وتاندىق ساياساتتانۋدىڭ وردا بۇزار شاعى

2244
Adyrna.kz Telegram

تاۋەلسىزدىكتىڭ 30 جىلدىعى تۇسىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى الەم تانىعان مەملەكەتتەر قاتارىندا. تاۋەلسىزدىك – ءبىزدىڭ ماڭگىلىك رۋحاني قۇندىلىعىمىز، حالقىمىزدىڭ باعى مەن باقىتى.تاۋەلسىز مەملەكەت بولىپ قالىپتاسقان جىلدار ارالىعىندا قوعامنىڭ بارلىق سالالارىندا دەرلىك ىلگەرىلەۋ بايقالدى. ونىڭ ىشىندە قوعام ءومىرىنىڭ ماڭىزدى بولشەگى، ەل بولاشاعىنىڭ تىرەگى بولىپ وتىرعان ءبىلىم جانە عىلىم سالاسى.

ءبىلىم مەن عىلىم كەز كەلگەن مەملەكەتتىڭ دامۋ، وركەندەۋ كورسەتكىشى. سوندىقتان دا تاۋەلسىز ەل اتانعان العاشقى كۇننەن باستاپ ءبىلىم، ءبىزدىڭ الدىمىزدا عىلىم سالاسىن الەمدىك وركەنيەت تالاپتارىنا ساي ساپالىق جاعىنان جاقسارتۋ ماقساتى تۇرعان بولاتىن. بۇگىندە وسى تالاپ بيىگىنەن كورىنىپ، ەلىمىزدە ءبىلىم، عىلىم سالالارى ايرىقشا دامۋ جولىنا ءتۇستى.

ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا جۇرگىزىلگەن ناتيجەلى رەفورمالارعا سايكەس، بىرقاتار وزگەرىستەرگە قول جەتكىزدىك. ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىنىڭ قۇزىرەتى كەڭەيدى; جالپى ورتا ءبىلىم مەن مەملەكەتتىك وقۋ ورىندارىندا كاسىبي ءبىلىمدى تەگىن وقىتۋعا مەملەكەت كەپىلدىگى بەرىلدى; ءۇش تىلدە وقىتۋ جۇيەسى ەنگىزىلدى; شەت ەل ازاماتتارىنا قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا ءبىلىم الۋعا رۇقسات بەرىلدى; كرەديتتىك جۇيە مەن ءبىلىم بەرۋ گرانتى ءبولىندى; جوعارى وقۋ ورىندارى مەن عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتتارىنا كاسىبي ءبىلىم الۋ مەن اكادەميالىق ەركىندىك بەرۋ ارقىلى باسەكەگە قابىلەتتى ماماندار دايارلاۋعا مۇمكىندىك بەرىلدى.

ءبىلىم جانە عىلىم سالاسىنىڭ دامۋىندا ءوزىنىڭ ورنىن قالىپتاستىرىپ، تاۋەلسىزدىكپەن بىرگە دامىپ جەتىلىپ كەلە جاتقان ءال- فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى فيلوسوفيا جانە ساياساتتانۋ فاكۋلتەتىنىڭ «ساياساتتانۋ جانە ساياسي تەحنولوگيالار» كافەدراسىنىڭ جەتىستىكتەر قاتارى دا از ەمەس.

اتالمىش كافەدرا قازاقستاندا ساياساتتانۋ عىلىمىنىڭ كافەدراسى مەن ءبولىمى رەتىندە العاشقى رەت 1991 جىلى ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىندە اشىلدى. كافەدراساياساتتانۋ ماماندارىن دايىنداۋ جانە جاڭا عىلىم مەن وقۋ ءپانىنىڭ عىلىمي-ءادىستەمەلىك ماسەلەلەرىن قۇرۋ بازاسىن قالىپتاستىرۋ بويىنشا زور جۇمىس اتقاردى. 30 جىلدىق جۇمىسىنىڭ بارىسىندا ساياساتتانۋشى ماماندار دايارلاۋمەن الەۋمەتتىك عىلىم سالالارىنىڭ دامۋىنا ەرەكشە ۇلەس قوسىپ كەلەدى.

