تەكەساقال-1
ءبىر ۇزىك ءومىر...
دارىندى، تەحنوكرات جىگىت ەدى... وتە قاتتى قاتەلەستى...
ۋنيۆەرسيتەتتىڭ جاتاقحاناسىندا مەنىمەن بىرگە سامات دەگەن جىگىت تۇردى. وتە دارىندى جىگىت ەدى. ماتەماتيكانى، فيزيكانى، تەوريالىق مەحانيكانىڭ كۇردەلى ەسەپتەرىن كەرەمەت شىعاراتىن ەدى. دارىننىڭ ناق ءوزى بولاتىن. تەحنيكالىق پاندەردەن نجەنەرلىك سىزبالاردى دا ساۋاتتى سىزاتىن ەدى. ۇنەمى ىزدەنىستە جۇرەتىن. ۋنيۆەرسيتەتتى قىزىل ديپلومعا ءبىتىرىپ شىقتى. ءبىز جاتاقحاناداعى كورشى ۇل-قىزدارمەن جاقسى تۇراتىن ەدىك. ويىن كۇلكىنىڭ ءبارى بولاتىن. كەشكە فۋتبولعا، ۆولەيبولعا الاڭا تۇسەتىنبىز، قىزدار مەن جىگىتتەر قالانى سەرۋەندەپ قىدىراتىنبىز. راسىن ايتقاندا، ءبىزدىڭ ستۋدەنتتىك شاقتارىمىز سونداي كەرەمەت ءوتتى. سىزبالاردى، ديپلومدىق جوبالاردى جازىپ كوپ اقشا تاباتىنبىز. اقشادان قىسىلماي جۇرەتىن ەدىك. 2004-2006 جىلدار ارالىعىندا ءبىزدىڭ ەلدە ءدىني ميسسيونەرلەر قاپتاپ جاتتى. ونىڭ ىشىندە ساقالى بار مۇرتى جوق، شالبارى بار، بالاعى جوقتار ءبىزدىڭ اينالامىزداعى جىگىتتەردى وزدەرىنە جاپىرىپ، تارتىپ الىپ كەتتى. سونىڭ ىشىندە قازاقتىڭ اڭعال، دارىندى جىگىتتەرى كەتىپ جاتتى. ءبىر تاڭ قالاتىنىم، الگى ساقالدىلار بوگدە ادامدى جاتاقحاناعا كىرگىزبەيتىن كۇزەتشىلەردەن دە ءوتىپ كىرىپ كەتەتىن ەدى. قالاي كىرىپ كەتەتىنىن دە ءوزىمىز تۇسىنبەيمىز. كۇندە كەشكە جاتاقحاناعا كىرىپ الىپ، ۋاعىزدارىن ايتىپ جاتتى. تىلدەرى وتە مايدا، جىگىتتەردى تارتىپ الىپ، قاتارلارىن كوبەيتىپ جاتتى. قۇراننان اياتتار ايتادى. مەن ايتقان اياتتاردى جازىپ الىپ، ونىڭ دالدىگىن قۇران ارقىلى تەكسەرەمىن. تۇپ-تۋرا سايكەس كەلىپ جاتادى. مەنىڭ جانىمداعى ستۋدەنت جىگىتتەردىڭ ءبارى سولارعا قوسىلىپ، ناماز وقىپ كەتتى. مەن دە ناماز وقىدىم. سولارمەن بىرگە مەشىتكە باردىم. شاريعاتتى تىڭدادىم. ءسالافيزمنىڭ قاق ورتاسىندا جۇرگەنىمدى ول كەزدە اڭعارمادىم دا، بىلمەدىم دە. ءبىر كۇنى كەشكە مەشىتتەن كەلگەنىمىزدە ارتىمىزدان سىبىس شىعىپ، 19 بالانى ءال-فارابي اۋداندىق ىشكى ىستەر بولىمىنە اياق قولدارىن قايىرىپ الىپ كەتىپ قالدى. ىشىندە مەن دە بارمىن. كومەندانت بار، دەكانات بار، باسقاسى بار، جابىلىپ ءجۇرىپ جىگىتتەردى شىعارىپ الدى. سوسىن الگى ساقالدىلارعا مەن ەكىنشى رەت جولاماڭدار دەپ ناقتى قاداپ ايتتىم. ولار ماعان اقىرەتتە كورىسەمىز، كىم قالاي جاۋاپ بەرەر ەكەن دەدى. مەن ولارعا اقىرەتتە «اقىرەتتى سەن مەنىمەن شارۋاڭ بولماي، وزىڭمەن ءوزىڭ بولىپ كەتەسىڭ» دەپ، كەلمەيتىندەي ەتىپ قايتاردىم. كەيىن جىگىتتەردىڭ ءبىراز بولىگى سولاردىڭ سوڭىنان ەرىپ، سول بويى كەتىپ قالدى.
سامات قۇراننىڭ ءبارىن جاتتاپ الدى. كۇندە تاڭعى 5-تە داۋىستاپ قۇراندى وقىپ وتىرادى. اراپشانى ستۋدەنت كەزدىڭ وزىندە جاقسى يگەرىپ الدى. ول وتە دارىندى، ىزدەنىمپاز جىگىت ەدى. ءوزىنىڭ سامات دەگەن اتىن اراپشا ء"ابدۋسسامات" دەپ وزگەرتىپ الدى. مەن ونىڭ جانىندا تۇرعاننان سوڭ جاقسى بىلەمىن. وزىمەن ءوزى قالىپ، ەشكىممەن سويلەسپەيتىن بولدى. ەشكىممەن ازىلدەسىپ وينامايدى. بۇرىنعى سامات ەمەس. ونىڭ داۋىستاپ قۇران وقىعانىنا كورشى بولمەدەگى قىزدار ارىزدانعان دا ەدى. كۇندە كەشكە مەشىتتەن شىقپايدى.
