ادام ساۋداسى – جاھاندىق اۋقىمداعى قىلمىس بولىپ، ادامداردى قاناۋ، ەكسپلۋاتاتسيالاۋ، جىنىستىق زورلىق-زومبىلىق كورسەتۋ جانە ءماجبۇرلى ەڭبەككە جەگۋ ارقىلى جۇزەگە اسىرىلادى. بۇل ماسەلە كوپتەگەن ەلدەردە الەۋمەتتىك جانە قۇقىقتىق تۇرعىدان وزەكتى بولىپ وتىر. ادام ساۋداسى كوبىنەسە كەدەيلىك، ءبىلىمنىڭ تومەن دەڭگەيى، الەۋمەتتىك قورعاۋدىڭ جەتىسپەۋشىلىگى جانە قىلمىستىق ۇيىمداردىڭ ارەكەتتەرىنىڭ سالدارىنان ورىن الادى. الەمدەگى بىرنەشە ەل ادام ساۋداسىنا قارسى كۇرەسۋدە حالىقارالىق دەڭگەيدە تانىلىپ، ادام ساۋداسىنىڭ قۇرباندارى كوپ بولۋى سەبەپتى بۇل ماسەلە كەڭىنەن تالقىلانۋدا.
تايلاند
تايلاند – وڭتۇستىك-شىعىس ازياداعى ادام ساۋداسى ماسەلەسى بويىنشا تانىلعان ەلدەردىڭ ءبىرى. بۇل ەلدە ادام ساۋداسى اسىرەسە جەزوكشەلىك يندۋسترياسى مەن ءماجبۇرلى ەڭبەك سالاسىندا تارالعان. تايلاندقا كوپتەگەن ميگرانتتار، سونىڭ ىشىندە كامبودجا، لاوس جانە ميانمادان كەلىپ، جۇمىس ىزدەيدى، بىراق كوپشىلىگى ادام ساۋداسىنىڭ قۇربانىنا اينالادى. Human Trafficking Report بويىنشا، تايلاندتىڭ ادام ساۋداسىنا قارسى كۇرەستەگى جەتىستىكتەرى مەن قيىندىقتارى قاتار ءجۇرىپ وتىر. ەلدە ادام ساۋداسىنا قارسى كۇرەستىڭ باستى شاراسى رەتىندە قاتاڭ زاڭدار قابىلدانعانىمەن، حالىقارالىق قۇقىق قورعاۋشى ۇيىمدار تايلاندتىڭ ادام ساۋداسىمەن كۇرەسۋدەگى «ۇلكەن الەۋەتى» مەن «قولدا بار رەسۋرستارى» ءالى تولىق پايدالانىلمايتىنىن اتاپ كورسەتۋدە.
2019 جىلى تايلاند ترافيككە قارسى كۇرەس بويىنشا اقش-تىڭ تۇراقتى ەسەپ (Trafficking in Persons Report) رەيتينگىندە ءۇشىنشى دەڭگەيگە كوتەرىلگەن بولاتىن. بۇل جەردە باستى قيىندىقتاردىڭ ءبىرى – قۇربانداردىڭ قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنا جۇگىنۋ قورقىنىشى مەن سەنىمسىزدىگى بولىپ تابىلادى.
قىتاي
قىتايدا ادام ساۋداسى، نەگىزىنەن، جىنىستىق قاناۋ مەن ءماجبۇرلى ەڭبەككە تارتۋ تۇرىندە كەڭ تاراعان. قىتايعا ادام ساۋداسىمەن اينالىساتىن قىلمىستىق توپتاردان قۇرباندار، اسىرەسە قىزدار مەن ايەلدەر, ال كەيدە بالالار اكەلىنەدى. قىتايدىڭ كوپ بولىگىندە قۇرباندار كوبىنەسە ازاتتىققا جەتە المايدى، سەبەبى ولار وزدەرىنىڭ زاڭدى قۇقىقتارىن بىلمەيدى, ال مەملەكەتتە الەۋمەتتىك قورعانىس جۇيەسى دامىماعان.
ادام ساۋداسىمەن كۇرەسۋ ءۇشىن قىتاي كوپتەگەن زاڭدار قابىلداعانىمەن، زاڭداردىڭ ورىندالۋ دەڭگەيى مەن قوعامداعى الەۋمەتتىك تەڭسىزدىكتەر ادام ساۋداسى دەڭگەيىنىڭ تومەندەۋىنە كەدەرگى كەلتىرەدى. 2018 جىلى قىتاي Human Rights Watch ۇيىمىنىڭ ەسەبىندە، ەلدەگى ادام ساۋداسىنىڭ الدىن الۋعا باعىتتالعان شارالار ءالى دە ءتيىمسىز بولىپ جاتقانىن كورسەتتى.
ءۇندىستان
ءۇندىستان ادام ساۋداسى بويىنشا الەمدە تانىلعان ەلدەردىڭ ءبىرى. اتاپ ايتقاندا، بالالار مەن ايەلدەر ءماجبۇرلى ەڭبەككە تارتىلىپ، جەزوكشەلىككە ءماجبۇر بولادى. ءۇندىستاندا ادام ساۋداسىنىڭ قۇرباندارى كوبىنەسە قوعامداعى كەدەيلىك پەن ايەلدەردىڭ قوعامداعى تومەن مارتەبەسى سياقتى الەۋمەتتىك فاكتورلارعا بايلانىستى بولادى.