كافەدرانىڭ العاشقى مەڭگەرۋشىسى بەلگىلى قازاقستاندىق عالىم، تاريح عىلىمداردىڭ دوكتورى، پروفەسسور، قازاقستان جوعارعى مەكتەبىنىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قىزمەتكەرى، قازاقستان رەسپۋبليكاسى ساياسي عىلىمدار اكادەمياسىنىڭ پرەزيدەنتى مۇستافين تىلەمىس تىلەۋقابىلۇلى بولدى. ول جوعارعى مەكتەپتىڭ بەلگىلى پەداگوگى، جوعارى ساناتتى لەكتور جانە وقۋ ۇدەرىسىنىڭ ۇيىمداستىرۋشىسى، حالىقارالىق جانە رەسپۋبليكالىق عىلىمي كونفەرەنتسيالاردىڭ بەلسەندى قاتىسۋشىسى رەتىندە تانىمال بولدى. 1991 جىلدان باستاپ 1998 جىلعا دەيىن ت.ت.مۋستافينمەن باسقارىلعان ساياساتتانۋ كافەدراسى قازاقستانداعى ساياسي عىلىمداردى دامىتۋ ورتالىقتارىنىڭ ءبىرى رەتىندە مويىندالدى.

ساياساتتانۋ كافەدراسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى (1992-1998 ج.) تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور ت.ت.مۇستافين

پروفەسسور بايدەلدينوۆ لايىق ءامىرۇلى 1998 جىلدان باستاپ 2000 جىلعا دەيىن كافەدرادا مەڭگەرۋشىلىك قىزمەتىن اتقارىپ، ساياساتتانۋ بويىنشا قازاق تىلىندە ءبىلىم بەرۋ بولىمدەرىنىڭ قالىپتاسۋىنا ۇلەس قوسقان بولاتىن. 2001 جىلدان باستاپ 2002 جىلعا دەيىن كافەدرا مەڭگەرۋشىسى ساياسي عىلىمداردىڭ دوكتورى، پروفەسسور بۋرحانوۆ كامال نيزامۇلى بولدى. 2002 جىلدىڭ شىلدەسىنەن 2011 جىلدىڭ تامىزىنا دەيىن ساياساتتانۋ كافەدراسىن ساياسي عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور يۆاتوۆا ليايليا مۇرزالىقىزى باسقارادى. ل.م.يۆاتوۆا 2002-2010 جىلدار ارالىعىندا ساياسي عىلىمدار بويىنشا ديسسەرتاتسيالىق كەڭەستىڭ ءتورايىمى بولدى. ونىڭ جەتەكشىلىگىمەن 8 دوكتورلىق، 24 كانديداتتىق ديسسەرتاتسيالار، PhD ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسى بويىنشا 2 دوكتورلىق ديسسەرتاتسيالار قورعالدى.

2004 جىلى كافەدرادا ەكى عىلىمي ماماندىق بويىنشا عىلىمي-پەداگوگيكالىق باعىتتاعى (قازاق جانە ورىس بولىمدەرى) ماگيستراتۋرا اشىلدى: ساياسي ينستيتۋتتار مەن حالىقارالىق قاتىناستار پروتسەستەرى جانە ساياساتتانۋ.

2005 جىلدان باستاپ قازۇۋ-دىڭ قوسىلۋى اياسىندا PhD دوكتورلارىن دايارلاۋ باعدارلاماسى جۇزەگە اسىرىلۋدا.

