ديماش قازاق ەمەس، قىرعىزدىڭ بالاسى ما؟

7909
Adyrna.kz Telegram

الەۋمەتتىك جەلىلەردە ايگىلى ءانشى ديماش قۇدايبەرگەن – قازاقتار نەمەسە قىرعىزدار – كىمنىڭ ۇرپاعى ەكەندىگى تۋرالى قىزۋ پىكىرتالاس ءوربىدى. Factcheck.kg سايتىنىڭ جۋرناليستەرى بارىن تەكسەرىپ، ەگجەي-تەگجەيىن انىقتادى دەپ جازادى "ادىرنا" قلتتىق پورتالى kznews.kz. سايتىنا سىلتەمە جاساپ.

2013 جىلى پايدا بولعان سۇحباتىندا ديماش قۇدايبەرگەن ءوزىنىڭ قىرعىز رۋىنىڭ ۇرپاعى ەكەنىن ايتادى.

«بىزدە، قازاقتاردا، رۋ (تايپا) ۇعىمى بار. مەنىڭ رۋىم – قىرعىز»، – دەگەن ءانشى سۇحباتىندا.

قازاقتىڭ رەسمي تاريحناماسىندا جانە قازاقتىڭ گەنەالوگيالىق تەگىندە (شەجىرە – رەد.) قازىرگى قازاقستان تەرريتورياسىندا قىرعىز رۋىنىڭ قالاي پايدا بولعانى تۋرالى ءار ءتۇرلى تۇسىندىرمەلەر بار. كوبىنە ءبىر-بىرىنە قايشى كەلەدى.

قىرعىزدار – بۇل ءۇش قازاق جۇزدەرىنىڭ ەشقايسىسىنا رەسمي تۇردە ەنبەگەن توپتارعا جاتاتىن رۋ. بۇلار قىرعىزداردان باسقا، تورە جانە تولەڭگىتتەر، قوجالار، نوعاي-قازاقتار، قاراقالپاق، سۋناق جانە باسقالارى بار.

ينتەرنەت-فورۋمدارداعى ساۋالنامالار قىرعىز رۋىنىڭ وكىلدەرى اراسىندا ولاردىڭ اتا-بابالارىنىڭ قازاقستاندا پايدا بولۋىنىڭ ۇش نۇسقاسى بار ەكەنىن حابارلايدى :

  • سولتۇستىك ارال ماڭىنداعى قىرعىزدار – ۇلى قىرعىز قاعاناتى تايپالارىنىڭ قالدىقتارى;
  • حان كەنەسارى مەن قاراتاي سۇلتان كەزىندە قىرعىزدار كۇشتەپ قونىس اۋدارىلدى;
  • تيان-شانداعى ەپيدەميالىق اۋرۋلارعا بايلانىستى قازاق دالاسىنا ءماجبۇرلى قونىس اۋدارۋ.

عالىم، ەتنوگراف جانە تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى راحيم بەكنازاروۆ 2013 جىلعى 11 شىلدەدەگى «اليموۆ قىرعىز» اتتى تاعى ءبىر ماقالاسىندا بۇل تايپانىڭ اقتوبە وبلىسىندا پايدا بولۋى تۋرالى تۇسىندىرەدى.

«قىرعىزدار شىنىمەن دە ايماقتىڭ جاڭادان كەلگەن تۇرعىندارى. سونىمەن بىرگە، ولار بۇل ايماققا 18 عاسىردىڭ ءبىرىنشى جارتىسىندا، مۇمكىن احتۋبا بويىندا جانە باسقا جەرلەردە جۇرگەن كۋندرا تاتارلارى (نوعايلار – رەد.) اراسىنداعى باسقا قىرعىز رۋلارىنىڭ قونىستانۋ كەزەڭىندە كەلگەن بولۋى مۇمكىن. ەدىلدىڭ تومەنگى اعىسى. ەڭ باستىسى، ولاردىڭ ءالىمۇلى تايپالىق بىرلەستىگىنىڭ قونىستانۋ اۋماعىنا قونىس اۋدارۋى جەرگىلىكتى رۋلاردىڭ كەلىسىمىمەن بەيبىت – ىقشام تۇردە ءوتتى، بۇل ولاردىڭ سولتۇستىك قازاقتارىنىڭ مادەنيەتىنە تەز، اۋىرتپالىقسىز ەنۋىنە ماڭىزدى سەبەپ بولدى»، – دەلىنگەن ماقالادا.

رەداكتسيا سونىمەن قاتار «قىرعىزدار قازاق ەمەس پە؟» 

">اتتى بەينەكليپ تاۋىپ الدى. («ستەرەوتيپتەر قازاقشا» تسيكلىنان), وندا بلوگەر ءوزىنىڭ قازاق ەكەنىن قىرعىزداردىڭ رۋىنان (رۋىنان) تۇسىندىرەدى جانە قىرعىزداردىڭ قازاقستانداعى پايدا بولۋى تۋرالى ءبىراز مالىمەت بەرەدى.

جوعارىدا ايتىلعانداردىڭ نەگىزىندە فاكت تەكسەرۋشىلەر ديماش قۇدايبەرگەننىڭ شىنىمەن دە ارتۇرلى سەبەپتەرمەن 18 عاسىردا قازاقستاندا قونىستانىپ، قازاقتارمەن ءسىڭىسىپ كەتكەن قىرعىزداردىڭ ۇرپاعى ەكەنىن انىقتادى.

پىكىرلەر