ءورت سوندىرۋشىلەردىڭ، قۇتقارۋشىلار مەن سينوپتيكتەردىڭ قىزمەتىن قوسا العاندا، توتەنشە جاعدايلاردىڭ الدىن الۋ جانە ولاردى جويۋ جونىندەگى مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ قىزمەتىن اقپاراتتىق قامتاماسىز ەتۋ جانە ءتۇسىندىرۋ حالىق پەن اۋماقتاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋدىڭ ءتيىمدى جۇيەسىنىڭ نەگىزگى ەلەمەنتى بولىپ تابىلادى.
كەز كەلگەن توتەنشە جاعداي ورىن العان ساتتە نە الدىن الا ەسكەرتۋ جۇيەسىن بەرۋ ءدال وسى تجم قۇزىرىندا. توتەنشە جاعدايلار مينيسترلىگى (تجم) - قازاقستاندا توتەنشە جاعدايلاردىڭ الدىن الۋ جانە جويۋ جونىندەگى قىزمەتتى ۇيلەستىرۋمەن اينالىساتىن تجم بار.
گيدرومەتەورولوگيا بويىنشا مەملەكەتتىك قىزمەت - مەتەورولوگيالىق اقپارات پەن بولجامداردى ۇسىنۋعا جاۋاپتى.
ءورت ءسوندىرۋ قىزمەتى - ەلدىڭ ءارتۇرلى ايماقتارىندا ءورتتىڭ الدىن الۋ جانە سوندىرۋمەن اينالىساتىن ءورت ءسوندىرۋ قىزمەتى جۇمىس ىستەيدى.
قۇتقارۋ قىزمەتى - قۇتقارۋشىلار ىزدەۋ مەن قۇتقارۋدى قوسا العاندا، توتەنشە جاعدايلاردىڭ سالدارىن جويۋعا قاتىسادى.
مونيتورينگ جۇيەلەرى - ورتتەر، سۋ تاسقىنى جانە باسقا دا تابيعي اپاتتار سياقتى توتەنشە جاعدايلاردى باقىلاۋ ءۇشىن زاماناۋي تەحنولوگيالار مەن مونيتورينگ جۇيەلەرىن پايدالانۋ.
قازاقستاندا، باسقا ەلدەردەگىدەي، ءورت سوندىرۋشىلەردىڭ، قۇتقارۋشىلار مەن سينوپتيكتەردىڭ قىزمەتى حالىقتىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ جانە توتەنشە جاعدايلاردىڭ الدىن الۋ ءۇشىن ۇيىمداستىرىلعان.
قازاقستاندا ءورت سوندىرۋشىلەردىڭ قىزمەتى تجم (توتەنشە جاعدايلار مينيسترلىگى) باسشىلىعىمەن جۇزەگە اسىرىلادى. ءورت سوندىرۋشىلەر ءارتۇرلى نىسانداردا، سونىڭ ىشىندە تۇرعىن ۇيلەردە، كاسىپورىنداردا، ورمانداردا ءورت سوندىرۋمەن اينالىسادى. وبەكتىلەردىڭ ورتكە قارسى ستاندارتتارعا سايكەستىگىن تەكسەرۋ جانە حالىقتى قاۋىپسىزدىك شارالارىنا وقىتۋ ارقىلى پروفيلاكتيكالىق جۇمىستى جۇزەگە اسىرادى.
قازاقستاندا قۇتقارۋ وپەراتسيالارى تجم بولىگى رەتىندە ۇيىمداستىرىلعان جانە تابيعي اپاتتار مەن توتەنشە جاعدايلار جاعدايىندا جۇرگىزىلەدى. قۇتقارۋشىلار جەر سىلكىنىسى، سۋ تاسقىنى، قۇلاۋ جانە باسقا دا توتەنشە جاعدايلار كەزىندە ىزدەۋ-قۇتقارۋ جۇمىستارىنا قاتىسادى. قۇتقارۋشىلار زارداپ شەككەندەرگە العاشقى مەديتسينالىق كومەك جانە ەۆاكۋاتسيا كورسەتەدى.
قازاقستانداعى سينوپتيكالىق قىزمەت اۋا رايى بولجامدارى مەن مەتەورولوگيالىق اقپاراتتى ۇسىنادى. سينوپتيكتەر اتموسفەرالىق قۇبىلىستاردى باقىلايدى جانە داۋىل، قۇرعاقشىلىق، قالىپتان تىس تەمپەراتۋرا جانە باسقالار سياقتى ىقتيمال تابيعي اپاتتار تۋرالى ەسكەرتەدى. اۋا-رايى جاعدايلارى تۋرالى حالىقتى اقپاراتتىق ەسكەرتۋدى جانە قاۋىپسىز ءجۇرىس-تۇرىس ءۇشىن ۇسىنىمداردى قامتاماسىز ەتەدى.
جوعارىدا اتالعان قىزمەتتەر قازاقستانداعى توتەنشە جاعدايلاردى ءتيىمدى باسقارۋ جانە دەن قويۋ ءۇشىن ءبىر-بىرىمەن جانە باسقا دا توتەنشە جاعدايلار ورگاندارىمەن تىعىز ءوزارا ءىس-قيمىل جاسايتىنىن اتاپ ءوتۋ ماڭىزدى. ولار سونداي-اق توتەنشە جاعدايلار كەزىندەگى قاۋىپسىزدىك شارالارى مەن ءىس-ارەكەتتەرى تۋرالى حاباردارلىقتى ارتتىرۋعا باعىتتالعان حالىققا ارنالعان ءبىلىم بەرۋ ءىس-شارالارىن بەلسەندى تۇردە وتكىزەدى.
