يران يسلام رەسپۋبليكاسى ساڭلاقتار مۇراسى قوعامىنىڭ ۇسىنىسىمەن 2021 جىلدىڭ 21 قاراشاسىن (يران كۇنتىزبەءسى بويىنشا 1400 جىل,ابان ايىنىڭ 30-جۇلدىزى) تۇڭعىش رەت رەسمي تۇردە «ءال-فارابي كۇنى» رەتىندە كۇنتىزبەگى ەنگىزىلدى.
بۇل تۋرالى ساڭلاقتار مۇراسى قوعامىنىڭ پرەزيدەنتى,دوكتور حاسان بۋلحاري مىرزا بىلاي دەءدى:
«ەلىمىزدە بۇكىل دۇنيە جۇزىنە ەسىمى كەڭ تارالعان عالىمدار، اقىندار جانە فيلوسوفتار كۇنىن اتاپ ءوتۋ ءداستۇرى قالىپتاسقان. ياعني حافيز كۇنى, فيرداۋسي كۇنى, يبن سينا كۇنى جانە تاعى دا باسقا تانىمال تۇلعالاردىڭ كۇنى بار. مىسالى ءۇشىن شاحريۆار ايىنىڭ 1-جۇلدىزى، ياعني 21-شىلدە «دارىگەرلەر كۇنى» مەرەكەسىنە وراي وسى كۇن «يبن سينا كۇنى» دەپ اتالادى. بىراق وسى كۇنگە دەيىن بۇكىل يسلام الەمىنە ورتاق تۇلعا ءابۋ ناسر ءال-فارابيگە ارنالعان كۇن بولمادى. وسى ولقىلىقتىڭ ورنىن تولتىرۋ ماقساتىندا ساڭلاقتار مۇراسى قوعامى بۇكىلالەمدىك فيلوسوفتار كۇنى مەرەكەسىنە ورايلاستىرىپ وسى كۇندى «ءال-فارابي كۇنى» دەپ اتاۋدى ەلىمىزدىڭ قوعامدىق مادەني كەڭەسىنە ۇسىندى. ناتيجەدە بيىلعى جىلدان باستان قاراشا ايىنىڭ 21-جۇلدىزى «ءال-فارابي كۇنى» رەتىندەكۇنتىزبەگە ەنگىزىلدى».
بۇكىلالەمدىك فيلوسوفتار كۇنى دۇنيە جۇزىندە «ءال-فارابي كۇنىمەن» سايكەس كەلىپ تويلانۋى يران ەلى ءۇشىن عانا ەمەس بۇكىل يسلام الەمى ءۇشىن اسا ماڭىزدى وقيعا دەپ ەسەپتەيتىنىن ساڭلاقتار مۇراسى قوعامىنىڭ ديرەكتورى دوكتور حاسان بۋلحاري مىرزا ەرەكشە اتاپ كورسەتتى.
وسى ورايدا قاراشانىڭ 21-جۇلدىزى كۇنى «ءال-فارابي كۇنىنە» سايكەس «ۇلى فيلوسوف، يسلام فيلوسوفياسىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى، ەكىنشى ۇستاز – ءابۋ ناسر ءال-فارابي» اتتى حالىقارالىق كونفەرەنتسيا ۇيىمداستىرىلىپ الەۋمەتتىك جەلىلەردە تىكەلەي تاراتىلدى. كونفەرەنتسياعا قاتىسۋشىلار مەن ساڭلاقتار مۇراسى قوعامىنىڭ وكىلدەرى ءبىراۋىزدان فيلوسوفتاردىڭ قوعامدى تەرەڭ دەرت پەن اداسۋشىلىقتان قۇتقاراتىنىن ايرىقشا اتاپ كورسەتىپ، وسى ويدى يسلام الەمىندە العاش رەت ءابۋ ناسر ءال-فارابيدىڭ ايتقانىنا ەرەكشە توقتالدى. ولاي بولسا، يسلام الەمىنىڭ ماقتانىشى ءابۋ ناسر ءال-فارابيدىڭ ەڭبەكتەرىن جاڭا كءوزقاراسپەن قايتا زەرتتەۋ مەن حالىققا جەتكىزۋ بۇگىنگى تاڭداعى اسا وزەكتى ماسەلەنىڭ ءبىرىنە جاتارى ءسوزسىز.
