الماتىدا 10 تامىزدا اباي كۇنىن مەرەكەلەۋ اياسىندا اباي الاڭىندا (دوستىق جانە اباي داڭعىلدارىنىڭ قيىلىسى) اباي ۇلى اقىن مەن اعارتۋشىنىڭ ەسكەرتكىشىنە گۇل شوقتارىن قويۋ ءراسىمى، ورتالىق قالالىق كىتاپحاناسىندا (گوگول ك-ءسى، 109) قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ انالار كەڭەسىمەن بىرلەسكەن «ۇلى اباي - حالىق جۇرەگىندە» دوڭگەلەك ۇستەلى، «الاتاۋ» ءداستۇرلى ونەر تەاترىندا (نۇركەنت ش/ا.، 6) «اباي مۇراسى-قازاق قازىناسى» ادەبي-مۋزىكالىق قويىلىمى سياقتى بىرقاتار ءىس-شارالار ءوتتى.
ءىس-جانە شىعارماشىلىق زيالى قاۋىم وكىلدەرىنىڭ قاتارىندا قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ انالار كەڭەسىنىڭ وكىلدەرى، قازاقستاندىق كينو جانە تەاتر اكتەرى، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى بولات ءابدىلمانوۆ تا بار.
1993 جىلى الماتى اكىمشىلىگىنىڭ شەشىمىمەن ۇلى ابايدىڭ مەرەيتويىن تويلاۋ قارساڭىندا اباي اتىنداعى الماتى قالالىق قورى قۇرىلعان.
قور بەلسەندى قىزمەت اتقارىپ، جۇرتشىلىقتىڭ، اسىرەسە، شىعارماشىلىق زيالى قاۋىمنىڭ قولداۋىنا يە بولدى. قوردىڭ جۇمىسىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ باسشىلىعى بەكىتتى.
«بۇل قوردى شىعارماشىلىق زيالى قاۋىم قولدادى. 10 تامىزدا رەسپۋبليكا الاڭىندا، اباي ەسكەرتكىشىنىڭ ارتىندا اقىن-جازۋشىلار، جاستار اباي وقۋلارىن ۇيىمداستىرۋ تۋرالى ۇسىنىس جاسادىق. وسى ءىس-شاراعا اتسالىسقانداردىڭ بارلىعىن، اسىرەسە جازۋشىلار وداعىنىڭ ءبىرىنشى حاتشىسى نايمانباەۆ قالداربەك اعانى ۇلكەن ىستىق ىقىلاسپەن ەسكە الامىن. سول كەزدەگى قالالىق اكىمدىك توراعاسىنىڭ ورىنباسارى بولىپ جۇرگەندىكتەن حالىقتىڭ ءبىرتۋار پەرزەنتى، اعارتۋشى اباي قۇنانبايۇلىنا ارنالعان مەرەكەلىك شارانى ۇيىمداستىرۋ جۇمىستارى ەسىمدە جاقسى ساقتالىپ قالدى»، – دەدى اسەن بەسپاەۆا.الماتىدا قازاقتىڭ كەمەڭگەر اقىنى جانە ۇلى ويشىلى اباي قۇنانباەۆتىڭ 178 جىلدىعى قۇرمەتىنە وراي ونىڭ ەسكەرتكىشىنە گۇل شوقتارىن قويۋ ءراسىمى دە ءوتتى. ءىس-شاراعا قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ توراعاسى مەرەكە قۇلكەنوۆ، اۋەزوۆ اتىنداعى ادەبيەت جانە ونەر ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى كەنجەحان ماتىجانوۆ، مەملەكەتتىك قوعام قايراتكەرى نۇرلان ورازالين، الماتى قالاسى ءماسليحاتىنىڭ دەپۋتاتتارى، اقىن-جازۋشىلار جانە ت. ب. قاتىستى. «بۇگىن ەلىمىز ءۇشىن ەرەكشە مەيرام - ۇلى اقىن اباي قۇنانباەۆتىڭ تۋعان كۇنى. اباي قۇنانباەۆتىڭ تۇلعاسى قازاق حالقىنىڭ عانا ەمەس، بۇكىل الەمنىڭ ومىرىندە ماڭىزدى ورىن الادى. اباي جيدەبايدا دۇنيەگە كەلگەن. الايدا، ءار قازاق اباي - ءبىزدىڭ اقىنىمىز دەپ ونى ماقتان تۇتادى»، - دەپ اتاپ ءوتتى ءوز سوزىندە جازۋشىلار وداعى باسقارماسىنىڭ توراعاسى مەرەكە قۇلكەنوۆ. الاڭداعى ەسكەرتكىشكە گۇل شوقتارى قويىلعان سوڭ وقۋشىلار مەن جاستار اباي قۇنانباەۆتىڭ قازاقستاندىقتارعا كەڭىنەن تانىمال شىعارمالارىنان ۇزىندىلەر وقىدى. قازاقتىڭ ۇلى اقىنى مەن اعارتۋشىسىنىڭ شىعارماشىلىعىن سۇيەتىندەر ءۇشىن ورتالىق قالالىق كىتاپحانادا قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ انالار كەڭەسىمەن بىرلەسىپ «ۇلى اباي حالىق جۇرەگىندە» اتتى دوڭگەلەك ۇستەل ءوتتى، سودان كەيىن «الاتاۋ» ءداستۇرلى كوركەم تەاترىندا «اباي مۇراسى – قازاق قازىناسى» اتتى ادەبي-مۋزىكالىق قويىلىم كورسەتىلدى. مەرەكە قارساڭىندا اتاۋلى كۇنگە وراي الماتىنىڭ وڭىرلىك كوممۋنيكاتسيالار قىزمەتىنىڭ الاڭىندا ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ جانىنداعى اباي عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتى پروفەسسورلارىنىڭ قاتىسۋىمەن بريفينگ ءوتتى. اباي قۇنانباەۆ قازاق جازبا ادەبيەتىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى بولىپ سانالادى. اباي فەنومەنى ونىڭ امبەباپتىعىندا جاتىر، ول تەك كورنەكتى اقىن عانا ەمەس، سونىمەن قاتار پروزا شەبەرى بولدى، دەپ اتاپ ءوتتى ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ جانىنداعى اباي عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ قاۋىمداستىرىلعان پروفەسسورى، ساياسي عىلىمدار كانديداتى تورەگەلدى تۇياقباي.
