قازىرگى الەم تەرەڭ الەۋمەتتىك جانە گەوساياسي وزگەرىستەردى باستان كەشىرۋدە. الەمدىك قاۋىمداستىق ءۇشىن بىرلىك، ەتنومادەني جانە كوپكونفەسسيالىق ارتۇرلىلىكتى ساقتاۋ، سونداي-اق مەملەكەتتەگى كەلىسىم مەن تۇراقتىلىقتى نىعايتۋ بۇرىنعىدان دا ماڭىزدى.
بۇل تۋرالى قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ جانىنداعى قازيس-نىڭ جەتەكشى عىلىمي قىزمەتكەر الشانسكايا اننا “ادىرنا” ۇلتتىق پورتالىنا ايتىپ بەردى.
“قازاقستاننىڭ ەتنيكالىق توپتار اراسىنداعى مادەني ءوزارا ارەكەتتەستىكتىڭ بىرەگەي تاريحى بار. ءوزارا ارەكەتتەستىك ءومىردىڭ بارلىق سالالارىنا - ءومىر سالتى مەن ويلاۋىنا، مەنتاليتەتىنە جانە قۇندىلىق باعدارلارىنا ەنەدى. سونىمەن قاتار، ەلىمىزدە ءتۇرلى ۇلت وكىلدەرىنىڭ قاتار ءومىر سۇرۋىنە دە قازاقتىڭ اشىقتىعى مەن قوناقجايلىعى سەبەپ بولدى.
قازاقستان ەل ازاماتتارىنىڭ بىرەگەيلىگىنىڭ قۇرامداس بولىگىنە اينالعان «ارتۇرلىلىكتەگى بىرلىك» قاعيداتىن ۇستانادى. قازاقستان حالقىنىڭ سوڭعى ساناعى بويىنشا حالىق قۇرىلىمىندا قازاقتار 70,18%، ورىستار 15,81%، وزبەكتەر 3,22%، ۇيعىرلار 1,48%، ۋكرايندار 1,36%، تاتارلار جانە باسقالار 1,06% قۇرايدى. ەل تۇرعىندارىنىڭ 64,45%-ى يسلام ءدىنىن، 20,45%-ى پراۆوسلاۆيەلىك حريستياندىقتى، 0,11%-ى ءبۋدديزمدى ۇستانادى.
ەتنوسارالىق ۇنقاتىسۋدىڭ كورىنىس بەرۋىندەگى بىرەگەي قۇبىلىس – قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى. مەملەكەت ۇلتتىق-مادەني بىرلەستىكتەردىڭ، گازەتتەردىڭ، راديو جانە تەلەباعدارلامالاردىڭ، تەاترلاردىڭ قىزمەتىنە قولداۋ كورسەتەدى. ماسەلەن، ەلىمىزدە 52 ەتنيكالىق باق تىركەلىپ، 10 تىلدە شىعارىلادى. سونىمەن قاتار، 1000-عا جۋىق ەتنومادەني بىرلەستىكتەر مەن ولاردىڭ فيليالدارى بار. ورتا ءبىلىمدى قازاق، ورىس، وزبەك، ۇيعىر، تاجىك جانە باسقا تىلدەردى دە الۋعا بولادى”،- دەدى ول.
ونىڭ ايتۋىنشا، قازاقستاننىڭ مۇنداي تاجىريبەسى الەمدىك دەڭگەيدە سۇراگىسقا يە.
“بىرەگەي قازاقستاندىق تاجىريبە الەمدىك دەڭگەيدە سۇرانىسقا يە. قوعامداعى بەيبىتشىلىك پەن ديالوگتى نىعايتۋ ماقساتىندا قازاقستاندا 2003 جىلدان بەرى الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر كوشباسشىلارىنىڭ سەزى وتكىزىلىپ كەلەدى. جاقىندا وتكەن كونگرەسس ناتيجەسىندە دەكلاراتسيا ازىرلەنىپ، ول بۇۇ باس اسسامبلەياسىنىڭ 77-سەسسياسىنىڭ رەسمي قۇجاتى رەتىندە تاراتىلدى.
وسىلايشا، قازاقستاندىق قوعامدا ەتنومادەني ارتۇرلىلىك، ەڭ الدىمەن، بارلىق قازاقستاندىقتاردىڭ قۇندى مادەني جەتىستىكتەرىمەن الماسۋىنا مۇمكىندىك بەرەتىن ەلدىڭ وراسان بايلىعى مەن ارتىقشىلىعى ەكەنىن ءتۇسىنۋ كەرەك. مىنە، بۇل جاھاندىق وزگەرىستەر جاعدايىندا ءبىزدىڭ بۇكىل قوعامىمىزدىڭ سەنىمدى تىرەگى بولادى”،- دەپ ءسوزىن قورىتىندىلادى اننا.
