ۇستاز - مەكتەپ جۇرەگى

مۇعالىم-ءبىلىم الۋشىلاردىڭ تابىسىنىڭ كىلتى. كورنەكتى قازاق پەداگوگ-اعارتۋشىسى ى. التىنسارين مۇعالىمنىڭ ءرولىن جوعارى باعالاپ: "جاقسى مۇعالىم بارىننەن دە ارتىق، ويتكەنى مۇعالىم-مەكتەپتىڭ جۇرەگى" دەپ جازعان.  پەداگوگ جانە گۋمانيتارلىق پەداگوگيكانىڭ نەگىزىن قالاۋشى ش. ا. اموناشۆيلي "مەكتەپ - عيمارات، پارتالار، ورىندىقتار مەن وقۋ بولمەلەرى ەمەس، مەكتەپ-مۇعالىم", - دەپ مۇعالىمنىڭ كەز-كەلگەن تۇلعانىڭ ءبىرتۇتاس قالىپتاسۋىنداعى تاپتىرماس ءرولىن اتاپ كورسەتتى. كەز-كەلگەن قوعامدا ەرەكشە قۇندىلىعى بار جانە ولار ءاردايىم سۇرانىسقا يە بولاتىن ماماندىقتار بار. سوندىقتان ولارعا كەز كەلگەن ۋاقىتتا مەملەكەت جوعارى كوڭىل ءبولىپ، بەلسەندى قولداۋ كورسەتىلۋى ءتيىس. ولاردىڭ ءبىرى-پەداگوگيكا. مۇعالىمنىڭ، وقىتۋشىنىڭ، تالىمگەردىڭ جۇمىسى نەعۇرلىم ءتيىمدى بولسا، ەلدە ءبىلىمدى جانە قۇزىرەتتى ادامدار سوعۇرلىم كوپ بولسا، سوعۇرلىم ول تابىستى جانە باسەكەگە قابىلەتتى بولادى. بۇل كاسىپتى وسكەلەڭ ۇرپاق وكىلدەرى اراسىندا تانىمال ەتۋ، ولاردىڭ كوز الدىندا ونىڭ تارتىمدىلىق دارەجەسىن ارتتىرۋ قاجەت. ولار مەكتەپ وقۋشىلارى اراسىنداعى كاسىپتىك باعدار بەرۋ جۇمىسىنا، ماماندار دايارلاۋعا مەملەكەتتىك ءبىلىم بەرۋ تاپسىرىسىن قالىپتاستىرۋعا، تابىستاردى ارتتىرۋعا جانە جالپى پەداگوگتاردىڭ ءومىر ءسۇرۋ جاعدايلارىن جاقسارتۋعا قاتىستى ء(بىزدىڭ پراگماتيكالىق داۋىرىمىزدە ء"ومىردى ويلاستىراتىن" جاستار ءۇشىن بولاشاقتا ماتەريالدىق جوسپاردىڭ قانداي پەرسپەكتيۆالارى كۇتىپ تۇرعانىن ءبىلۋ وتە ماڭىزدى), ولارعا قوعام تاراپىنان كوزقاراس. قازاقستاندا مۇنداي شارالاردى ىسكە اسىرۋدىڭ ەڭ بەلسەندى كەزەڭى سوڭعى بەس جىلدا بولدى. بۇگىنگى تاڭدا، ەڭ الدىمەن، مۇعالىم ماماندىعىنىڭ پايداسىنا تاڭداۋ جاسايتىن تالاپكەرلەردىڭ "ساپاسىندا" كورىنىس تاپقان ءسوزسىز وڭ ديناميكا تۋرالى ايتۋعا بولادى. دەگەنمەن، بۇگىنگى تاڭدا مۇعالىم جانە تالىمگەر ماماندىعى جاستار اراسىندا سۇرانىسقا ءاردايىم سۇرانىسقا يە بولا بەرمەيدى. مۇنىڭ سەبەبى - تومەن جالاقى. ەلىمىزدىڭ كەيبىر ايماقتارىندا بىلىكتى مۇعالىمدەر مەن تالىمگەرلەردىڭ تاپشىلىعى بايقالادى. بۇنىڭ سالدارىنان ەلىمىزدىڭ ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندە ۇلكەن پروبلەمالار تۋىنداۋى مۇمكىن جۇرگىزىلگەن زەرتتەۋلەر مۇعالىمدەردىڭ وقىتۋ ساپاسى مەن كاسىبيلىگى مەكتەپتەگى ەڭ ماڭىزدى بولىپ تابىلاتىندىعىن بىرنەشە رەت دالەلدەدى. ءبىلىم الۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن، داعدىلارى مەن داعدىلارىن دامىتۋ مەن تاراتۋ پروتسەسىنىڭ نەگىزگى فاكتورى بولىپ تابىلاتىن