«بۇگىن ەلىمىز ءۇشىن ەرەكشە كۇن - ۇلى اقىن اباي قۇنانباەۆتىڭ تۋعان كۇنى. اباي قۇنانباەۆتىڭ تۇلعاسى قازاق حالقىنىڭ عانا ەمەس، بۇكىل الەمنىڭ ومىرىندە ماڭىزدى ورىن الادى. بۇل اتاۋلى كۇن جىل سايىن جانە الەمدىك دەڭگەيدە اتاپ وتىلەتىنىنە سەنىمدىمىن. بۇعان سەبەپتەر دە جوق ەمەس، ويتكەنى شەت ەلدەردە اباي شىعارماشىلىعى مەن مۇراسىن ناسيحاتتاۋ جونىندەگى جۇمىس بىرنەشە جىل بۇرىن باستالعان بولاتىن. سونداي-اق ەلىمىزدەگى كوپتەگەن مەكەمەلەر جىل سايىن اباي كۇنىنە ارنالعان ءىس-شارالار ۇيىمداستىراتىنىن اتاپ وتكەن ءجون. اتاپ ايتقاندا، اباي عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتى حالىقارالىق عىلىمي كونفەرەنتسيا وتكىزۋدى جوسپارلاپ وتىر»، - دەدى ول.اباي كۇنىنە ارنالعان ءىس-شارالار جىل سايىن قازاقستاننىڭ شەت ەلدەردەگى ەلشىلىگىندە وتەدى. ونىڭ شىعارمالارى جاقىن جانە الىس شەتەلدەردە باسىلىپ شىعارىلىپ، الەمنىڭ 100-دەن استام تىلىنە اۋدارىلعان. ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ جانىنداعى اباي عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ قاۋىمداستىرىلعان پروفەسسورى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى ءلايلا مۇسالى ءوز كەزەگىندە 2020 جىلى قازاق حالقىنىڭ كورنەكتى اقىنى مەن ويشىلىنىڭ 175 جىلدىق مەرەيتويى حالىقارالىق دەڭگەيدە يۋنەسكو قامقورلىعىمەن اتاپ وتىلگەنىن ەسكە سالدى.
«مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ اباي قۇنانباەۆقا ارنالعان «اباي – رۋحاني رەفورماتور» اتتى جانە اقىننىڭ 175 جىلدىق مەرەيتويىنا ارنالعان «اباي جانە ءححى عاسىرداعى قازاقستان» اتتى ەكى ماقالا جازدى. اباي يدەيالارىنىڭ تۇجىرىمداماسى بۇرىنعىدان دا وزەكتى، اسىرەسە قازىرگى زاماندا. ابايدىڭ ءسوزى مەن ءىلىمى جاس ۇرپاقتىڭ ساناسىنا ءسىڭىپ، تاربيە جۇمىسىندا باسشىلىق قاعيداتقا اينالۋعا ءتيىس. سوندا عانا ءبىز گۋمانيست اباي ارمانداعان رۋحاني باي، تولىققاندى ادامدى تاربيەلەي الامىز. وسكەلەڭ ۇرپاق ءۇشىن دانىشپان تۇلعانىڭ قۇندى جانە بىرەگەي مۇراسىن ناسيحاتتاۋ ءبارىمىز ءۇشىن ورتاق مىندەت بولىپ قالا بەرەدى»، - دەپ اتاپ ءوتتى ول.ل. جۇمالى 2009 جىلى ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ جانىنان اشىلعان اباي ينستيتۋتى ءوز جۇمىسىن ءدال وسى باعىتتا جۇرگىزىپ جاتقانىن اتاپ ءوتتى. ينستيتۋت ماماندارى «ابايتانۋ». تاڭداۋلى ەڭبەكتەرى» اتتى 50 تومدىق ەڭبەكتى دايىنداپ، شىعاردى. اباي قۇنانباەۆتىڭ 175 جىلدىعىنا وراي وسى ەڭبەك نەگىزىندە «ابايتانۋ انتولوگياسى» كىتابى دا جارىق كوردى. سونىمەن قاتار اقىن مۇراسىنا ارنالعان عىلىمي-مادەني ءىس-شارالار وتكىزىلەدى. ينستيتۋتتان باسقا، كوپتەگەن وقۋ ورىندارىندا، مەملەكەتتىك مەكەمەلەردە، قالالىق كىتاپحانالاردا بۇل كۇن كەڭىنەن اتاپ وتىلەدى. دەرەككوز: Almaty.tv
