الماتىدا ءدىني ەكسترەميزم مەن تەرروريزمنىڭ الدىن الۋ بويىنشا ءبىر كۇندىك وقىتۋ سەمينارى ءوتتى. سەميناردى الماتى قالاسى ءدىن ىستەرى جونىندەگى باسقارماسى الماتى قالاسى اكىمدىگى جانىنداعى ءدىني ەكسترەميزم مەن تەرروريزمدى الدىن الۋ جونىندەگى اقپاراتتىق-ءتۇسىندىرۋ توبىنىڭ (اتت) مۇشەلەرىنە ۇيىمداستىردى، دەپ حابارلايدى “ادىرنا” ۇلتتىق پورتالى.
سەمينارعا قاتىسقاندار اراسىندا ءدىنتانۋشىلار، يسلامتانۋشىلار، پسيحولوگتار جانە باسقا دا ءدىن سالاسىنداعى بىلىكتى ماماندار بولدى.
«اقپاراتتىق-ءتۇسىندىرۋ توبى 7 جىل بۇرىن قۇرىلعان. ءبىز توپ مۇشەلەرىنە وسىنداي سەمينارلاردى تۇراقتى تۇردە وتكىزىپ تۇرامىز. اتت پروفيلاكتيكالىق جۇمىسى ءۇش نەگىزگى اسپەكتىگە بولىنەدى: جالپى، توپتىق جانە ماقساتتى. باستى ماقسات – دەسترۋكتيۆتى سيپاتتاعى ءدىني اعىمداردىڭ، تەرروريستىك جانە ەكسترەميستىك ۇيىمداردىڭ يدەولوگياسىنىڭ زياندىلىعىن ءتۇسىندىرۋ كەزىندە حالىقپەن جۇمىس جاساۋ ءۇشىن ماماندارىمىزدىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ. بۇگىن ءبىز يسلامدىق ەكسترەميستىك اعىمداردىڭ قۇرىلىمىن، ەرەكشەلىكتەرىن، پسيحولوگيالىق اسپەكتىلەرىن تۇسىندىرە الاتىن مامانداردى شاقىردىق. بۇگىنگى تاڭدا ەڭ ۇلكەن قاتەر تەك لاڭكەستىك ارەكەتتەردەن ەمەس، حاليفات قۇرۋ ارقىلى حالىقتى قورقىتۋدى باستى مىندەتتەرىنە قويعان يسلامدىق ۇيىمداردان بولىپ تۇر» – دەيدى الماتى قالاسى ءدىن ىستەرى جونىندەگى باسقارماسىنىڭ باسشىسى نۇرلان قيقىموۆ.
توپ 30 ادامنان تۇرادى. بىراق قاجەت بولعان جاعدايدا پروفيلاكتيكالىق جۇمىسقا باسقا ماماندار، سونىڭ ىشىندە قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ وكىلدەرى دە جۇمىلدىرىلادى.
نۇرلان قيقىموۆتىڭ ايتۋىنشا، بۇل باعىتتاعى جۇمىس قازىردىڭ وزىندە ءوز جەمىسىن بەرۋدە. الەۋمەتتىك جەلىلەردىڭ مونيتورينگىنە سايكەس، جىل سايىن راديكالدى سايتتارعا كىرەتىن الماتىلىقتاردىڭ سانى ازايىپ كەلەدى.
«جاستارعا دۇرىس نانىم-سەنىم، ءداستۇرلى رۋحاني-ادامگەرشىلىك، ازاماتتىق-پاتريوتتىق جانە ەڭبەك قۇندىلىقتارىن قالىپتاستىرۋ ءۇشىن ءبىلىم بەرۋ قاجەت. سوندىقتان ءبىزدىڭ گۋمانيتارلىق-يدەولوگيالىق پاندەرىمىز دۇرىس سانانى قالىپتاستىرىپ، ماڭىزدى ءرول اتقارادى»، - دەيدى فيلوسوفيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، فيلوسوف-ءدىنتانۋشى گۇلنار جۇمانوۆا.