اتاپ ايتار بولساق، شۇعىل حابارلامالاردى جولداۋ ءۇشىن سينوپتيكتەر نە قۇتقارۋشىلار الدىن الا تەكسەرۋ، باقىلاۋ ارقىلى تونەر قاۋىپتى نە اۋا رايىن انىقتايدى. قۇزىرلى جاۋاپتىلار مەملەكەتتىك ورگاندار حالىقتى ەسكەرتۋ جۇيەلەرى، SMS-حابارلامالار، راديو، تەلەديدار جانە الەۋمەتتىك مەديا سياقتى شۇعىل حابارلامالار بەرۋ ءۇشىن ءارتۇرلى ارنالاردى قولدانا الادى.
اپاتتى حابارلاۋ نە اپاتقا دەيىنگى دايىندىق جۇمىستارى پرەسس-رەليزدەر مەن بريفينگتەر ارقىلى جاريالانىپ وتىرادى. ياعني رەسمي پرەسس-رەليزدەر مەن باق بريفينگتەرى ارقىلى تۇراقتى جاڭارتۋلار اقپاراتتى كەڭ اۋديتورياعا جەتكىزۋگە كومەكتەسەدى.
قازاقستاندا ءارتۇرلى تابيعي جانە تەحنوگەندىك اپاتتار ورىن الۋدا. اتاپ ايتار بولساق، 2022 جىل باستالعاننان بەرى توتەنشە جاعداي ورىن العان بولاتىن. ياعني، «قاندى قاڭتار» دەپ كوپتىڭ ەسىندە قالعان وقيعا جۇرتتى سەلك ەتتى. سول تۇستا قاراپايىم حالىقتىڭ تىنىشتىعىن ساقتاۋ ماقساتىندا بارلىق قۇزىرلى ورگان قىزمەتتە بولدى. سەبەبى اق حالاتتىلار اۋرۋحانادا ناۋقاس بولعاندارعا كومەك كورسەتتى. «قاندى قاڭتاردا» بىرقاتار ءورت وشاقتارى پايدا بولىپ، ءورت سوندىرۋشىلەر دە اياقتان تىك تۇرىپ، قىزمەتكە كىرىسكەن. ال قۇتقارۋشىلار «دابىل قاققان» تۇرعىندارعا كومەك قولىن سوزدى.
ودان كەيىن «تابيعي اپات» سىندى سىلتاۋمەن اباي وبلىسىندا دا ءورت - نايزاعايدىڭ ەكى رازريادى ناتيجەسىندە شىققان. "سەمەي ورمانى" مەملەكەتتىك ورمان تابيعي رەزەرۆاتىندا باستالعان ءورت ۇلكەن تابيعي اپاتتىڭ سەبى بولدى. نايزاعايدان پايدا بولعان ءورت 8 ماۋسىمدا ساعات 12:03-تە باتپاەۆ ورمانشىلىعىنىڭ 66-شى كۆارتالىندا باستالعان بولاتىن. وتە ۇلكەن اۋقىمدى شارپىعان قىزىل جالىن تەك 5 كۇننەن سوڭ، 13 شىلدە كۇنى 13:00 دە تولىعىمەن ءسوندىرىلدى. وسى تۇستا تجم قىزمەتكەرلەرى، ءورت سوندىرۋشىلەر وتباسىن كورمەستەن، كۇنى-ءتۇنى، ۇزدىكسىز ءورتتى سوندىرۋمەن اينالىسقان.
ودان سوڭ قاراعاندى وبلىسىنداعى كوستەنكو شاحتاسىندا ۇلكەن اپات بولدى. كوستەنكودا وتكەن جىلى 28 قازانعا قاراعان ءتۇنى جارىلىس بولىپ، 46 كەنشىنىڭ ءومىرىن جالماعان. قۇتقارۋشىلار 6 قاراشا كۇنى ساعات 20:00-دە كوستەنكو اتىنداعى شاحتا اپاتىنان قايتىس بولعان 46-شى كەنشىنىڭ دەنەسى تابىلىپ، جەر بەتىنە شىعارىلدى.
اپات بولعان جەردە ىزدەستىرۋ جۇمىستارىنا ارنايى "كاسىبي اسكەري اۆاريالىق-قۇتقارۋ قىزمەتتەرىنىڭ رەسپۋبليكالىق ورتالىق شتابى" جشس قاراعاندى فيليالىنىڭ تاۋ-كەن قۇتقارۋشىلارى جۇمىلدىرىلعان. تاۋلىك بويى ىزدەۋ جۇمىستارىندا قۇتقارۋشىلار قاجىرلى ەڭبەك تانىتتى.
ەلىمىزدىڭ اۋماعىندا ايازدى بوراندار بولىپ، تۇرعىندارعا قيىن جاعداي تۋدىرادى. وسى تۇستا سينوپتيكتەردىڭ اتقارار مىندەتى اۋىر. ودان بولەك، جاز بولعاندا اپتاپ ىستىق تا ەل اۋماعىنان تىس قالمايدى. قازاقستان دا مەزگىل-مەزگىل قۇرعاقشىلىققا تاپ بولىپ، شارۋاشىلىققا دا زيانىن تيگىزىپ جاتادى. قاراپايىم حالىققا سينوپتيكتەردىڭ بەرەر اقپاراتى اۋاداي قاجەت ەكەنىن ەسكەرۋ قاجەت.
