قازاق قازاق بولعالى وتباسىلىق قۇندىلىقتاردى دارىپتەۋدى كۇن تارتىبىنەن تۇسىرگەن ەمەس. «وتان – وتباسىنان باستالادى» دەگەن تامسىلگە سۇيەنسەك وتباسى ىرگەلى مەملەكەت بولۋدىڭ العىشارتى رەتىندە الدىڭعى ورىندا جۇرەدى.
وتباسى قۇندىلىقتارىن دارىپتەۋ ءىسى كەشەگى كەڭەستىك سوتسياليستىك رەسپۋبليكالار وداعى شاعىندا دا قاتاردان قالىس قالماعان. سول كەزدەردە پەداگوگ انتون ماكارەنكو ايتقان «ءسىز ۇلىڭىزدى نەمەسە قىزىڭىزدى تەك قانا ءوزىڭىزدىڭ اتا-انالىق قۋانىشىڭىز ءۇشىن عانا دۇنيەگە اكەلىپ، تاربيەلەپ جاتقان جوقسىز. ءسىزدىڭ وتباسىڭىزدا جانە ءسىزدىڭ باسشىلىعىڭىزدا بولاشاق ازامات، بولاشاق قايراتكەر جانە بولاشاق كۇرەسكەر ءوسىپ كەلەدى» ءدال وسى ءسوز ءالى كۇنگە دەيىن وزەكتىلىگىن جويعان جوق. قالاي الىپ قاراعاندا دا وتباسى بارلىق باستامانىڭ باستاۋ بۇلاعىنا ۇقسايدى. قازاقستاندا تالاي جىلدان بەرى «مەرەيلى وتباسى»، «باقىتتى وتباسى» سىندى الەۋمەتتىك، ماڭىزعا يە جوبالار ۇزدىكسىز ىسكە اسىرىلىپ كەلەدى.
ارنايى بايقاۋلار ۇيىمداستىرىلىپ وتباسىلار جاقسى جاعىنان ءبىر-بىرىمەن سىنعا تۇسەدى. بۇل وسكەلەڭ ۇرپاقتى تاربيەلەۋدە ەرەكشە ماڭىزعا يە فاكتور. ويتكەنى، وسىنداي ۇلگىلى ىستەردى كورىپ، تۇيسىگىمەن ءتۇسىنىپ وسكەن جاستار تولقىنى قوعامعا جاڭا لەپ الىپ كەلەدى دەسەك ارتىق ەمەس.
ەڭ باستىسى، بۇنداي جوبالارعا مەملەكەتتىك ساياسات، ونىمەن قويماي، مەملەكەت باسشىسىنىڭ تىكەلەي ءوزى قولداۋ كورسەتەتىنى مەرەيىمىزدى تاسىتپاسا، جاسىتپايتىنى ايدان انىق.وتكەن جىلى وتكەن «مەرەيلى وتباسى» وتباسىلىق بايقاۋىنىڭ قارساڭىندا قاسىم-جومارت كەمەلۇلى ارنايى ءسوز ارناعانى سول كەزدەگى ۇلگىلى وتباسىلاردان باستاپ ءبارىنىڭ جۇرەگىنە جىلىلىق قۇيعان ەدى.
سول جيىندا «مەرەيلى وتباسى» بايقاۋى جەڭىپازدارىن ماراپاتتاۋ راسىمىنە قاتىسۋشىلارعا شىن جۇرەكتەن سالەم جولدايمىن! بۇل وتباسى ينستيتۋتىنىڭ جانە وتباسى قۇندىلىقتارىن دارىپتەۋگە، ۇلتىمىزدىڭ الەۋەتىن ارتتىرۋعا وراسان زور ۇلەس قوسىپ كەلە جاتقان بىرەگەي جوبا. جىل سايىن وتكىزىلەتىن بايقاۋ شاڭىراعى شاتتىقا بولەنىپ، بەرەكەلى بىرلىك پەن تاتۋلىققا ۇيىعان ونەگەلى وتباسىلار كۇللى ەلگە تانىتادى. مۇنداي ۇلگىلى اۋلەتتەر ەلىمىزدە از ەمەس، وتە كوپ. حالقىمىز قاي زاماندا وتباسى ءداستۇرىن بەرىك ۇستانىپ، قادىرلەي بىلگەن.
«ۇلكەنگە قۇرمەت، كىشىگە ىزەت» ءبىزدىڭ قانىمىزعا سىڭگەن قاسيەت. ءاربىر ازاماتتىڭ ادامگەرشىلىك بولمىسىن قالىپتاسۋىنا وتباسىنداعى احۋال ايرىقشا اسەر ەتەدى. اكە-شەشەسىنىڭ، اتا-اجەسىنىڭ تاربيەسىن كورىپ، ۇلكەندەردەن تاعىلىم الىپ وسكەن بالا ەسەيگەندە وتانشىل، ءبىلىمپاز، ەڭبەكقور ازاماتقا اينالادى. بەرەكەلى ءارى باقىتتى وتباسى قۋاتتىڭ ەلدىڭ تىرەگى. سوندىقتان مەملەكەت ءار شاڭىراقتىڭ ءال-اۋقاتىن ارتتىرىپ، ءار ازاماتتىڭ ءوسىپ وركەندەۋى ءۇشىن بارلىق جاعدايدى جاسايدى. بايقاۋدىڭ جەڭىپازدارىن قۇتتىقتايمىن! بارشاڭىزعا زور دەنساۋلىق، باق بەرەكە تىلەيمىن، – دەدى مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت كەمەلۇلى.
راسىمەن دە پرەزيدەنتىمىز اتاپ وتكەندەي، «ۇلكەنگە قۇرمەت كورسەتۋ، كىشىگە ىزەت ءبىلدىرۋ» ءبىزدىڭ قانىمىزعا سىڭگەن قاسيەت. اكە مەن شەشەنىڭ، اتا مەن اجەنىڭ تاربيەسىن كورىپ، ۇلكەندەردەن تاعىلىم الىپ وسكەن بالا ەسەيگەندە وتانشىل، ءبىلىمپاز، ەڭبەكقور ازاماتقا اينالسا ونىڭ يگىلىگىن ءوزى عانا ەمەس قوعام دا كورىپ، جاقسى باعىتقا بەتبۇرىس بولار ەدى. سوندىقتان، الداعى ۋاقىتتا وتباسلىق قۇندىلىقتاردى دارىپتەۋگە ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلامالار كوبەيتىلسە نۇر ۇستىنە نۇر بولار ەدى. «وتباسى قۇندىلىقتارى جانە قوعام» اتتى تاقىرىپتىڭ جۇگى ءبىر ماقالامەن جەڭىلدەمەسى انىق. ايتسە دە، ءبىزدىڭ ماقسات ءتيىستى قۇلاققا جەتكىزۋ بولدى.
