اقان سەرىنىڭ “بالقاديشا” ءəنىن بىلمەيتىن قازاق جوق شىعار؟! بۇل ءان سول كەزدە جاسى الپىسقا تاياپ قالعان اقاننىڭ شىعارماشىلىعىنداعى شوقتىعى بيىك تۋىندى بولدى. ال كەڭەس زامانىندا تىپتەن باعى اشىلىپ، قازاق راديوسىنىڭ التىن قورىنا جازىلىپ الىندى. تەك ءبىر اتتەڭ-ايى – وسى كۇنى ونىڭ انشىلەردىڭ ورىنداۋىندا قاتە ايتىلىپ جۇرگەنى. ياعني، ونداعى: «كۇيەۋىڭ سەكسەن بەستە شال قاديشا» دەگەن ءسوزدىڭ تاريحي شىندىقپەن قابىسپايتىنى. شىنايى ومىردە بالقاديشا ەشقانداي دا شالعا تۇرمىسقا شىقپاعان ەدى. بۇعان كومپوزيتور-جازۋشى يليا جاقانوۆتىڭ «اققۋلار قونعان ايدىن كول» دەگەن كىتابىنداعى «بالقاديشا» اتتى ەسسە-ەلەگياسى دالەل. وسى تۋىندىسىن جازاردا ىلاعاڭ كوكشە ءوڭىرىن ءجيى ارالاپ، زەرەندى جاعىنداعى كەڭوتكەل، ساندىقتاۋ دەگەن اۋىلدارعا دەيىن بارىپ قايتقان. وسى اتالعان اۋىلداردا تۇراتىن بالقاديشانىڭ قىزدارىمەن دە كەزدەسەدى. «بالقاديشا» ءانىنىڭ تاريحىنا ابدەن قانىعادى. سوندا ىلاعاڭ كوكشەنىڭ قاي تۇكپىرىنە بارسا دا، كەزىندە اقان سەرىنىڭ كوزىن كورگەن قاريالار: «يلياجان، وسى انگە «كۇيەۋىڭ سەكسەن بەستە شال قاديشا» دەگەن ءسوزدى كىم جاماپ ءجۇر؟» دەپ نازالانادى ەكەن.
تاعى ءبىر ايتار جايت – وسى ءاندى كوپ ورىنداۋشىلار: -«قىزى ەدىڭ ىبىرايدىڭ بالقاديشا» دەپ باستايدى. دۇرىسى – «قىزى ەدىڭ ىبەكەڭنىڭ بالقاديشا». ويتكەنى ءوزى سۇيگەن قىزىنىڭ اكەسىنىڭ ەسىمىن «ىبىراي» دەپ باقشيتىپ ايتۋ قازاق بالاسىنىڭ ادەبىنە ءتان ەمەس. ونىڭ ۇستىنە ىبىراي ءوزى تۋىپ-وسكەن وڭىرىندە وتە قۇرمەتتى ادام بولعان.
ال بالقاديشانىڭ كۇيەۋى ءتىپتى دە سەكسەن بەستەگى شال ەمەس، كەرىسىنشە، وزىمەن جاسى شامالاس، سول كوكشە وڭىرىندە بەدەلى زور ماساباي دەگەن كىسىنىڭ سۇلەيمەن ەسىمدى بالاسى. وسىنىڭ ءبارىن يليا جاقانوۆ جوعارىدا اتالعان ەسسە-ەلەگياسىندا ناقتى دەرەكتەرمەن دالەلدەپ، ءارى كوركەم سوزبەن كەستەلەپ جازادى.
ارينە، ءان تاريحىنان بەيحابار جاس انشىلەردى جازعىرۋعا دا بولماس. قازىر جۇرت كىتاپ وقۋدى تىم سيرەتىپ كەتتى. ونىڭ ۇستىنە ادام قانشا كىتاپ سۇيگىش بولعاننىڭ وزىندە كەي كىتاپتى وقىماعان بولۋى دا مۇمكىن عوي.
سوندىقتان، بابادان قالعان اسىل ءاندى بۇرمالامايىق، ونى بۇرمالاۋ ارقىلى بالقاديشانىڭ ءومىربايانىنا دا قيانات جاسامايىق دەگىمىز كەلەدى.
فوتو: بالقاديشانىڭ بەرىرەكتە نەمەرەسىمەن تۇسكەن سۋرەتى
تاراس ناۋرىءزالى
قر جۋرناليستەر وداعىنىڭ مۇشەسى