مۇعالىم. ادامنىڭ ماماندىق تاڭداۋىنا جەكە جانە سىرتقى فاكتورلار اسەر ەتەدى. مانساپتى سانالى تۇردە تاڭداۋعا موتيۆاتسيا جانە ولاردىڭ قاجەتتىلىكتەرىن، مۇددەلەرىن، مۇمكىندىكتەرىن ءتۇسىنۋ، داعدىلار مەن قۇندىلىقتاردى انىقتاپ، نەلىكتەن ول ماماندىقتى تاڭداپ جاتقاندىعىڭىزدى ءتۇسىنۋ وتە ماڭىزدى. اسىرەسە مۇعالىمدەر ءۇشىن. ويتكەنى، بولاشاق ۇرپاق قالىپتاستىرۋدا مۇعالىمدەر شەشۋشى ءرول اتقارادى. قازىرگى قوعامدا ۇستاز ماماندىعى تۇلعانىڭ قالىپتاسۋى مەن دامۋىندا ماڭىزدى ءرول اتقارادى. الايدا، ونىڭ ماڭىزدىلىعىنا قاراماستان، بۇل ماماندىق پەن اتاق ارقاشان جەتكىلىكتى تۇردە مويىندالىپ، تانىمال بولا بەرمەيدى. پەداگوگ ماماندىعى شاكىرتتەرگە ءبىلىم بەرۋگە عانا مۇمكىندىك بەرىپ قويمايدى، سونىمەن قاتار جاس ۇرپاقتى تاربيەلەۋ، ونەرگە ۇيرەتۋ تاۋەلسىز، شىعارماشىلىق، سىني ويلاۋ جانە الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىك قابىلەتتەرىن اشۋعا كومەكتەسەدى. ۇستازدار جاستاردىڭ يدەيالارى مەن قۇندىلىقتارىن قالىپتاستىرۋ، دامۋىنا جاعداي جاساۋ جانە ءار بالانىڭ ينتەللەكتۋالدىق جانە ەموتسيونالدىق الەۋەتى ارتتىرۋعا ىقپال ەتەدى. جاستاردىڭ بولاشاعىنا باعىت-باعدار بەرىپ وتىرعان ۇستازداردىڭ قوعامعا قوسقان ۇلەسى ولشەۋسىز. بۇگىنگى ۇرپاق ەل بولاشاعىن ايقىندايدى. بۇل كاسىپتى وسكەلەڭ ۇرپاق وكىلدەرى اراسىندا تانىمال ەتۋ، ولاردىڭ كوز الدىندا ونىڭ تارتىمدىلىق دارەجەسىن ارتتىرۋ قاجەتتىلىگى تۋىندايدى. بۇل ءوز كەزەگىندە بارلىق شارالار كەشەنىن جۇزەگە اسىرۋدى بىلدىرەدى. ولار مەكتەپ وقۋشىلارى اراسىنداعى كاسىپتىك باعدار بەرۋ جۇمىسىنا، ماماندار دايارلاۋعا مەملەكەتتىك ءبىلىم بەرۋ تاپسىرىسىن قالىپتاستىرۋعا، تابىستاردى ارتتىرۋعا جانە جالپى پەداگوگتاردىڭ ءومىر ءسۇرۋ جاعدايلارىن جاقسارتۋعا قاتىستى ء(بىزدىڭ پراگماتيكالىق داۋىرىمىزدە ء"ومىردى ويلاستىراتىن" جاستار ءۇشىن بولاشاقتا ماتەريالدىق جوسپاردىڭ قانداي پەرسپەكتيۆالارى كۇتىپ تۇرعانىن ءبىلۋ وتە ماڭىزدى), ولارعا قوعام تاراپىنان كوزقاراس. قازاقستاندا مۇنداي شارالاردى ىسكە اسىرۋدىڭ ەڭ بەلسەندى كەزەڭى سوڭعى بەس جىلدا بولدى. بۇگىنگى تاڭدا، ەڭ الدىمەن، مۇعالىم ماماندىعىنىڭ پايداسىنا تاڭداۋ جاسايتىن تالاپكەرلەردىڭ "ساپاسىندا" كورىنىس تاپقان ءسوزسىز وڭ ديناميكا تۋرالى ايتۋعا بولادى. قورتىندىلاي كەلە، حالىقارالىق تاجىريبەلىك تالداۋ كورسەتكەندەي، ەگەر مۇعالىم بولعىسى كەلەتىن ەڭ جاقسى ۇمىتكەرلەر پەداگوگيكالىق ماماندىقتى تاڭداسا، وندا بۇل ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ جەتىستىگىنە كەپىلدىك بەرەدى. سوندىقتان دا مەكتەپكە كەزدەيسوق ادامدار كەلمەۋى كەرەك.