بۇگىن — احمەت بايتۇرسىنۇلى اتىلعان كۇن

2212
Adyrna.kz Telegram

بۇگىن — ۇلت ۇستازى احمەت بايتۇرسىنۇلى اتىلعان كۇن، دەپ حابارلايدى «ادىرنا» ءتىلشىسى.

قازاقتىڭ بەلگىلى اقىنى، عالىم، تۇركىتانۋشى، پۋبليتسيست، پەداگوگ، اۋدارماشى، قوعام قايراتكەرى 1872 جىلى 5 قىركۇيەكتe قازىرگى قوستاناي وبلىسى، جانگەلدى اۋدانى سارىتۇبەك اۋىلىندا دۇنيەگە كەلدى.

احمەت بايتۇرسىنۇلى قازاق حالقىنىڭ ينتەللەكتۋال ۇلت بولۋىنا، ساناسى ازات، ويى اشىق اتانۋىنا ىقپال ەتتى. ول "قازاق" گازەتىنىڭ العاشقى رەداكتورى بولدى. گازەت بەتتەرىندە احمەت بايتۇرسىنۇلى ءوزىنىڭ پىكىرلەستەرىمەن بىرگە قازاق ءتىلىنىڭ دامۋ ماسەلەسىن كوتەرىپ، حالىقتى بىرلىككە جانە ساياسي كۇرەسكە شاقىردى.

1917 جىلعى رەۆوليۋتسيا كەزىندە كورنەكتى تۇلعا قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق مۇددەسىن قورعاعان الاش قايراتكەرلەرىنىڭ توبىن باسقارىپ، ۇلت ينتەلليگەنتسياسىنىڭ رۋحاني كوشباسشىسى اتاندى. ول ءوزىنىڭ جاقتاستارى ءاليحان بوكەيحانۇلى جانە مىرجاقىپ دۋلاتۇلىمەن بىرگە قازاق حالقىنىڭ بوستاندىعى ءۇشىن كۇرەستى.

احمەت بايتۇرسىنۇلىن اتۋ تۋرالى العاشقى شەشىم 1930 جىلدىڭ 4 ساۋىرىندە شىققان ەدى. كەيىن بۇل ۇكىم بىرنەشە رەت وزگەرتىلىپ، ۇلت ۇستازىنا ورىس زيالىلارىنىڭ ءوزى اراشا تۇسەدى. وسىلايشا ول ايداۋ مەن قۋعىننىڭ اراسىندا ادام توزگىسىز جاعدايدا ءومىر سۇرسە دە، 1937 جىلعا دەيىن قازاق مۇددەسىنە قىزمەت ەتۋگە مۇمكىندىك الدى.

5 رەت سوتتالىپ، 2 رەت جەر اۋدارىلعان احمەت بايتۇرسىنۇلى 1937 جىلى 8 قازاندا سوڭعى رەت تۇتقىندالىپ، 8 جەلتوقساندا اتۋ جازاسىنا كەسىلدى. وعان «حالىق جاۋى» دەگەن ايىپ تاعىلعان بولاتىن. قوعام قايراتكەرىنىڭ جاقتاستارىن، تۋعان-تۋىستارىن قۋدالاۋ 1988 جىلعا دەيىن جالعاستى.

1988 جىلدان كەيىن قازاقستانداعى كوپتەگەن كوشە، مەكتەپتەرگە بايتۇرسىنۇلىنىڭ ەسىمى بەرىلدى. بۇگىنگى تاڭدا ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتى، قوستاناي وڭىرلىك ۋنيۆەرسيتەتى ۇلى تۇلعانىڭ ەسىمىمەن اتالادى.

پىكىرلەر