فيلوسوفيالىق ويى توقىراۋعا ۇشىراعان قوعام رۋحاني جانە ماتەريالدى تۇرعىدان توقىراۋعا ۇشىرايتىنىن دا العاش رەت ءابۋ ناسر ءال-فارابي ايتقان. قالا بەردى ءابۋ ناسر ءال-فارابي كوتەرگەن ماسەلەلەر سول عاسىردا عانا ەمەس، بالكىم بۇگىنگى ءبىز ءومىر ءسۇرىپ وتىرعان قوعامدا اسا وزەكتى ماسەلە. سوندىقتان دا ءال-ءفارابيدىڭ ەڭبەكتەرىن قايتا زەرتتەپ بۇگىنگى قوعامداعى سان الۋان ماسەلەلەردى شەشۋ ءۇشىن پايدالانۋىمىز كەرەك.
«ءال-فارابي كۇنىن» اتاپ ءوتۋدى ۇسىنعان ساڭلاقتار مۇراسى قوعامىنىڭ ۇستانىمىنشا بۇگىنگى قوعامنىڭ ءال-فارابيمەن ەڭ ماڭىزدى قارىم-قاتىناسى – ينتەللەكتۋالدىق جانە عىلىمي فيلوسوفيانىڭ جاڭا زەرتتەۋلەرى سالاسىندا ونىڭ سوڭىنان ەرۋ. ءال-ءفارابيدىڭ عىلىمي تازالىعى، ىزدەنىمپازدىعى، تاباندىلىعى، سونىمەن بىرگە ونىڭ ينتەللەكتۋالدىق «ءادىسى» زاماننىڭ كوكەيتەستى ماسەلەلەرى الدىندا جاڭا كوكجيەكتەر اشۋى – ءابۋ ناسر ءال-فارابيدىڭ عىلىم سالاسىنداعى ەڭ ماڭىزدى جەتىستىكتەرى، ونىڭ عىلىمي-زەرتتەۋشىلىك، تاباندىلىعى، سونىمەن قاتار ونىڭ ينتەللەكتۋالدىق «ءادىسى» زاماناۋي فيلوسوفتار مەن زيالى قاۋىعا تەرەڭ وي تاستايدى.
ءابۋ ناسر ءال-فارابيدىڭ مۇراسىن زەرتتەۋگە قاتىستى ەلىمىزدە جانە شەتەلدەردە اتقارىلىپ جاتقان ءاربىر عىلىمي جانە مادەني شارا ماڭىزدى. سونىڭ ىشىندە يران ەلىنىڭ ءابۋ ناسر ءال-فارابي مۇراسىن زەرتتەۋگە جانە ناسيحاتتاۋعا قوسىپ جاتقان ۇلەسى مەن جاڭا زەرتتەۋلەرى ءبىزدىڭ عالىمداردى بەي-جاي قالدىرماسى انىق. اسىرەسە جىلدار بويى يراندا قالىپتاسقان فارابيتانۋ سالاسىنىڭ تاجىريبەءسى مەن يراندىق فارابيتانۋشىلار كوتەرىپ وتىرعان ماسەلەلەر ءبىز ءومىر سۇرەتىن قوعام ءۇشىن دە اسا وزەكتى.
عاليا ءامزەقىزى قامباربەكوۆا
تاياۋ شىعىس جانە وڭتۇستىك ازيا
كافەدراسىنىڭ اعا وقىتۋشى، ف.ع.ك.
