داۋرەن اباەۆ: "جوشى ۇلىسى – دالا مەملەكەتتىلىگىنىڭ باستاۋى"

2833
Adyrna.kz Telegram

قازاق حاندىعىنىڭ قۇرىلۋ تاريحىن كەرەي، جانىبەك حاندار مەن ءابىلحايىر حاننىڭ اراسىنداعى ارازدىقپەن شەكتەۋگە بولمايدى. قر پرەزيدەنت اكىمشىلىگى باسشىسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى داۋرەن اباەۆ اتىراۋدا ءوتىپ جاتقان "ۇلىق ۇلىس — التىن وردا" اتتى حالىقارالىق كونفەرەنتسيادا وسىنداي پىكىر ءبىلدىردى، دەپ حابارلايدى "ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى "Egemen.kz-"كە  سىلتەمە جاساپ.

"التىن وردا — تامىرى تەرەڭ تاريحىمىزدىڭ ءبىر پاراعى عانا ەمەس، بۇل – قازاق ۇلتى مەن مەملەكەتتىلىگىنىڭ التىن بەسىگى. ءبىز سان ءتۇرلى ۇلىستار مەن رۋ-تايپالاردان قۇرالعان ۇلىق ۇلىستىڭ قازانىندا قايناپ، جەكە ۇلت بولىپ قالىپتاستىق، دەربەس حاندىق قۇردىق. بۇعان تاريحپەن اسىرە ماقتانۋ دەپ ەمەس، گەنەتيكتەر دالەلدەگەن دەرەك دەپ قاراعان ءجون. وعان قوسا جوشى ۇلىسى – دالا مەملەكەتتىلىگىنىڭ ارحەتيپى، باستاۋ بۇلاعى. 1465 جىلى كەرەي مەن جانىبەك حاندار نەگىزىن قالاعان قازاق حاندىعىنىڭ قۇرىلۋ سەبەبىن ابىلقايىرعا كوڭىلى تولماعان 200 مىڭ حالىقتىڭ ۇدەرە كوشكەنى دەپ قانا قاراستىرۋعا بولمايدى. قانداي كۇشتى بولسا دا، وكپە مەن رەنىش مەملەكەت قۇراۋشى يدەيا بولا المايدى", — دەدى داۋرەن اباەۆ.

سونداي-اق ول العاشقى قازاق حاندارىنىڭ تۇپكى ويى – التىن وردا جوباسىن قايتا جاڭعىرتىپ، جوشى ۇلىسىنىڭ اۋماعىن، وندا تۇراتىن حالىقتى بىرىكتىرۋ بولعانىن ەسكە سالدى.

"جىلدار وتە بۇل جوبانى ۇلى حاندارىمىزدىڭ ءبىرى – قاسىم حان جۇزەگە اسىردى. ول ورىنبوردان ماۋرەنناحرعا دەيىنگى الىپ ايماقتى باعىندىرىپ، بيلىك جۇرگىزدى. ەلباسى 2014 جىلى ۇلىتاۋدىڭ تورىندە بەرگەن سۇحباتىندا التىن وردادان قازاق حاندىعىنا دەيىنگى ساباقتاستىق جەلىسىن ايقىنداپ بەرگەنى بەكەر ەمەس. بۇل يدەيانى شوقان ءۋاليحانوۆتىڭ قازاقتار وزدەرىن التىنوردالىقتاردىڭ ۇرپاعى ساناپ، قۇرمەتتەيدى دەگەن ءسوزى دە قۋاتتاي تۇسەدى. ياعني بۇل بۇرىننان بەلگىلى دەرەكتەر، تالاس تۋدىرمايتىن ايعاقتار. سان عاسىر وتسە دە، التىن وردانىڭ ءمانى مەن ماڭىزىنىڭ حالقىمىزدىڭ ساناسىندا بەرىك ساقتالۋى سوندىقتان. ءاز-جانىبەك، ەدىگە، توقتامىس، اسان قايعى سياقتى التىن وردا كەزىندەگى قايراتكەرلەر تۋرالى جىر-داستاندار ءتول فولكلورىمىزدىڭ اجىراماس بولىگى",  — دەدى پرەزيدەنت اكىمشىلىگى باسشىسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى.

ونىڭ سوزىنشە، كەنەسارى قاسىمۇلىنا دەيىنگى قازاق بيلەۋشىلەرىنىڭ ءبارى دە جوشى حاننان تارايدى.

"جاڭا ەلوردامىز – نۇر-سۇلتان قالاسىن ۇلى دالادا اسەم شاھارلار سالعان ۇلىق ۇلىس بيلەۋشىلەرى عۇرپىنىڭ جالعاسى دەۋگە بولادى", — دەدى داۋرەن اباەۆ.

 

"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى

پىكىرلەر