اباي وبلىسىندا ارحەولوگتار شامامەن 7 مىڭ جىل بۇرىن جەرلەنگەن ادام سۇيەگىن تاپتى، دەپ حابارلايدى "ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى ناۋكا ارناسىنا سىلتەمە جاساپ.
2 جىل بۇرىن زەرتتەۋ ناتيجەسى جاريالانعان ەجەلگى قابىر كوكەنتاۋ ەتەگىندەگى كوكەن قونىسىنان، قولا ءداۋىرىنىڭ مادەني قاباتتارىنىڭ استىنان انىقتالعان. راديوكومىرتەكتى تالداۋ بۇل قازاقستان اۋماعىنداعى ەڭ كونە ادام جەرلەۋى ەكەنىن دالەلدەدى. ول ەرتە نەوليت داۋىرىنە، ياعني ەگىنشىلىك پەن مال شارۋاشىلىعى قالىپتاسپاي تۇرعان كەزەڭگە جاتادى.
زەرتتەۋدى پروفەسسور پاولا دۋماني-ديۋپيۋي (نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتى), عالىم جۇلدىز تاشمانبەتوۆا (ۆاشينگتون ۋنيۆەرسيەتى) جانە اكادەميك زەينوللا ساماشەۆ (الكەي مارعۇلان اتىنداعى ارحەولوگيا ينستيتۋتى) جەتەكشىلىك ەتكەن حالىقارالىق عىلىمي توپ جۇرگىزدى.
ارحەولوگتار سوپاقشا شۇڭقىردان ەكى ادامنىڭ سۇيەگىن تاپقان: ءبىرى – وڭ بۇيىرىمەن، تىزەسىن بۇگىپ جاتقان ەرەسەك ادام، ەكىنشىسى – ءجاسوسپىرىمنىڭ باس سۇيەگى. عالىمدار مۇنى ەجەلگى داۋىرگە ءتان ريتۋالدىق ءراسىم دەپ تۇسىندىرەدى. راديوكومىرتەكتى ساراپتاما ناتيجەسى قابىردىڭ ب.ز.د. 5471-5222 جىلدار ارالىعىنا تيەسىلى ەكەنىن كورسەتەدى.
قابىر جانىنان جانۋار سۇيەكتەرى، كۇل مەن قىش ىدىس قالدىقتارى تابىلعان. بۇل ايماقتىڭ مىڭداعان جىلدار بويى ۇزدىكسىز قونىستانعانىن كورسەتەدى. سونىمەن قاتار، ارحەولوگتار تاس قۇرالدار مەن پريزمالىق نۋكلەۋستار تاپقان. بۇل ەجەلگى ادامداردىڭ قۇرال جاساۋ تەحنولوگياسىنىڭ جوعارى دەڭگەيدە بولعانىن دالەلدەيدى.
زەرتتەۋشىلەردىڭ ايتۋىنشا، كوكەنتاۋدان تابىلعان ارحەولوگيالىق ولجا ءسىبىر مەن ورتالىق ازيانىڭ نەوليت داۋىرىندەگى مادەنيەتتەرىمەن تىعىز بايلانىستى جانە قازاق دالاسىنداعى العاشقى تۇراقتى نەمەسە جارتىلاي تۇراقتى ءومىر سالتىنىڭ بولعانىن كورسەتەدى.
كوكەن قابىرىندەگى دەنەنىڭ ورنالاسۋى نەوليت داۋىرىندەگى ءسىبىر، موڭعوليا جانە ورتالىق ازياداعى بەلگىلى راسىمدەرگە سايكەس كەلەدى، وندا باس سۇيەكتەر نەمەسە سۇيەكتەر اتا-بابالارعا تابىنۋ سيمۆولى رەتىندە قازىپ الىنىپ، قايتا جەرلەنڭپ وتىرعان. مۇنداي قايتا جەرلەۋ ءۇردىسىنىڭ بەلگىسى قازاق جەرىنەن تۇڭعىش رەت تابىلىپ وتىر.
«كوكەن — كوشپەندى وركەنيەتتىڭ ورتالىق ازيا مەن سىبىردەگى مادەني جانە گەنەتيكالىق كەڭىستىكتەرىن بايلانىستىرادى»، - دەدى زەينوللا ساماشەۆ.
قازىرگى ۋاقىتتا قازبا جۇمىستارى جالعاسۋدا. عالىمدار ودان دا تەرەڭ قاباتتاردان مەزوليت داۋىرىنە جاتاتىن ىزدەر تابىلىپ، ءوڭىردىڭ ەجەلگى تۇرعىندارىنىڭ ءومىرىن تەرەڭىرەك زەرتتەۋگە مۇمكىندىك تۋادى دەپ ۇمىتتەنۋدە.
كوكەنتاۋداعى جاڭالىققا دەيىن قازاقستانداعى ەڭ كونە قابىرلەر جەلەزينكا مەن بەستاماقتاعى جەرلەۋ ورىندارى بولىپ كەلگەن ەدى. بۇل جەرلەۋ ورىندارىنىڭ تاريحى ءبىزدىڭ زامانىمىزعا دەيىنگى 5000 جىلعا تيەسىل دەپ ەسەپتەلەتىن.