ارادا ءسال ۋاقىت وتكەننەن كەيىن مەن ماگيستراتۋراعا قۇجات تاپسىرىپ، گرانتتى جەڭىپ الدىم. سوسىن وقۋىمدى ارى قاراي جالعاستىردىم. ءبىر كۇنى ۋنيۆەرسيتەت ماڭىنان كەتىپ بارا جاتىپ، ساماتتى كورىپ قالدىم. جاعداي سۇراستىق. ماگيستراتۋراعا ءتۇستىم دەدىم. ول ماعان قولىن ءبىر سىلتەپ، «ءدۇنياۋي جولعا ءتۇسىپسىڭ باۋىرىم، ودان دا ءدىن مەن قۇراندى وقىپ ۇيرەن!» دەدى، قاتقىل داۋىسپەن. بىراق مەن دە اراپشا وقىپ، ساۋاتىمدى اشىپ، بىرنەشە سۇرەلەردى اراپشا جاتتاپ العان ەدىم. جانىمداعى جىگىتتەرمەن ءبىز اراپشانى مەشىتتە تەگىن وقىپ ۇيرەندىك. سول ۋاقىتتا ساۋديادان اراپشانى وتە جاقسى ۇيرەتەتىن ادامدار كەلىپ، مەشىتتەردە وقىتىپ جاتتى. ولاردان ءبىز دە اراپشانى ۇيرەنىپ جۇردىك. كەيىننەن مەن ماگيستراتۋراداعى وقۋىمدى جالعاستىرىپ، ينجەنەرلىك سالا بويىنشا ىزدەنىسكە كەتتىم. ال مەنىڭ سامات باۋىرىم ساۋدياعا قاراي جول تارتىپ كەتتى دەگەن حاباردى ەستىدىك. ول سول بويى جوق بولدى. ارادا ءبىراز جىلدار ءوتتى. ساماتتىڭ قايدا كەتكەنىن ءبىز بىلمەيتىن ەدىك. ءبىر كۇنى سامات كەلىپتى دەگەن ءسوز ەستىپ، ءبىز سول وتىرعان مەشىتكە باردىق. جانىمدا جاتاقحانادا ءبىر بولمەدە كەزىندە بىرگە تۇرعان نۇرلاندى ەرتىپ الىپ، ساماتقا باردىق. مەشىتكە كىرگەنىمىزدە سامات اينالاسىنا ناماز وقيتىن جىگىتتەردىڭ 20 شاقتىسىن جيناپ الىپ، ۋاعىزدى جىبەرىپ جاتىر. ءبىز شەتتەن قاراپ وتىردىق. بىزگە قاراپ، قاراپ قويادى. بىراق ءبىزدى تانىسى، كەزىندە بىرگە ءبىر قازاننان تاماق ىشكەن ستۋدەنتتىك كەزدەگى باۋىرلارىم دەپ وتىرعان ول جوق. سوسىن مەشىتتەن ادامدار تىسقا شىقتى.
ءبىز نۇرلان ەكەۋىمىز ساماتقا جاقىنداپ:
-اسسالاۋماعالەيكۋم، باۋىرىم! امانسىڭ با؟ - دەپ ەدىك، سامات بىزگە قاراعان دا جوق، سالەمىمىزدى العان دا جوق، جانىمىزدان ءوتتى دە كەتتى. نۇرلان قاتتى اشۋلانعاندا، مەن قويا بەر دەپ كەرى قايتارىپ الدىم. كوز الدىمدا وتكەن كۇندەردە بىرگە وتكەن قىزىقتى كۇندەردىڭ لەنتاسى سىرعىپ ءوتتى. جاتاقحانادا گيتارانى قولىمىزعا الىپ، اندەتىپ، قىزدارعا ءبىر بىرىمىزگە سۋ شاشىپ، تاماقتارىمىزعا تۇزدى كوپ سالىپ قاشىپ كەتەتىن، ءازىلىمىز جاراسقان كۇندەر جىلت-جىلت ەتتى. قانداي دارىندى جىگىت، قانداي تەحنوكرات جىگىت... قاي باعىتتى تاڭداپ كەتتى؟ وتە قاتتى قاتەلەستى. سولاي...
قايران قازاقتىڭ دارىندى جىگىتتەرى - اي! قانشاما دارىندى جىگىتتى كوردىم، باسقا باعىتتى تاڭداپ كەتتى. ءجونى ءتۇزۋ يدەولوگيا مەن مەملەكەتتىڭ قولداۋىنىڭ بولماعىنا وسى. ءبىر كەزدەرى ماتەماتيك، فيزيك، ينجەنەريانىڭ دارىندى ستۋدەنتى وسىنداي تۇرگە ەنىپ، ادام تانىماستاي بولىپ وزگەرىپ كەتكەن ەدى. ارادا 13 جىل سىرعىپ ءوتىپتى. مەن ونى سودان كەيىن كورگەن جوقپىن.
(جالعاسى بار...)
بەكبولات قارجان،
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
