يۋري يلين دەگەن ادامدى تانيسىز با؟ ول قر ىشكى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى. جالپى بۇل يلين دەگەن ادامنىڭ بار-جوعى بەلگىسىز ەدى. ەسىم-سويىن ەشكىم بىلمەيتىن. استاناداعى بەس بالانىڭ ءومىرىن قيعان قايعىلى وقيعادان كەيىن ءباسپاسوز جيىنىن وتكىزىپ، ەكىتۇرلى، ءبىر قىسىم پىكىر ايتتى. ءسويتىپ، «اتاقتى» بولدى. بۇگىن يۋري يلين دەگەن ازامات تۋرالى ءسوز ەتپەكپىز. ول كىم؟ قايدان كەلدى؟
بيىلعا دەيىن ىشكى ىستەر مينيسترلىگىن تاپجىلماي وتىرىپ، تۇپ-تۋرا 8 جىل باسقارعان قالمۇحامبەت قاسىموۆ دەگەندى جۇرت جاقسى بىلەدى. مىنە، سول قاسىموۆتىڭ ورىنباسارى بولعان يۋري يلين استاناداعى قايعىلى وقيعاعا قاتىستى پىكىر ءبىلدىرىپ، مارقۇم بولعان بەس بالانىڭ اتا-اناسى جاۋاپقا تارتىلۋى مۇمكىن دەگەندى ايتتى. بۇل ونسىز دا قازادان قان جۇتىپ، قابىرعاسى سوگىلگەن اتا-انانىڭ عانا ەمەس، جالپى جۇرتشىلىقتىڭ اشۋىنا ءتيدى.
«بۇل جايتتى سوتتا قارايدى. بالانىڭ قاۋىپسىزدىگىنە جاۋاپتى بولماعانى ءۇشىن قايتىس بولعان جاعدايدا اتا-اناسىن جاۋاپقا الۋ زاڭى بار. ال، بۇل جەردە ءبىر وتباسىنىڭ بەس بىردەي بالاسى قازا بولدى. سوندىقتان بۇل ماسەلە تەرگەۋ مەن سوتتا تەكسەرىلەدى»، - دەدى يۋري يلين استانادا وتكەن ءباسپاسوز ءماسليxاتىندا. بۇل جاڭاعى ۆيتسە-ءمينيستردىڭ ءسوزى. الىپ-قوسقانىمىز جوق.
جاڭاوزەندە حالىققا وق اتقان، «تاعى شىقسا، تاعى اتامىن» دەگەن مينيستر قاسىموۆتىڭ ورىنباسارىنان جۇرت باسقا نە كۇتۋى كەرەك ەدى؟..
ءجا، بۇرىن بوجكو باسقارعان تۇستا جەكە مينيسترلىك بولىپ، كەيىن وسى ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ قۇرامىنا دەپارتامەنت بولىپ قوسىلعان توتەنشە جاعدايلار دەپارتامەنتى دەگەن بار. جاڭاعى يۋري يلين دەگەن سول دەپارتامەنتتىڭ وكىلى.
يۋري يلين تۋرالى «Abai.kz» پورتالىندا بەلگىلى جۋرناليست اسحات اسان دا جازدى. اسحات اساننىڭ ماقالاسى ويىمىزعا وي، سوزىمىزگە ءسوز قوستى. الدىمەن جاڭاعى ءيليننىڭ ومىردەرەگىنە كوز جۇگىرتەيىك...
يۋري يلين كىم؟
«وnline.zakon.kz» دەيتىن سايتتاعى دەرەكتەمەگە نازار اۋدارايىق... يۋري يلين 1968 جىلى تۋعان. تۋعان جەرى – رسفسر، كۋيبىشەۆ قالاسى دەپ كورسەتىلىپتى. بىلەتىن ءبىر ءتىلى – ورىس ءتىلى ەكەن تاعى. 1992-1996 جىلدار ارالىعىندا ۋكراينادا، سۋمسك وبلىسىندا اسكەري سالادى قىزمەت ەتكەن.
ودان كەيىن الماتى مەن الماتى وبلىسىندا توتەنشە جاعدايلار قىزمەتىندە ءتۇرلى لاۋازىمداردى اتقارعان. اۋەلى وبلىستىق تج دايىندىق ورتالىعىندا اعا وفيتسەر بولعان. اياعىندا مينيسترلىكتەن بىراق شىققان.
ايتپاقشى، 2013-2015 جىلداردا ول الماتى قالاسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى بولعان. 2015 جىلى پرەزيدەنت اكىمشىلىگىندە مەملەكەتتىك ينسپەكتور بولعانى تاعى بار.
بۇدان باسقا ءيليننىڭ 1 وردەنى، 8 مەدالى بار.
پرەمەردىڭ سوگىسى وتپەيتىن ادام
يۋري ءيليننىڭ اتىن اعايىنعا ايعاقتاعان استاناداعى قايعىلى جاعدايدان كەيىن سول كەزدەگى مينيستر قالمۇحامبەت قاسىموۆتى پرەمەر-مينيستر باقىتجان ءابدىرۇلى ساعىنتاەۆ سىناعان ەدى. سىناعاندا دا ءمينيستردىڭ قولاستىندا قىزمەت جاسايتىن جاۋاپتى بىرنەشە ادامعا قاتاڭ سوگىس جاريالاۋدى تاپسىرعان. كىمدەرگە دەيسىز عوي... ايتامىز...
