قازاقستانداعى پاراليمپيادانىڭ تاريحى مەن جەتىستىكتەرى

2194
Adyrna.kz Telegram

كسرو-دا ءبىرىنشى بۇكىلوداقتىق مۇگەدەكتەر سپارتاكياداسى 1988 جىلى ليتۆانىڭ الانتا قالاسىندا ءوتتى.

1987 جىلى جەلتوقساندا قازكسر فيس كوميتەتى بۇكىلوداقتىق ەرىكتى دەنە شىنىقتىرۋ جانە سپورت قوعامىمەن (ۆدفسو) بىرلەسە وتىرىپ، «مۇگەدەكتەردىڭ دەنە تاربيەسى جانە سپورتى» فەدەراتسياسىن قۇرعانىمەن، بۇل ويىندارعا قازاقستاننان سپورتشىلار قاتىسقان جوق. پرەزيدەنت بولىپ سەرگەي حوحلوۆ سايلاندى. ۆيتسە-پرەزيدەنتى شاكۋوۆ قۋانىش – قۇلاق مۇكىستىگى بار جاندار قاتارىنان، نيكيفوروۆ گەننادي – زاعيپ جاندار قاتارىنان بولدى. باس حاتشى – دجاپاروۆا ەلەنا بولىپ سايلاندى.

ارادا التى اي وتپەي جاتىپ، 1988 جىلدىڭ ءساۋىر ايىندا ۆولەيبولدان مۇگەدەك-سپورتشىلار كومانداسى ءبىرىنشى بۇكىلوداقتىق جارىسقا قاتىستى. ال كەلەسى 1989 جىلى الماتىدا ەكىنشى بۇكىلوداقتىق ۆولەيبولدان مۇگەدەك-سپورتشى كوماندالار جارىسى ءوتتى، بۇل قازاقستانداعى ۆولەيبولدىڭ ودان ءارى تابىستى بولۋىنا كۇشتى تۇرتكى بولدى.

فەدەراتسيا كاسىپوداقتاردىڭ ۆدفسو جانە قازاقستان سپورت كوميتەتىمەن بىرلەسىپ جىل سايىن قولجەتىمدى سپورت تۇرلەرىنەن 5-6 رەسپۋبليكالىق جارىستار وتكىزىپ، ۇلتتىق قۇراما كوماندالاردىڭ حالىقارالىق جارىستارعا قاتىسۋىن قامتاماسىز ەتتى.

1990 جىلى ماۋسىمدا الماتىداعى «ماياك» پيونەر لاگەرىندە مۇگەدەكتەردىڭ رەسپۋبليكالىق سپارتاكياداسى ءوتتى، ول بەلگىلى سەبەپتەرمەن ادەتتە ءبىرىنشى بولىپ اتالمايدى. وليمپيادانى ۇيىمداستىرۋشىلار بۇكىلرەسەيلىك كاسىپوداقتار فەدەراتسياسىنىڭ رەسپۋبليكالىق كەڭەسى (توراعاسى ۋ. قۇرالوۆ) جانە فق رەسپۋبليكالىق كوميتەتى بولدى. وتەتىن ورنى الماتى قالاسىنداعى «ماياك» پيونەر لاگەرى. قازاقستاننىڭ 7 وبلىسىنان كوماندالار، بارلىعى 60-قا جۋىق ادام قاتىستى.

1991 جىلى الماتى قالاسىندا «فابريچنىي» اۋىلىندا مۇگەدەكتەردىڭ 1-ءشى رەسپۋبليكالىق سپارتاكياداسى ءوتىپ، وعان ەلىمىزدىڭ 500-گە جۋىق سپورتشىسى قاتىستى.

