ارنايى الەۋمەتتىك تولەم مولشەرى جىل سايىن ارتادى — مينيستر

ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ءمينيسترى سۆەتلانا جاقىپوۆا جامبىل وبلىسىنا جۇمىس ساپارى اياسىندا ونەركاسىپ كاسىپورىندارىنىڭ قىزمەتكەرلەرىمەن كەزدەسۋ وتكىزدى. ەڭبەكمينىنىڭ باسشىسى ەڭبەك ۇجىمدارىمەن وندىرىستەگى ەڭبەك قاۋىپسىزدىگى مەن ەڭبەكتى قورعاۋدى قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەلەرىن تالقىلادى جانە زياندى ەڭبەك جاعدايلارىندا ۇزاق ۋاقىت جۇمىس ىستەيتىن ازاماتتارعا 55 جاستان باستاپ زەينەتكەرلىك جاسقا تولعانعا دەيىن ارنايى الەۋمەتتىك تولەم تاعايىنداۋدىڭ نەگىزگى تاسىلدەرى تۋرالى ايتتى. مينيستر ارنايى الەۋمەتتىك تولەم مولشەرى جىل سايىن ارتا تۇسەتىنىن اتاپ ءوتتى. كەزدەسۋ «قازفوسفات» جشس الاڭىندا ءوتتى. ءىس-شاراعا قر ەحاقم ەڭبەك جانە الەۋمەتتىك قورعاۋ كوميتەتىنىڭ توراعاسى – قازاقستاننىڭ باس مەملەكەتتىك ەڭبەك ينسپەكتورى تولەگەن وسپانقۇلوۆ، جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردىڭ، كاسىپوداق ۇيىمدارىنىڭ وكىلدەرى، «جامبىل ەلەكتر جەلىسى» جشس، «تارازترانسەنەرگو» مكك، «جامبىلگيپس» اق، «جمكز يمستالكون» جشس، «تارازكوجوبۋۆ» جشس، «زاپچاست» اق، «تاراز مەتاللۋرگيا زاۋىتى» جشس، «جامبىل ماەس» اق، «تارازەنەرگوتسەنتر» اق، «قازفوسفات» جشس قىزمەتكەرلەرى، بارلىعى 120 ادام قاتىستى. سۆەتلانا جاقىپوۆا ءوز سوزىندە بۇل كەزدەسۋ مەملەكەت باسشىسىنىڭ 2023 جىلعى 1 قىركۇيەكتەگى قازاقستان حالقىنا جولداۋىندا ايتىلعان تاپسىرمالارىن ىسكە اسىرۋ بويىنشا جۇرگىزىلگەن جۇمىستاردى ءتۇسىندىرۋ ءۇشىن وتكىزىلىپ جاتقانىن اتاپ ءوتتى. وسىلايشا، وندىرىستىك جاراقاتتانۋ دەڭگەيىن تومەندەتۋ ماقساتىندا 2030 جىلعا دەيىنگى قاۋىپسىز ەڭبەك تۇجىرىمداماسىنىڭ جوباسى ازىرلەندى. زياندى ەڭبەك جاعدايلارىندا جۇمىس ىستەيتىن ادامداردى الەۋمەتتىك قورعاۋ دەڭگەيىن ارتتىرۋ ءۇشىن ارنايى الەۋمەتتىك تولەمدى ەنگىزۋدى كوزدەيتىن زاڭناماعا تۇزەتۋلەر پاكەتى ازىرلەندى. ءتيىستى زاڭ جوباسىن قر پارلامەنتى ءماجىلىسى قابىلدادى. «ارنايى الەۋمەتتىك تولەمدەردى تاعايىنداۋدىڭ مىندەتتى شارتتارى مىناداي: 55 جاسقا تولۋ جانە سوڭعى 7 جىلدا بجزق-عا كاسىپتىك زەينەتاقى اۋدارىمدارىنىڭ بولۋى. ارنايى الەۋمەتتىك تولەم بىرنەشە كومپونەنتتەن تۇرادى جانە ءتورت قاراجات كوزىنەن جۇزەگە اسىرىلادى: رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن 2 ەڭ تومەن كۇنكورىس دەڭگەيى مولشەرىندە ارنايى كاسىپتىك جاردەماقى; ءومىردى ساقتاندىرۋ جونىندەگى كومپانيالاردان 1 ەڭ تومەن كۇنكورىس دەڭگەيى مولشەرىندە; جۇمىس بەرۋشىلەردىڭ قاراجاتى ەسەبىنەن 1 ەڭ تومەن كۇنكورىس دەڭگەيى مولشەرىندە، بجزق-دان مىندەتتى كاسىپتىك زەينەتاقى جارنالارى ەسەبىنەن. بۇدان باسقا، جۇمىسكەرلەرگە بجزق-داعى زەينەتاقى جيناقتارىن ەسكەرە وتىرىپ، مىندەتتى زەينەتاقى جارنالارى ەسەبىنەن