ءمينيستردىڭ ورىنباسارى – يۋري يلينگە, توتەنشە جاعدايلار جونىندەگى كوميتەت توراعاسى ۆلاديمير بەككەرگە, توتەنشە جاعدايلار قىزمەتىنىڭ استاناداعى دەپارتامەنتىنىڭ باسشىسى مارعۇلان امانباەۆقا قاتاڭ سوگىس جاريالاپ، توتەنشە جاعدايلار قىزمەتى كوميتەتى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى بارات دۇزاقباەۆتى قىزمەتىنەن بوساتۋدى ايتقان ەدى.
ناتيجەسىندە، بارات دۇزاقباەۆ قىزمەتىنەن بوساتىلدى. ارتىنان كوپ ۇزاماي-اق، قاسىموۆتىڭ ءوزى 8 جىل وتىرعان كرەسلوسىن بوساتىپ، باسقا قىزمەتكە اۋىستى.
ال جاڭاعى ءيليننىڭ ەسەبى ءبۇتىن شىقتى. اشىنعان جۇرتتىڭ اشۋىن تۋعىزىپ، اڭداماي سويلەگەن ۆيتسە-مينيستر يۋري ءيليننىڭ پاناسى پارمەندى بولدى ما، الدە پرەمەردىڭ سوگىسى دە، ءسوزى دە وتپەدى مە، ايتەۋىر، يلين ءدىن امان.
پىسقىرمادى دەدىك قوي. پرەمەردىڭ سوگىسىنە قاتىستى ول پىكىر بىلدىرگەن ەكەن.
«مەنىڭ ويىمشا، ءبىزدىڭ قىزمەتىمىزگە باعانى تەك قىزمەتكەرلەر عانا ەمەس، حالىق بەرەدى. وزىمە جاۋاپكەرشىلىك جۇكتەي وتىرىپ ايتار ەم، بىزدە نەگىزگى جۇمىستى قاراپايىم قىزمەتكەرلەر اتقارادى. جانە ءبىز تىركەپ وتىرعاعن ءبىزدىڭ قىزمەتكەرلەر قۇتقارىپ قالعان ادامدار قانشاما. مىنە، ءبىرىنشى كەزەكتە سول ادامداردىڭ العىسى ءبىزدىڭ جۇمىسىمىزعا بەرىلگەن جوعارعى باعا»، دەپتى.
2 رەت سوتقا تارتىلعان ادام قازىر ۆيتسە-مينيستر
«Abai.kz» سايتىندا جۋرناليست اسحات اسان جازعان دەرەككە كوز جۇگىرتسەك، جاڭاعى ۆيتسە-مينيستر يۋري يلين بۇعان دەيىن ەكى مارتە سوتقا تارتىلعان ادام ەكەن.
2009 جىلى جول ءجۇرۋ ەرەجەسىن ورەسكەل بۇزعان. وزگە بىرەۋدىڭ كولىگىن سوققان.
2012 جىلى زاڭعا تومپاق بۇيرىق شىعارعان. وسى تۋرالى از-ماز جازايىق. يۋري يلين ول كەزدە الماتىدا، قالا بويىنشا جەدەل دايىندىق، ازاماتتىق قورعانىس، تابيعي اپاتتاردى ەسكەرتۋ جانە سالدارىن جوب جونىندەگى باسقارمانى باسقارعان. ءسويتىپ، بۇل باسقاراتىن مەكەمەگە ادىلەت دەپارتامەنتى تەكسەرىس جاسايدى. اقىرىندا، يۋري ءيليننىڭ بىرنەشە مارتە زاڭ بۇزعانىن انىقتاپ، سوتقا بەرەدى. سوتقا يۋري يلين كەلىپ قاتىسپاعان دا. ناتيجەسىندە يۋري يلين جاۋاپتى دەپ تانىلىپ، 16 مىڭنان ءسال اساتىن سومادا ايىپپۇل تولەيدى.
جالپى، يۋري يلين ەكى رەتتە دە از عانا ايىپپۇلمەن قۇتىلعان. قىزىعى سول، وسى جاعدايدان كەيىن-اق، يۋري ءيليننىڭ تاسى ورگە دومالاپ، الماتى اكىمىنىڭ ورىنباسارى، ودان كەيىن پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنە، ارى قاراي ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنە قىزمەتكە تۇرادى.
كىم، قاي شەندى زاڭ بۇزباي جاتىر دەيسىز... ەڭ باستىسى سۇيەنەتىن تىرەۋىڭ مىقتى بولسا، پرەمەردىڭ سوگىسى تۇگىگى پاتشانىڭ پارمەنىن دە پىسقىرماۋعا بولا ما دەپ قالاسىڭ... ايتپەسە، رەسەي اسكەرىنىڭ وفيستسەرى، ۋكراينادا قاراپايىم قىزمەتتە جۇرگەن ادام، اياق-استىنان الماتىعا كەلىپ، كارەراسى جىل ساناپ وسكەنىن باسقا قالاي تۇسىندىرۋگە بولادى؟.. ءجا، ءبىزدىڭ ۇكىمەتتىڭ قۇرامىنداعى شەندى-شەكپەندىلەردىڭ ىشىندە كىمدەر، قانداي ادامدار جۇرگەنىن بىلە ءجۇرسىن دەدىك...
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