2011 جىلدان باستاپ كافەدرانى ساياسي قاقتىعىستار ماسەلەلەرى بويىنشا 100-دەن استام عىلىمي جانە وقۋ-ادىستەمەلىك جۇمىستاردىڭ اۆتورى، پروفەسسور ناسيموۆا گۋلنار ورلەنباەۆنا باسقاردى. ونىڭ جەتەكشىلىگىمەن PhD ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسى بويىنشا 1 كانديداتتىق جانە 2 دوكتورلىق ديسسەرتاتسيا قورعالدى. قارالىپ وتىرعان ماسەلەلەر اۋقىمىنىڭ كەڭەيۋىنە جانە ۇلعايۋىنا بايلانىستى 2015 جىلى كافەدرا ساياساتتانۋ جانە ساياسي تەحنولوگيالار كافەدراسى بولىپ وزگەرتىلدى.

2020 جىلدىڭ شىلدەسىندە "ARQA" ءبىلىم بەرۋ ساپاسىن اككرەديتتەۋ جانە ساراپتاۋ جونىندەگى تاۋەلسىز اگەنتتىگى "ساياساتتانۋ" ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارىنا (باكالاۆر/ماگيستر) ساپا سەرتيفيكاتىن بەردى. 2015 جىلى FIBAA حالىقارالىق اككرەديتتەۋ كوميسسياسى PhD دوكتورانتۋرا باعىتى بويىنشا "ساياساتتانۋ" باعدارلاماسى بويىنشا ساپا سەرتيفيكاتىن بەردى.

2013 جىلى قازۇۋ-دىڭ سەرپىندى جوبالارى اياسىندا. ءال-فارابي كافەدراسىندا "قازۇۋ-دىڭ ساياسي زەرتتەۋلەردىڭ اقپاراتتىق ورتالىعى" اشىلدى، ورتالىقتىڭ ديرەكتورى فيلوسوفيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور ابديگاليەۆا گ.ك.

2017 جىلدان باستاپ ساياساتتانۋ جانە ساياسي تەحنولوگيالار كافەدراسى قر بعم عىلىم كوميتەتىنىڭ فيلوسوفيا، ساياساتتانۋ جانە ءدىنتانۋ ينستيتۋتىمەن بىرلەسە وتىرىپ، "ساياساتتانۋ" ماماندىعى بويىنشا ماگيسترانتتار مەن دوكتورانتتاردى دايىنداۋدى باستادى.

كافەدرا جانىندا "پوليتولوگ" ستۋدەنتتىك ديسكۋسسيالىق كلۋبى بەلسەندى جۇمىس ىستەيدى، ول تەك ۋنيۆەرسيتەت دەڭگەيىندە عانا ەمەس، رەسپۋبليكالىق دەڭگەيدە دە ديسكۋسسيالىق الاڭعا اينالدى. كلۋبتى دوتسەنت سايتوۆا نينا الەكسەەۆنا باسقارادى.

جىل سايىن ستۋدەنتتىك فەستيۆال اياسىندا كافەدرا كونكۋرسقا ساياسي ءومىردىڭ، ساياسي پروتسەستىڭ ءتۇرلى اسپەكتىلەرىن قامتيتىن وزەكتى تاقىرىپتارعا جازىلعان ساياساتتانۋ ءبولىمى ستۋدەنتتەرىنىڭ ۇزدىك عىلىمي جۇمىستارىن ۇسىنادى.

بۇگىنگى تاڭدا ساياساتتانۋ جانە ساياسي تەحنولوگيالار كافەدراسى «ساياساتتان»، «كونفليكتولوگيا»، «مەملەكەتتىك باسقارۋ جانە قوعامدىق قاۋىپسىزدىك»، «الەمدىك ساياسات» ماماندىقتارى بويىنشا ماماندار دايىنداپ، الەمدىك باسەكەلەستىككە قابىلەتتى ماماندار دايىنداپ شىعارۋدا.

تاعاەۆا ايىمجان ماراتقىزى،

ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ،

فيلوسوفيا جانە ساياساتتانۋ فاكۋلتەتى،

"كونفليكتولوگيا" ماماندىعىنىڭ 1-كۋرس ماگيسترانتى.

پىكىرلەر