گۇلنار جۇمانوۆا جاستاردىڭ دۇرىس جولدا جۇرگەنىنە كۇماندانسا، قايدا جۇگىنۋ كەرەكتىگى تۋرالى ءوز پايىمىمەن ءبولىستى.
«بۇل وزەكتى ماسەلە، سەبەبى ءبىزدىڭ جاستار اقپاراتتى نەگىزىنەن ينتەرنەتتەن، الەۋمەتتىك جەلىلەردەن الادى. دەگەنمەن، ماماندار قاي كەزدە دە قاجەت. تەك سولار عانا دىندەگى كەيبىر ماسەلەلەردى دۇرىس تۇسىندىرە الادى. ەڭ باستىسى، ناعىز ءدىن قايدا، ونىڭ بۇرمالانعان ءتۇرى قاي جەردە ەكەنىن اجىراتا الادى.
مەكتەپتە بالالار قوعامتانۋ ءپانىنىڭ مۇعالىمدەرىنە (تاريحشىلار، پسيحولوگتار، ءدىنتانۋشىلار), ۋنيۆەرسيتەتتە – ساياساتتانۋشىلار، فيلوسوفتار، مادەنيەتتانۋشىلار، الەۋمەتتانۋشىلار جانە ت.ب.، ەگدە جاستاعى ادامدار – يمامدارعا، باسقا ءدىن قىزمەتكەرلەرىنە جۇگىنە الادى. سونداي-اق ءار قالادا، وبلىستا ءدىن ىستەرى ورتالىقتارى بار»، - دەدى ول.
«بۇگىنگى سەمينار – دەڭگەيى ءارتۇرلى حالىقتىڭ ماقساتتى اۋديتورياسىمەن جۇمىس ىستەۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن كاسىبي ءدىنتانۋشىلار، تەولوگتار، ۋنيۆەرسيتەت قىزمەتكەرلەرى قاتىساتىن جۇيەلى شارا. ال بىزگە اۋديتوريانىڭ نازارىن اۋدارۋدى، قىزىعۋشىلىقتى وياتۋدى ۇيرەنۋ ماڭىزدى. مۇنداي سەمينارلاردىڭ مىندەتى – جۇمىسىمىزدىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ ءۇشىن ءبىزدى جاڭا قۇرالدارمەن قارۋلاندىرۋ، وي-ءورىسىمىزدى كەڭەيتۋ جانە ءبىلىم تەرەڭدىگىن قاداعالاۋ.
ەندەشە، باستى ماقسات – بىلىممەن ءبولىسۋ عانا ەمەس، ادامدى ويلاۋعا شاقىرۋ، شىنايى اقپارات ىزدەۋگە دەگەن قۇشتارلىعىن وياتۋ»، – دەيدى الماتى ەنەرگەتيكا جانە بايلانىس ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ جاستار ساياساتى دەپارتامەنتىنىڭ ديرەكتورى، الەۋمەتتىك عىلىمدار كافەدراسىنىڭ پروفەسسورى زارەما ابدۋللينا.
سەميناردا «ءدىننىڭ وزەكتى ماسەلەلەرى»، «اۋعان ءتۇيىنى جانە ورتالىق ازياداعى قاۋىپسىزدىك ماسەلەسى»، «قازاقستانداعى لاڭكەستىك قاۋىپ-قاتەردى باعالاۋ» جانە تاعى دا باسقا تاقىرىپتار قوزعالدى.
ايتا كەتەيىك، مۇنداي سەمينارلار الماتى قالاسى ءدىن ىستەرى جونىندەگى باسقارماسىنىڭ «ءدىن ماسەلەلەرىن زەرتتەۋ ورتالىعى» كمم-دە جىلىنا ەكى رەت تۇراقتى وتكىزىپ تۇرادى. ادەتتە، ساباقتار اڭگىمەلەسۋ، لەكتسيا، سەمينار تۇرىندە وتەدى.