Құрметті Президент!
Қазір ваххабизм идеологиясына тыйым салу туралы заң қабылдау қажет болатын кез келді. Біздің елде ваххабиттер әртүрлі типтегі құрылымдардың жиынтығын білдіреді, олар эволюция жолымен дамиды. 30 жыл ішінде Қазақстанда ваххабиттердің үшінші буыны өсіп, олардың саны экспоненциалды түрде өсіп келеді. Осындай тыйымнан кейін олардың қызметі әлдеқайда күрделене түседі, бұл адамдардың террористік әрекетке деген ағынын азайтады. Егер идеология өлімге, жойылуға және зорлық – зомбылыққа шақыратын болса, онда оған тыйым салынуы керек. Біз исламды қолданатын осынау адамды жек көретін идеологияның жемісін өз көзімізбен көрдік. Құран аяттарын экстремизмге, терроризмге, агрессияға дәлел ретінде контекстен шығарып, бейбіт ұйықтап жатқан идеология және ешкімге қатысы жоқ сенімді ұятсыз пайдаланады. Бірақ Қазақстанда бейбіт салафит саналғандарды өте жақсы біледі, ал Сирияда соғыс басталған кезде олар өлтіру және жару үшін жалған халифатқа кетті. Сондықтан ваххабит идеологиясына заңмен тыйым салынуы керек.
Бүгінгі күнге дейін кейбір сарапшылар идеологияға тыйым салуға болмайды деп жазып келді. Ваххабизмге тыйым салу ваххабиттерді бұрышқа қояды, олар ашулананып, радикалданады. Ваххабизмге тыйым салу Сауд Арабиясымен және осы идеология ресми болып табылатын басқа мемлекеттермен дипломатиялық қатынастардың бұзылуына әкеледі және т. б.
Тәжірибе көрсеткендей, біздің елімізде террористік белсенділіктің күрт төмендеуі ваххабилер атына келген қарсылықтан емес, олардың қатарын айтарлықтай қысқартып, ең радикалды өкілдерді Қазақстаннан кетуге мәжбүр еткен күш қысымының артуымен байланысты.
Ваххабизмді идеология ретінде тыйым салу міндетті емес. 2009 жылы Тәжікстан өз аумағында "Салафия" ағымының жақтастарының қызметіне тыйым салды, ал 2014 жылы бұл бағытты экстремистік деп таныды. Ресейде "Нурджулар" экстремистік ұйымының жақтастары да осындай әрекет жасады. Осылайша, "ваххабизм" немесе "салафизм" қауымдастығына тыйым салуға ешқандай кедергі жоқ.
Дипломатиялық қарым-қатынастың үзілуіне келсек: ҚР Сыртқы істер министрлігінің қызметкерлері бұған алаңдаушылық білдірмейді. Себебі, мысалы, "мұсылман бауырлар" террористік ұйымының Қазақстандағы тыйым салуы дипломатиялық қатынастардың бұзылуына немесе "мұсылман бауырлар" билікке келген кезде Египетпен сауданың бұзылуына әкелген жоқ. Жоғарыда аталған Тәжікстан да ислам әлеміндегі барлық ұстанымдарын сақтап қалды, қажыларын сабырмен қажылыққа жіберіп, ваххабит елдермен сауда жасайды.
Бұл жерде тағы бір қызық жайт бар – ваххабиттер өздерін ваххабиттер деп атай алады және бұл лақаптан күрт бас тарта алады. "Бізде ваххабизм деп аталатын діни құндылықтар жоқ... Бізде бір дін бар – ислам",-деді Сауд Арабиясы Консультативтік кеңесінің вице-спикері (Меджлис аш-Шура) Мұхаммед әл-Джефри, ол ваххабизм Сауд Арабиясының мемлекеттік идеологиясы деген пікірді жоққа шығарды. Ал ваххабизм ресми түрде болмағандықтан, оған тыйым салу мәселесі де жоқ емес.
Осылайша, уахабизмге тыйым салынуы мүмкін және ол ешқандай күйзеліс туғызбайды. Ал мұндай тыйым салудың қисыны бар – сайып келгенде, еліміздегі кейбір қауіпті исламдық ағымдар (Хизб-ут-Тахрир, Мұсылман бауырлар және Таблиғи) экстремистік және террористік деп заңнан тыс деп танылған. Неліктен бұл адамды жек көретін идеология заңды түрде әрекет етеді? Қазір Қазақстанда тыйым салынған ең қауіпті террористік ұйымдар – ДАИШ, Джабхат ан-Нусра және Әл-Каида – ваххабилік сипатқа ие.
Қазақстанда соңғы 30 жылда террорлық шабуылда қаза тапқандар мен жараланғандардың басым көпшілігі идеологиясы біздің елімізге шетелден әкелінген және біздің мұсылмандар үшін жат болып табылатын ваххабиттік топтардың құрбаны болды. Әрине, қазір кез келген ваххабит террорист емес, бірақ әрбір террорист алдымен ваххабит болуы керек. Бұл террористік жалдаушылардың негізгі мақсатты аудиториясы болып табылатын көптеген ваххабиттік қауымдастық – шиит, ханафи, православие немесе атеистке қарағанда «қалыпты салафитті» ИМ-ге тарту әлдеқайда оңайырақ.
Ваххабизмге тыйым салу бұл ортаға айтарлықтай үлкен зиян келтіреді. Оның іс жүзінде қалай жүзеге асатынын Шешенстан Республикасының мысалында көруге болады, онда ваххабиттердің қызметіне де-факто тыйым салынған. Дәл осы көзқараспен аталмыш ағымның ізбасарларына Шешенстаннан террористердің жаппай кетуін және оның аумағындағы террористік шабуылдар санының азаюын түсіндіреді. Дағыстанда "Ваххабизм және басқа да экстремистік әрекеттер туралы заңның» қабылданғанына жиырма жылдан астам уақыт өтті. Заң 1999 жылғы тамыз-қыркүйек айларындағы халықаралық лаңкестердің қарулы топтарының шабуылы ретінде бүкіл әлемге белгілі болған оқиғалардан кейін қабылданды. Өзбекстан мен Тәжікстанда «салафизм» ваххабизміне тыйым салынған. Балаларымыздың санасын осы Қазақстандағы адамды жек көретін идеологиядан қорғайтын кез келді.
Атырау облысы бойынша (2010-2013) діни ағымдардан
жапа шеккен орталықтың бас директоры,
"Нұр Мүбарак" ислам университетінің исламтану
мамандығының бакалавры Алтынбек АЖОКҰЛЫ