ءۇندىستاندا ءار جىل سايىن مىڭداعان ايەلدەر مەن بالالار ادام ساۋداسىنىڭ قۇربانىنا اينالىپ، ەلدىڭ ىشكى جانە سىرتقى ساۋدا ارنالارىنا تۇسەدى. ءۇندىستان ۇكىمەتى وسى ماسەلەگە قارسى زاڭدار قابىلداعانىمەن، بۇل زاڭداردىڭ ءىس جۇزىندە ورىندالۋى ءالى دە قيىن بولىپ وتىر. 2019 جىلى ءۇندىستاننىڭ تاۋەلسىزدىك كۇنىنە ارنالعان بايانداماسىندا ادام ساۋداسى ماسەلەسى بويىنشا ەلدە كوپتەگەن ايماقتىق تەڭسىزدىكتەر مەن الەۋمەتتىك تەڭسىزدىكتەر بار ەكەنى ايتىلعان. بۇل جاعداي ادام ساۋداسىنىڭ قۇرباندارىن قورعاۋدى قيىنداتادى.
نيگەريا
نيگەريا – ادام ساۋداسىنا قارسى كۇرەسۋدە حالىقارالىق نازاردى اۋدارعان ەلدەردىڭ ءبىرى. نيگەريادان ادام ساۋداسىنىڭ قۇربانى بولىپ كەتكەندەر نەگىزىنەن ايەلدەر مەن بالالار, ولار جەزوكشەلىك پەن جۇمىس كۇشىن پايدالانۋ ماقساتىندا باسقا ەلدەرگە اپارىلادى. نيگەريانىڭ كوپتەگەن ايماقتارىندا ادام ساۋداسىمەن كۇرەسۋ ءۇشىن ارنايى باعدارلامالار ەنگىزىلگەنىمەن، مۇندا قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ ارەكەتسىزدىگى مەن قىلمىستىق توپتاردىڭ ىقپالى ءالى دە ۇلكەن پروبلەما بولىپ تابىلادى.
نيگەريانىڭ ادام ساۋداسى ماسەلەسىنە قاتىستى حالىقارالىق قوعامداستىعىنىڭ نازارىن اۋدارعان وقيعالاردىڭ ءبىرى – ليبەريا مەن ليۆياعا ەكسپورتتالعان نيگەريالىق ايەلدەردىڭ كوبىسىنىڭ قۇلدىققا ءتۇسۋى. 2020 جىلى نيگەريانىڭ ادام قۇقىقتارى جونىندەگى ءمينيسترى حالىقارالىق ۇيىمدارمەن بىرلەسە وتىرىپ، بۇل ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن قوسىمشا شارالار قابىلداۋعا ۋادە بەردى.
مەكسيكا
مەكسيكادا ادام ساۋداسى ماسەلەسى ءالى كۇنگە دەيىن وتكىر. بۇل ەلدە ادام ساۋداسىنىڭ قۇرباندارى كوبىنەسە بالالار مەن ايەلدەر, ولار جەزوكشەلىك پەن ءماجبۇرلى ەڭبەككە تارتىلىپ، كوبىنەسە اقش پەن مەكسيكا شەكاراسىنان وتەدى. مەكسيكا ۇكىمەتى ادام ساۋداسىنىڭ الدىن الۋ ءۇشىن بىرنەشە رەت رەفورمالار جۇرگىزگەنىمەن، شەكارالىق كەدەرگىلەر مەن قىلمىستىق ۇيىمداردىڭ ىقپالى ماسەلەلەردى شەشۋدە كەدەرگى بولىپ وتىر.
2020 جىلى مەكسيكالىق بيلىك ادام ساۋداسىمەن كۇرەسۋگە باعىتتالعان جاڭا جوسپارلار مەن زاڭدار قابىلدادى. الايدا، بۇل شارالار ءالى دە تيىمدىلىك كورسەتپەي كەلەدى، سەبەبى قۇقىق قورعاۋشى ۇيىمداردىڭ باعالاۋى بويىنشا، قۇربانداردى قورعاۋ جۇيەسى ءالسىز.
فيليپپين
فيليپپيندە ادام ساۋداسى نەگىزىنەن ايەلدەر مەن بالالاردىڭ جەزوكشەلىككە تارتىلۋى مەن قۇلدىققا ۇشىراۋى ارقىلى كورىنەدى. فيليپپيندەردەن شىققان ميگرانتتار باسقا ەلدەردە ءجيى ادام ساۋداسىنىڭ قۇربانىنا اينالادى. قۇربانداردىڭ كوبىسى اراب ەلدەرىنە، وڭتۇستىك-شىعىس ازياعا جانە اقش-قا جىبەرىلەدى. فيليپپين ۇكىمەتى ادام ساۋداسىمەن كۇرەسۋدىڭ بىرنەشە ستراتەگيالارىن قابىلداعان, بىراق وسى باعىتتا كومەك الۋ مەن قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ ارەكەتتەرى اراسىندا ۇيلەسىمسىزدىك بايقالادى.
ادام ساۋداسى – الەمنىڭ كوپتەگەن ەلدەرىندە جويىلماعان ءارى كۇردەلەنگەن قىلمىس بولىپ قالۋدا. بۇل ماسەلە قۇقىق قورعاۋ جۇيەسىن جاقسارتۋ, قۇقىقتىق رەفورمالار, قوعامدىق اقپاراتتاندىرۋ مەن قوعامدىق ساۋاتتىلىقتى ارتتىرۋ ارقىلى شەشىلۋى كەرەك. الەمنىڭ جەتەكشى ەلدەرى مەن حالىقارالىق ۇيىمدار ادام ساۋداسىن توقتاتۋ ءۇشىن بىرلەسىپ جۇمىس ىستەۋدە، بىراق بۇل كۇرەس جالعاسا بەرەدى، سەبەبى ادام ساۋداسى كۇردەلى الەۋمەتتىك، ەكونوميكالىق جانە قۇقىقتىق ماسەلەلەرگە بايلانىستى.
