان. «مەن كىممىن، قايدان كەلدىم، قايدا بارام؟» تاقىلەتتەس ادامزاتتى رۋحانيات شىڭىنا الىپ شىعاتىن قاناتتى سۇراقتار قايدا؟

ءاسىلى، كەز-كەلگەن پەندەنىڭ عۇمىرى لەپ بەلگىسىمەن ءتامامدالۋى ءۇشىن، ادام الدىمەن تاعدىر جولىندا كەزدەسكەن سان ساۋالعا جاۋاپ بەرۋى كەرەك شىعار. سوندا سۇراق بەلگىسىمەن باستالعان سويلەم لەپ بەلگىسىمەن اياقتالادى...

دارحان قىدىرالى،

"ەگەمەن قازاقستان"

پىكىرلەر