1992 جىلعا قاراي مۇگەدەكتەرگە ارنالعان سپورتتىق بىرلەستىكتەر قۇرۋ داستۇرگە اينالدى. «مۇگەدەكتەردى قولداۋشىلار» ءۇشىن قازاقستان مۇگەدەكتەرىنىڭ دەنە شىنىقتىرۋ جانە سپورت قاۋىمداستىعى قۇرىلدى. ول سونداي-اق حالىقارالىق پاراليمپيادا كوميتەتىنىڭ مۇشەسى بولا وتىرىپ، ۇلتتىق پاراليمپيادا كوميتەتى قىزمەتىن اتقاردى. بىرلەستىكتىڭ پرەزيدەنتى ۇزاق ۋاقىت بويى جازۋشى ءانۋار ءالىمجانوۆ بولدى. قاۋىمداستىق قىزمەتىنىڭ نەگىزگى باعىتى حالىقارالىق ارەنادا قازاقستاننىڭ مۇددەسىن بىلدىرەتىن ەلىمىزدە اربا سپورتىن دامىتۋ بولدى. سونداي-اق، قازاقستان زاعيپ سپورتشىلار مەن ەستۋ قابىلەتى ناشار جانداردىڭ سپورت وداعى ۇيىمداستىرىلىپ، ولار ءوز ساناتىنداعى مۇگەدەك سپورتشىلارمەن جارىستار وتكىزە باستادى. سول جىلى ۆولەيبولدان وتىرىپ ويناۋشى كوماندا تمد چەمپيونى اتاندى.

1993 جىلى قازاقستان قۇراماسى العاش رەت ستوك-ماندەۆيلل ويىندارىنا (ارباداعى مۇگەدەكتەر اراسىنداعى بەيرەسمي الەم چەمپيوناتى) قاتىسىپ، العاش رەت قولا جۇلدەنى جەڭىپ الدى (شتول لەونيد - پاۋەرليفتينگ). 1995 جىلى مەدال قورجىنى تولىسا ءتۇستى: 1 التىن، 2 كۇمىس جانە 2 قولا، ءبىزدىڭ سپورتشىلارىمىزدىڭ قۇرمەتىنە العاش رەت ءانۇران شىرقالىپ، قازاقستاننىڭ تۋى كوككە كوتەرىلدى.

ليۋبوۆ ۆوروبەۆا ازىرگە پاراليمپيادا جۇلدەسىن جەڭىپ العان جالعىز قازاقستاندىق ايەل سپورتشى. زاعيپ سپورتشى ءوز جۇلدەسىن 1994 جىلى ليللەحاممەردە وتكەن VI قىسقى پاراليمپيادا ويىندارىندا جەڭىپ الدى. كلاسسيكالىق ستيلدە 10 شاقىرىمدىق شاڭعى جارىسىندا سىنعا تۇسكەن ول قاشىقتىقتى «كۇمىس جۇلدەمەن» اياقتادى.

ۆولەيبولدان وتىرىپ ويناۋ قازاقستان قۇراماسى 1992 جىلى تمد چەمپيونى، 1994 جانە 1998 جىلدارى ازيانىڭ ەكى دۇركىن چەمپيونى اتانعان حالىقارالىق جارىستاردا ءساتتى ونەر كورسەتتى. تمد قۇراماسى مەن قازاقستان قۇراماسىن كسرو-نىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن جاتتىقتىرۋشىسى ج.ن.ساۋرانباەۆ ۇزاق ۋاقىت بويى دايىندادى، ونىڭ جەتەكشىلىگىمەن قازاقستان قۇراماسى 1996 جىلى اتلانتا قالاسىندا وتكەن پاراليمپيادا ويىندارىندا 8-ءشى ورىن الدى، 1998 جىلعى الەم چەمپيوناتىندا سول ناتيجەنى قايتالادى.

ەلىمىزدىڭ باسقا دا مۇگەدەك سپورتشىلارى دا ماراپاتقا يە بولدى: پاۋەرليفتينگتەن – اناتولي كولوديۋك (ەكىباستۇز), پاۋەرليفتينگتى دامىتۋعا قوسقان ۇلەسى جانە جوعارى سپورتتىق ناتيجەلەرى ءۇشىن حالىقارالىق پاراليمپيادا كوميتەتى پرەزيدەنتىنىڭ ارنايى مەدالىمەن ماراپاتتالدى; مۇگەدەكتەر ارباسىنداعى جارىستا – بۇكىل الەمدى دەرلىك ارالاعان ەۆگەني تەتيۋحين اعىلشىن ءتىلىن تاماشا بىلەدى جانە 62 جاسىندا 2004 جىلى افينادا وتكەن پاراليمپيادا ويىندارىنا قاتىستى. مۋراۆەۆ پاۆەل (الماتى) – جۇزۋدەن قازاقستاننىڭ ءابسوليۋتتى چەمپيونى جانە رەكوردشىسى، 1980 جىلعى كسرو چەمپيونى.

