وسى كۇنگى قوعامدا ىنتىماقتاستىق رۋحىن قالىپتاستىرۋ جانە ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار ادامدارعا قۇرمەتپەن قاراۋ ماڭىزدىلىعىن ەسكەرۋ كەرەك ىسپەتتى. ويتكەنى، ازاماتتىق ورتادا باسقا دا قۇندىلىقتاردىڭ العا وزىپ بارا جاتقانىن كوز كورىپ ءجۇر. ال، ىنتىماقتاستىق رۋحىن قالىپتاستىرۋ جانە ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار ادامدارعا قۇرمەتپەن قاراۋ جايى كولەڭكەدە قالىپ بارا جاتقانداي. اتالعان ءىس، باستاما نەسىمەن ماڭىزدى؟ ەندەشە توقتالىپ وتەيىك.
قازاقستاندا بىرنەشە جىلدان بەرى ينكليۋزيۆتى ءبىلىم تۋرالى ايتىلىپ، جازىلىپ، ءتۇرلى بۇقارالىق اقپارات قۇرالى ارقىلى جارناماسى جاسالىپ ءجۇر. ول ول ما، مەملەكەتتىك دەڭگەيدە دە تالاي تالقى ءوتتى. بىراق، وسى ءبىر ينكليۋزيۆتىلىك ءحالىن كىم قالاي ءتۇسىندى؟ بىزدىڭشە، قوعامدا ىنتىماقتاستىق رۋحىن قالىپتاستىرۋ جانە ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار ادامدارعا قۇرمەتپەن قاراۋدى دارىپتەۋ، نىعايتۋ ءۇشىن ينكليۋزيۆتى مادەنيەتتىڭ جاڭا باعدارلاماسىن دايىنداپ، كۇندەلىكتى ومىرىمىزگە ەنگىزۋ شارت.
وسىندايدا، «حوكينگتىڭ ساۋلەلەنۋى» قۇبىلىسىن اشقان ستيۆەن ۋيليام حوكينگ ويىمىزعا ورالادى. عالىم 1960 جىلى بويىن مەڭدەگەن اۋىر دەرتتىڭ سالدارىنان ارباعا تانىلعان. سول كەزدەگى اعىلشىن بيلىگى، عالىمنىڭ ورتاسى ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار ادامعا قۇرمەتپەن قارادى. ستيۆەن حوكينگ وسىنىڭ ارقاسىندا تالاي سىيلىق الىپ، جاڭالىق اشتى ءارى ءوز زامانىنىڭ ەڭ اتاقتى فيزيك-تەورەتيگى رەتىندە تانىلدى. جالپىعا، قاۋىمعا جاساعان يگىلىگى شاش ەتەكتەن.
ءبىزدىڭ ەلدە شە؟ قوعامدا ىنتىماقتاستىق رۋحىن قالىپتاستىرۋ جانە ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار ادامدارعا قۇرمەتپەن قاراۋ باعىتىندا نەندەي ىستەر اتقارىلىپ جاتىر؟ قانداي باستامالار كوتەرىپ، باعدارلامالار ازىرلەۋ كەرەك؟
ەڭ اۋەلى، ەلدەگى وسى باعىتتا جۇمىس ىستەيتىن ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمداردىڭ ورتاق بازاسىن جيناقتاپ، شاعىن گرانتتار ۇلەستىرۋ ماڭىزدى. اتالعان گرانتتى قوعامدا ىنتىماقتاستىق رۋحىن قالىپتاستىرۋ جانە ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار ادامدارعا قۇرمەتپەن قاراۋدى ناسيحاتتايتىن، وقىتاتىن ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدار عانا الا الادى. بۇل ارقىلى ءبىز جوعارىدا مىسالعا كەلتىرگەن ينكليۋزيۆتى مادەنيەت قالىپتاسادى. قايتكەن كۇننىڭ وزىندە قوعامدا ىنتىماقتاستىق رۋحى قالىپتاسا باستايدى، سونداي-اق، ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار ادامدارعا قۇرمەتپەن قاراۋ ارتادى.
وسىدان بىرنەشە جىل بۇرىن ەرەكشە قاجەتتىلىگى بار ءبىر ازاماتپەن ساپارلاس بولدىم. ءوزىن تاۋەلدى ەتكىسى كەلمەي، ءىس تىگىپ، ەڭبەك ەتەدى. سول ارقىلى قوعامداعى ادامداردىڭ قۇرمەتىنە بولەنگەن ەكەن. وعان اتا-اناسى دا قولعابىس ەتىپتى. مىنە، ىنتىماقتاستىق رۋحى دەگەن وسى شىعار؟!...