تولەمدەر الۋ قۇقىعى بەرىلەدى»، – دەدى سۆەتلانا جاقىپوۆا. الەۋمەتتىك كودەكسكە سايكەس جۇمىس بەرۋشىلەر كاسىپتەرى مەن قىزمەت تۇرلەرى ەڭبەك جاعدايلارى زياندى جۇمىستارمەن اينالىساتىن جۇمىسكەرلەردىڭ، وندىرىستەردىڭ، جۇمىستاردىڭ، كاسىپتەردىڭ تىزبەسىنە ەنگىزىلگەن جۇمىسكەرلەر ءۇشىن مىندەتتى كاسىپتىك زەينەتاقى جارنالارىن اۋدارادى، ولاردىڭ 2 مىڭنان استام پوزيتسياسى بار. وسىلايشا، ارنايى الەۋمەتتىك تولەم ەكونوميكانىڭ 19 سالاسىندا، ونىڭ ىشىندە تاۋ-كەن ءوندىرۋ جانە وڭدەۋ ونەركاسىبىندە جانە باسقالارىندا جۇمىس ىستەيتىن قازاقستاندىقتارعا تيەسىلى بولادى. مينيستر تولەم زەينەتكەرلىك جاسقا دەيىن تولەنەتىنىن اتاپ ءوتتى. ارنايى الەۋمەتتىك تولەمدەردى الۋ ءۇشىن ەڭبەك جاعدايلارى زياندى جۇمىستارمەن اينالىسپاۋعا ءتيىس. جۇمىسكەرلەر جەڭىل جۇمىسقا اۋىسا الادى، سودان كەيىن ولار جالاقى مەن تولەم الادى نەمەسە دەمالىسقا شىعىپ، زەينەتكە شىققانعا دەيىن ارنايى الەۋمەتتىك تولەمدەر الادى. بىرىڭعاي جيناقتاۋشى زەينەتاقى قورىنىڭ دەرەكتەرى بويىنشا ارنايى الەۋمەتتىك تولەمدى تاعايىنداۋ ءۇشىن مىندەتتى شارتتاردى ەسكەرە وتىرىپ، وعان 2024 جىلى 37 مىڭنان استام جۇمىسكەر، 2025 جىلى – 42 مىڭنان استام، 2026 جىلى – 47 مىڭنان استام جۇمىسكەر ۇمىتكەر بولا الادى. وسىلايشا، الەۋەتتى تولەم الۋشىلار سانى جىل سايىن ۇلعايادى. «الدىن الا دەرەكتەر بويىنشا، 2024 جىلى ارنايى الەۋمەتتىك تولەمنىڭ ورتاشا مولشەرى جالپى العاندا 208 مىڭ تەڭگەدەن اسادى. ءاربىر جۇمىسكەر ءۇشىن تولەم مولشەرى بجزق-داعى جيناقتارعا بايلانىستى بولادى. بۇل رەتتە جىل سايىن ارنايى الەۋمەتتىك تولەم مولشەرى ەڭ تومەن كۇنكورىس مولشەرىنىڭ ۇلعايۋىنا بايلانىستى وسەدى»، – دەدى سۆەتلانا جاقىپوۆا. سونداي-اق، زاڭنامالىق تۇزەتۋلەر بويىنشا جۇمىسكەردى ەڭبەك مىندەتتەرىن ورىنداۋ كەزىندە جازاتايىم وقيعالاردان مىندەتتى ساقتاندىرۋ جۇيەسىن جەتىلدىرۋ كوزدەلەدى، اتاپ ايتقاندا: - ءومىردى ساقتاندىرۋ كومپانيالارىنىڭ الدىن الۋ شارالارىنا جۇمساعان شىعىستارىن تولەنگەن ساقتاندىرۋ سىيلىقاقىسىنىڭ 6 %-نا دەيىن وتەۋى; - ءومىردى ساقتاندىرۋ كومپانيالارىنىڭ وڭالتۋ شارالارىنا جۇمساعان شىعىستارىن تولەنگەن ساقتاندىرۋ سىيلىقاقىسىنىڭ 6%-نا دەيىن وتەۋى; - ءومىردى ساقتاندىرۋ كومپانيالارىنىڭ زارداپ شەككەن جۇمىسكەردى ساناتوري-كۋرورتتىق ەمدەلۋىن 100 ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىشكە دەيىنگى مولشەردە تولەۋى; - جازاتايىم وقيعا ناتيجەسىندە كەلتىرىلگەن زياندى وتەۋ (ساقتاندىرۋ تولەمى) مولشەرىن ايقىنداۋ كەزىندە جۇمىسكەردىڭ كىناسىن بولدىرماۋ. كەزدەسۋدە سۆەتلانا جاقىپوۆا جامبىل وبلىسىنىڭ كاسىپورىندارى قىزمەتكەرلەرىنىڭ سۇراقتارىنا جان-جاقتى جاۋاپ بەرىپ، سودان كەيىن باق وكىلدەرىنە سۇحبات بەردى. سونىمەن قاتار، جۇمىس ساپارى بارىسىندا مينيستر «قاراتاۋ» ااق رەگرەسسشىلەرىمەن كەزدەسۋ وتكىزدى.