2003 جىلى ەلىمىزدىڭ سپورت ۇيىمدارىنىڭ ۇيلەستىرۋشى ورگانى بولىپ تابىلاتىن جانە قازاقستانداعى مۇمكىندىگى شەكتەۋلى سپورتشىلاردىڭ حالىقارالىق ارەنادا مۇددەلەرىن قورعايتىن قازاقستاننىڭ پاراليمپيادالىق كوميتەتى قۇرىلدى

ەلىمىزدە 450 مىڭنان استام مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جاندار بولسا، ونىڭ 200 مىڭعا جۋىعى، ياعني 45 پايىزى اقىل-ويى بۇزىلعان، تىرەك-قيمىل اپپاراتىنا مۇقتاج، كورۋ نەمەسە ەستۋ قابىلەتى جوق ادامدار. سوڭعى ءۇش جىلدا دەنە شىنىقتىرۋمەن جانە سپورتپەن جۇيەلى تۇردە شۇعىلداناتىن مۇگەدەكتەر سانىنىڭ تۇراقتى ءوسۋى بايقالادى، سوندىقتان بۇل كورسەتكىش 2009 جىلعى 12 مىڭ ادامنان 6,0%-عا، ياعني 15 مىڭ 505 ادامعا دەيىن ءوستى.

قازاقستاندا جىل سايىن بارلىق ساناتتاعى مۇگەدەكتەر اراسىندا سپورت تۇرلەرىنەن 40-تان استام ەل چەمپيوناتتارى، 4 جىلدا ءبىر رەت مۇگەدەك سپورتشىلاردىڭ رەسپۋبليكالىق سپارتاكياداسى مەن پاراليمپيادا ويىندارى وتكىزىلەدى.

بۇگىنگى تاڭدا ماڭعىستاۋ، اتىراۋ، الماتى وبلىستارىندا جانە استانا جانە الماتى قالالارىندا مۇگەدەكتەر ارباسىنداعى سپورت تۇرلەرى بويىنشا 5 سپورت كلۋبى، وڭتۇستىك قازاقستان جانە قاراعاندى ​​وبلىستارىندا 2 مامانداندىرىلعان سپورت مەكتەبى، سونىمەن قاتار مەكتەپتە 2 مۇگەدەكتەر سپورت ءبولىمى جۇمىس ىستەيدى.

اسىرەسە ماڭعىستاۋ، اتىراۋ، وڭتۇستىك قازاقستان، قاراعاندى، پاۆلودار، قوستاناي، سولتۇستىك قازاقستان، الماتى وبلىستارىندا جانە استانا مەن الماتى قالالارىندا مۇگەدەكتەر ارباسىنداعى سپورت بويىنشا بەلسەندى جۇمىستار جۇرگىزىلۋدە. 2001 جىلى استانادا 1-پاراليمپيادا ويىندارى ءوتتى. ودان كەيىن جالپى ەسەپتە الماتىنىڭ مۇگەدەك سپورتشىلارى جەڭىمپاز اتاندى. التى جىلدان كەيىن 2007 جىلى تالدىقورعان قالاسىندا (الماتى وبلىسى) ءىى پاراليمپيادا ويىندارى ءوتتى. سپارتاكيادانىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ءبىرىنشى ورىندى الماتى قالاسىنىڭ كومانداسى، ەكىنشى ورىندى قاراعاندى ​​وبلىسى، ءۇشىنشى ورىندى استانا قالاسىنىڭ كومانداسى يەلەندى.

توكيودا داۆيد دەگتيارەۆ 2020 جىلعى پاراليمپيادا ويىندارىنىڭ چەمپيونى اتانعان بولاتىن. سونداي-اق ول تبيليسيدە (گرۋزيا) وتكەن تۋرنيردە ول 178 كەلى سالماقتاعى شتانگانى كوتەرىپ الەم چەمپيونى اتاندى.

"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى

پىكىرلەر